peygamber Efendimizin Arkadaşlarını Gören Büyük Velîlerden. İsmi Abdullah Bin Avn Bin Ertabân El-müzenî'dir. İbn-i Avn Diye De Bilinir. Basra'da Doğdu. Doğum Târihi Bilinmemektedir. Hadîs-i Şerîf Mütehassısı Olarak Basra'da Şöhret Buldu. 768 (h.151) Senesinde Vefât Etti.

abdullah Bin Avn, Devrinin Büyük Âlimlerinden Okudu. Hadîs-i Şerîf İlminde Zamânın Önde Gelen Âlimleri Arasına Girdi. Semâme Bin Abdullah Bin Enes, Muhammed İbni Sîrîn, İbrâhim En-nehaî, Ziyâd Bin Cübeyr Bin Hayve, Kâsım Bin Muhammed, Hasan-ı Basrî, Şa'bî, Mücâhid Ve Başkalarından Hadîs-i Şerîf Rivâyet Etti.

hadîs-i Şerîf Öğrenmek İçin Mekke, Medîne, Kûfe, Basra Ve Daha Pek Çok Yere Seyahat Etti. İmâm-ı A'meş, Dâvûd Bin Ebî Hind, Süfyân-ı Sevrî, Şû'be, Ebû Yahyâ El-kattân, Abdullah İbnimübârek, Vekî Bin Cerrâh, Muâz İbni Muâz, Muhammed Bin Abdullah El-ensârî Ve Başkaları Kendisinden Hadîs Rivayet Ettiler.

büyük Âlim Kurre (rahmetullahi Aleyh) Der Ki:

"biz İbn-i Sîrîn'in Verâsına, Haram Ve Şüphelilerden Sakınmasına Hayrân İdik. Fakat Abdullah İbni Avn, Onu Bize Unutturdu. O Bu Hususta Çok İleri Mertebelerde İdi."

bikâr Bin Abdullah Es-sîrînî Anlatır:

"ibn-i Avn'ın Kimseyle Alay Ettiğini Görmedim. Çünkü O, Kendi Hâlinde Ve Nefsiyle Meşguldü. Günden Güne Olgunlaşıyor, Tasavvufta Git-gide Yükseliyor Ve Derecelere Kavuşuyordu.

abdullah Bin Avn Hazretleri Her Gün Sabah Namazını Talebeleri İle Kılar, Kimseyle Konuşmadan, Kıbleye Karşı Oturur, Allahü Teâlâyı Zikrederdi. Bu Hal Güneşin Doğmasına Kadar Sürerdi. Talebeleri De Aynı Şekilde Yapardı. Güneş Doğduktan Sonra Onlara Dönüp, Derse Başlar Ve Nasîhat Ederdi.

bir Defâsında; "akıllı Bir Kimse Bir Hatâ İşlediğinde Ne Yapalım?" Diye Kendisine Soruldu. Buyurdu Ki:

"akıllı Bir Kimseyi, İşlediği Hatâ İçin Azarlamak Yakışmaz. Şu Zamânımızda Da Durum Budur. Kim Birini İncitirse, Daha Şiddetli Azarı Bir Başkasından Kendisi Duyar."

abdullah Bin Avn, Boş Ve Faydasız Şeyler Konuşmaz, İnsanların Hayrına Olan Şeyleri Anlatırdı. Bulunduğu Yerde Kendisinden Çok Güzel Koku Yayılırdı. Temiz Ve Güzel Giyinirdi.belli Zamanlarda Evine Kapanır, Sükût Ve Tefekkürle Vakit Geçirirdi. İyi İşlerini Gizler, Belli Etmezdi. Ana Ve Babasına İyiliği Çoktu. Onların Yediği Kaptan Hiç Yemek Yemezdi. Bu Sebeple Kendisine Sordular: "ey Allahın Sevgili Kulu Niçin Böyle Yapıyorsun?" Cevâben Buyurdu Ki: 

"korkarım, Yediğim Kaptaki Bir Lokmada, Onların Gözü Olur Da Farkına Varmadan Alıp Yiyebilirim."

bir Gün Annesi Çağırdı. Biraz Sert Bir Şekilde Cevap Vermişti. Sonra Bu Hâline Çok Üzüldü. Hemen Gitti Ve Bu Hareketine Keffâret Olsun Diye, İki Köle Âzâd Etti.

evlerinin Hepsinde Müslümanlar Parasız Otururdu. İsteyeceği Ücret Onlara Çok Gelebilir Düşüncesiyle Hiç Kira Almazdı. Diline Sâhib Olup, Hiçbir Zaman Kötü Söz Söylemezdi. Yaptıklarından Pişman Olmayan Akl-ı Selîm Sâhibiydi. Kur'ân-ı Kerîmi Çok Okur, Cemâate Devâm Ederdi.

ibn-i Mus'ab'a; "abdullah Bin Avn Hakkında Ne Dersin?" Denilince;

"avn Oğlu İle Yirmi Dört Sene Berâber Kaldım. Her Şeyine Dikkat Ettim. Her Hâliyle Dînimize Uygun Yaşayışının Netîcesinde Meleklerin Ona Bir Hatâ Yazmadığı Kanâatine Vardım." Cevabını Verdi.

yahyâ El-kattân Da;

"avn Oğlu Abdullah'ın Üstünlüğü, İnsanlar Arasında Dünyâyı En Fazla Terketmiş Olması Bakımından Değil, Diline Sâhib Olması Bakımındandır. O, İnsanlar Arasında Diline En Fazla Sâhib Olanlardandır."

ibn-i Mübârek Onun İçin; "onun Gibi Namaz Kılan Görmedim." Dedi. Âlimlerden Ravh İsmindeki Bir Zât Da; "ondan Daha İbâdet Edici Birisini Görmedim." Buyurdu.

abdullah İbni Avn Hiç Kızmazdı. Bir Gün Birisi Kendisini Kızdırmak İstedi, Ona Dönüp; "allahü Teâlâ Sana İyilikler Versin." Cevabını Verdi Ve Duâ Etti.

muhammed Bin Fudale Anlatır:

peygamber Efendimizi Rüyâda Gördüm. "ibn-i Avn'ı Ziyaret Ediniz. Çünkü Allahü Teâlâ Ve Resûlü Onu Çok Seviyor." Buyurdu.

bikâr Binabdullah Es-sîrînî, Onun Bir Gün Oruç Tutup Bir Gün Tutmadığını Söyler.

ibn-i Mübârek'e; "ibn-i Avn Ne İle Bu Dereceye Yükseldi?" Diye Sorulunca; "doğrulukla." Cevabını Verdi.

abdullah İbni Avn Vasiyetlerinde;

"ey Kardeşlerim! Sizin İçin Üç Şeyi Seviyorum. Kur'ân-ı Kerîmi Gece-gündüz Okumanızı, Cemâate Devâmınızı Ve Kötü İşlere Mâni Olmanızı." Buyurdu.

kaynaklar

1)  Hilyet-ül-evliyâ; C.3, S. 37

2) Tezkiret-ül-huffâz; C.1, S. 156

3) El-a'lâm; C.4, S. 111

4) Tabakat-ül-kübrâ; C.1, S.64

5) Tehzîb-üt-tehzîb, C.5, S. 346

6) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; Cild 2, S.91