anadolu Evliyâsından. İsmi Bâli Mehmed Çelebi Olup, Bâlî Sultan Olarak Da Bilinir. Germiyan Şehzâdelerinden Hızır Paşanın Oğludur. Dedesi Süleymân Şah, Mevlânâ Celâleddîn Rûmî'nin Oğlu Sultan Veled'in Kızı Mutahhara Sultan İle Evli Olduğundan, Soyu Mevlânâ Hazretlerine Ulaşır. Babası Ona, Saltanat Elbisesi Yerine Tarîkat Abası Giydiği İçin "abapûş-i Velî" Lakabını Vermiştir.
abapûş-i Velî, Küçük Yaşta İlim Öğrenmeye Başladı. Kısa Zamanda İlim Tahsîlini Tamamladı. Ahlâk Ve Edeb Nümûnesi İdi. Küçük Yaşta Mevleviyye Tarîkatı Büyüklerinin Mânevî Bakışlarına Kavuştu. İnsanlara Doğru Yolu Göstermek Üzere İcâzet, Diploma Aldı.
devrinin Büyük Âlimleri Ve Devlet İleri Gelenlerinin Çoğu Onun Sohbetlerini Tâkib Ederlerdi. Tîmûr Han Afyon Taraflarına Geldiğinde, Onun Bölgesine Girmedi Ve Bâzı İhsânlarda Bulunmak İsteyince; "bizim Abamız, Elbisemizi Terk Ve İhtiyaçsızlık Elbisesidir" Deyip Kabûl Etmedi. Tîmûr Han Abapûşî Hakkında; "böyle Zatlar Boş Değildir. Allahü Teâlâdan Başkasından Ne Korkarlar, Ne Bir Şey Beklerler. Şahların Gönüllerinde Onların Heybeti, Korkusu Yer Etmiştir." Dedi.
abapûş-i Velî Ömrünün Sonlarını Babasından Kalan Dergâhında Yalnız Geçirdi. Devamlı İbâdetle Meşgûl Olurdu. Talebeleri Ve Sevenleri Huzuruna Gidip Ders Ve Sohbetlerini Dinler, Ondan İstifâde Ederlerdi. Çeşitli Zamanlarda İnsanlar Arasına Çıkıp, Onlara Allahü Teâlânın Emir Ve Yasaklarını Anlatır, Herkesi İyiliğe Teşvik Ederdi.
vefâtından Önce Kendi Evine Geçen Abapûş-i Velî, Üç Gün Sonra 1485 (h.890) Senesinde Vefât Etti. Afyonkarahisar Mevlevî Dergâhının Bahçesine Defnedildi. Definden Sonra Bâzı Hâller Görüldü. Talebeleri Bunları Hocalarının Kerâmeti Olarak Kabûl Ettiler. Bu Sırada Sâdece Görünüşe Bakarak Konuşanlardan Birisi Bu Hâllerin, Talebeler Tarafından Uydurulduğunu, Bunların Aslının Olmayacağı Gibi Sözler Söyledi. Ayrıca Kabre İnkâr Gözü İle Baktığı Anda, Allahü Teâlânın Gazâbına Uğrayarak Gözleri Görmez Oldu, Dili Tutuldu. Baştan Ayağa Kadar Bütün Vücûdu Titremeye Başladı. Bu Hâle Yakalandığının Üçüncü Günü Kötü Bir Vaziyette Öldü. Allahü Teâlânın Evliyâsı Hakkında Uygunsuz Konuşmanın, Onu İnkâr Etmenin Cezâsını Hemen Gördü.
kaynaklar
sefîne-i Nefîse-i Mevleviyye; (sâkıb Dede; Mısır 1283) C.1, S.4