şâfiî Mezhebi Âlimlerinden. Fıkıh Ve Hadîs Âlimlerinin Ve Evliyânın Büyüklerindendir. İsmi, Ahmed Bin İshak Bin Eyyûb Bin Yezîd Bin Abdurrahmân Bin Nûh En-nişâbûrî'dir. Sıbgî (veya Dubaî) Adı İle Meşhûr Olmuştur. Künyesi, Ebû Bekr'dir. İmâm-ı Süyûtî, Onun Soyunun Bekr Bin Vâil Ve Rebîa Bin Nizâr Bin Mea'd Bin Adnân'a Kadar Ulaştığını Bildirdi. 871 (h.258) Senesinde Doğdu. Nişâbûr Halkındandır. İlim Öğrenmek İçin Horasan, Bağdat, Basra, Mekke Ve Daha Başka Yerleri Dolaştı. 57 Sene Nişâbûr'da İkâmet Etti. 953 (h.342) Senesinde Vefât Etti.
meşhûr Hadîs Ve Fıkıh Âlimlerinden Olan Ahmed Bin İshak, Fadl Bin Muhammed Eş-şa'rânî, İsmâil Bin Kuteybe, Yâkûb Bin Yûsuf El-kazvînî, Muhammed Bin Eyyûb, Bağdat'ta Hâris Bin Ebî Üsâme Ve İsmâil El-kâdî, Basra'da Hişâm Bin Ali, Mekke'de Ali Bin Abdülazîz Ve Daha Birçok Âlimden İlim Öğrendi Ve Hadîs-i Şerîf Dersleri Aldı. Kendisinden De Ebû Ali El-hâfız, Ebû Bekr El-ismâilî, Ebû Ahmed El-hâkim, Ebû Abdullah El-hâkim, Muhammed Bin İbrâhim El-cürcânî Ve Daha Pek Çok Âlim İlim Tahsil Etti Ve Hadîs-i Şerîf Rivâyetinde Bulundular.
ahmed Bin İshak, İlim Öğrenmek Ve Öğretmek İçin Çok Yer Dolaştı. Hadîs-i Şerîfte Derin, Fıkıh İlminde Derecesi Yüksek, Elli Sene Fetvâ Veren, Âbid (çok İbâdet Eden), Sâlih, Aklı Ve Görüşü Kuvvetli Bir Âlimdir. Hadîs, Fıkıh Ve Akâid (kelâm) İlminde, Bir Çok Meseleyi İçine Alan Kitaplar Yazdı. İnsanlar, Kendinden Ve Eserlerinden Çok İstifâde Ettiler.
muhammed Bin Hamdûn Şöyle Anlatıyor: Ebû Bekr Bin İshak İle Senelerce Sohbet Ettim. Seferde Olsun Veya Olmasın, Hiçbir Zaman Gece Namazını Terkettiğini Görmedim.
hakîm En-nişâbûrî Şöyle Bildiriyor: "aklı Ve Re'yi (görüşü) Darb-ı Mesel Olmuştur. Fetvâlarında Şüpheli Hiçbir Şeye Rastlanmadı. İlmine Kitapları Delîldir. Çok Güzel Namaz Kılardı. Ezân İle İkâmet Arasında Çok Duâ Eder, Sonra Ağlardı."
yine Hakîm Şöyle Anlatıyor: Sıbgî'ye, İbn-i Abbâs'dan Rivâyet Edilen Bir Hadîs-i Şerîften Suâl Ettiler. İki Kişi Resûlullah Efendimiz İle Namaz Kıldı. Resûlullah Onlara; "abdestinizi İâde Ediniz!" Buyurdular. İki Kişi Sebebini Sorduklarında, Resûlullah Efendimiz; "falan Kişiyi Gıybet Ettiniz." Buyurdular. Sıbgî Bu Konuda; "o İki Kişiye Abdestin Emredilmesi, Mâsiyetlerine Keffâret Ve Günahlarının Temizlenmesi İçindi. Zîrâ Resûlullah Efendimiz; "abdest Hatâları Giderir." Buyurdular.
kendisi Şöyle Anlatıyor: Fedâîl Kitabını Yazmağa Başladığım Zaman, Şöyle Bir Rüyâ Gördüm: Bahçeli Bir Evde Bulunuyordum. Bahçeye Çıkmak İstedim. O Sırada Hazret-i Ebû Bekr Göründü. Benimle Kucaklaştı. Yüzümü Öptü Ve Bana Duâ Etti. Kitabı Bitirince Şöyle Bir Rüyâ Daha Gördüm: Bir Evin Önünde Bulunuyordum. Evden, Resûlullah Efendimiz İle Yanında Hazret-i Ebû Bekr, Hazret-i Ömer, Hazret-i Osman Veya Hazret-i Ali (r.anhüm) Göründüler. Hepsinin Dört Kişi Olduklarını İyi Hatırlıyorum. Yaklaşıp Resûlullah Efendimize Selâm Verdim. Selâmımı Aldılar. Sonra Hazret-i Ebû Bekr'e Yaklaştım. Gözlerimin Arasından Öptü Ve; "allahü Teâlâ Sana, Peygamberi Ve Bizim Tarafımızdan Hayırlı Karşılıklar Versin!" Buyurdu. Sonra Yüzüğümü Parmağımdan Çıkarıp, Resûlullah Efendimizin Mübârek Parmağına Taktım. Sonra Diğer Zâtların Parmaklarına Da Taktım. Sonra: "yâ Resûlallah! Bu Yüzüğün Bereketi Büyük Oldu. Zîrâ Parmaklarınıza Takıldı." Dedim. O Sırada Uyandım.
yazmış Olduğu Eserlerinden Bâzıları Şunlardır:
1) Kitâb-ül Esmâ Ves-sıfât, 2) Kitâb-ül-îmân Vel-kader, 3) Kitâbü Fedâil-il-hulefâ-il-erbe'a.
kaynaklar
1) Tabakât-üş-şâfiiyye; C.3, S.9
2) Şezerât-üz-zeheb; C.2, S.361
3) El-a'lâm; C.1, S.95
4) Mu'cem-ül-müellifîn; C.1, S.160
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.3, S.365