evliyânın Büyüklerinden Ve Hadîs Âlimi. İsmi, Abdullah Bin Hâzır Bin Sabbah'dır. Evliyâullahdan Yûsuf Bin Hüseyin'in Dayısı Ve Zünnûn-i Mısrî'nin Arkadaşıdır. İran'ın Rey Şehrinde Doğmuş Ve Orada Vefât Etmiştir. Doğum Ve Vefât Târihleri Belli Değildir. Hicrî Dördüncü Asırda Vefât Etmiştir. Tasavvufta Büyük Derecelere Kavuşmuş, Pek Çok Velî Yetiştirmiştir.

abdullah Bin Hâzır Hadîs İlminde Büyük Âlim Olup, Muhammed Bin Abdullah El-ensârî, Şâz Bin Feyyâz, Kabisa Bin Utbe El-kûfî, İbrâhim Bin Mûsâ, El-ferrâ', Er-râzî Başta Olmak Üzere Pek Çok Âlimden Hadîs Öğrenmiştir.

abdullah Bin Muhammed Bin Nâciye, Muhammed Bin Yûsuf Bin Bişr El-hirevî, Ebû Bekr Eş-şâfiî Ve Başka Âlimler De Abdullah Bin Hâzır'dan Hadîs-i Şerîf Rivâyet Etmişlerdir.

yûsuf Bin Hüseyin Şöyle Anlatır: "mısır'a Zünnûn-i Mısrî'nin Yanına Gittikten Sonra, Rey Şehrine Dönüyordum. Bağdâd'a Vardım. Dayım Abdullah Bin Hâzır Orada İdi. Hacca Gidecekmiş, Yanına Gittim:

-nereden Geldin? Diye Sordu:

-mısır'dan Gelip, Rey'e Gidiyorum. Bir Nasîhat Etmenizi İsterim, Dedim.

buyurdu Ki:

-kabûl Etmezsin!

-ederim. Dedim.

o Yine,

-kabûl Etmezsin! Buyurdu. Ben Tekrar;

-belki Kabûl Ederim, Dedim.

yine;

-biliyorum Kabûl Etmezsin! Buyurdu.

-ihtimâl Ki Kabûl Ederim, Dedim.

buyurdu Ki:

-gece Olduğunda Git Zünnûn-i Mısrî'den Ne Yazmış İsen, Hepsini Dicleye Bırak.

-bir Düşüneyim, Dedim.

o Gece Düşünce Bastı Ve Hiç Uyuyamadım. Gönlüm Bir Türlü Râzı Olmadı. Ertesi Gün Gidip;

-gönlüm Bu İşe Râzı Olmadı, Dedim.

-zâten Ben Sana Kabûl Etmiyeceğini Söylemiştim, Buyurdu.

-bir Şey Daha Söyler Misiniz? Dediğimde;

-onu Da Kabûl Etmezsin, Buyurdular.

-kabûl Ederim, Diye ısrar Ettim. Bu Sefer;

-rey Şehrine Gittiğinde, Ben Zünnûn-i Mısrî'yi Gördüm Deme, Buyurdular.

bu Sözü Uzun Müddet Düşündüm. Evvelki Sözlerinden Daha Zor Geldi. Tekrar Ona Gittim. Dedim Ki:

-bu Dediğiniz İş Zordur.

buyurdu Ki:

-sana, Senin İçin Gâyet Lüzumlu Olan Bir Şey Söyleyeceğim.

-buyurun Söyleyin, Dedim.

-şimdi Evine Gittiğin Zaman, İnsanları Kendine Dâvet Etme. Allahü Teâlâya Dâvet Ederken Öyle Yaşa Ki, Allahü Teâlâdan Bir An Gâfil Olup, O'nu Unutmayasın, Buyurdu. (abdullah Bin Hâzır'ın Bu Sözleri Yanlış Anlaşılıp, Zünnûn-i Mısrî'yi Beğenmiyor Sanmamalıdır. Onun Maksadı: Zünnûn-i Mısrî Tevhîd Deryâsına Dalmış, Garîb Hâlleri Ve Halkın Anlayamıyacağı Tasavvufî Sözleri Olan Bir Velî Olduğundan, Halkın, Bu Allah Dostuna Düşman Olmamaları İçindir.)

abdullah Bin Hâzır'ın Bu Sözünü, Şeyhülislâm Abdullah-ı Ensârî Şu Sözle İzâh Etti:

allahü Teâlâ Mûsâ Aleyhisselâma; "ey Mûsâ! Dilin Her Zaman Beni Zikretsin. Bulunduğun Her Yerde Benimle Ol." Buyurdu.

bu İki Büyük Velî Bu Söz Ve Îzâhlarıyla, Her An Allahü Teâlâyı Hatırlayıp, O'nu Bir An Unutmamağı Tavsiye Buyurmuşlardır. Bu Da Dostluğa Ve Kulluğa Yakışan Şeydir.

kendisine İnsanın Îmânının Nasıl Kâmil Olacağı Sorulduğunda Ahmed Bin Hanbel Tarîkıyla Rivâyet Ettiği Şu Hadîs-i Şerîfle, Cevab Verdi: "sizden Biriniz Kendi Nefsi İçin Sevdiğini Mümin Kardeşi İçin De Sevmedikçe, Îmânı Kâmil Olmaz".

kadınların Kocalarına Karşı Nasıl Davranmaları Sorulduğunda; Erkeğin Kadını Üzerinde Olan Haklarını Uzun Uzun Anlattıktan Sonra Şâz Bin Feyyâz, Amr Bin İbrâhim, Katâde, Sa'îd Bin Müseyyib, Abdullah Bin Amr'dan Rivâyet Ettiği Şu Hadîs-i Şerîfi Okudular. Peygamber Efendimiz Buyurdular Ki: "allahü Teâlâ, Kocasına Teşekkür Etmeyen (ona Nankörlük Eden) ve Onunla Yetinmeyen, İktifâ Etmeyen Kadına Nazar Etmez."

kaynaklar

1) Tabakât-us-sûfiyye (sülemî); S.187

2) Târih-i Bağdâd; C.9, S. 448

3) Nefehât-ül-üns (osmanlıca); S.151

4) Tabakât-ı Ensarî; S. 223

5) Nesayim-ül-mehable; S.60

6) Nefehât-ül-üns; S.100

7) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; Cild 3, S.344