ikinci Murâd Han Ve Fâtih Sultan Mehmed Devrinde Yaşayan Büyük Velîlerden. Asıl Adı Ahmed Şemseddîn'dir. Hacı Bayram-ı Velî Hazretlerinin Sohbetinde Yetişti. Onun Feyz Ve Bereketi İle Kemâle Erişti. Kalblere Şifâ Olan Sözleri İle İleri Derecelere Kavuştu.
akbıyık Sultan Bir Taraftan Hocasının Sohbeti İle Bereketlenirken Diğer Taraftan İkinci Murâd Han'ın Haçlılar Ve Diğer Din Düşmanlarına Karşı Giriştiği Cihâd Hareketine De Katıldı. Giriştiği Seferlerde, Hacı Bayrâm-ı Velî Hazretlerinin Diğer Talebeleri İle Birlikte Büyük Kahramanlıklar Gösterdi. Böylece Osmanlıların Rumeli'deki Yayılmasında Önemli Hizmetler Gördü.
bu Gazâlarda Gösterdiği Başarılardan Birinin Sonunda İkinci Murâd Han Tarafından Yenişehir Köylerinden Bir Tanesi Kendisine Temlik Edildi (1437). Bu Parayı Ticarette Kullanan Akbıyık Sultan Kısa Zamanda Malının Hesâbını Yapamayacak Kadar Zenginleşti. Mal, Mülk Meşgûliyeti Az Zaman İçinde, Hocasının Sohbetinden Daha Az İstifâde Etmesine Yolaçtı. Bu Sebeple Birgün Hocası Hacı Bayram-ı Velî Hazretleri, Dünyâya Ve Onun Geçici Lezzetlerine Bağlanmanın Mahzurlarından Bahsederek Akbıyık Sultan'a;
"evlâdım Bu Dünyâ Fânîdir. Malı Mülkü Elde Kalmaz. Ne Kadar Malın Olsa Murâd Alamazsın. Âhiretten Gâfil Olma. Zîrâ Gidişin Dönüşü Yoktur. Allahü Teâlâdan Gayri İşlere Tutulmaktan Kurtul. Devamlı Bâki Kalan İşlerle Meşgul Ol."
hocasının Bu Sözleri Üzerine Akbıyık Sultan;
"hocam! Peygamber Efendimiz; "dünyâ, Âhiretin Tarlasıdır." Buyuruyor. Bu Sebeple Dünyâ Malı İle De Meşgul Olmak Gerekmez Mi?"
hacı Bayram-ı Velî Hazretleri Uzun Bir Sükûttan Sonra;
"evlâdım! Mâdem Ki Dünyâyı Terk Edemiyorsun, Öyle İse Bizi Terket. Bu Dergâhta Dünyâ İle Meşgul Olanların İşi Yoktur." Buyurdu.
akbıyık Sultan Bu Sözler Üzerine Kapıdan Dışarı Çıkarken Tam Eşik Üzerinde Başından Sarığını Düşürdü. Bunu Hocasının Bir Kerâmeti Bilip Günü Gelince Sebebi Meydana Çıkar, Düşüncesiyle Alıp Başına Giymedi.
akbıyık Sultan'ın Bundan Sonra Topladığı Altın Ve Gümüş Para Sayılamayacak Ölçüde Arttı. Ancak Gönlünü Hiç Bir Zaman Para Ve Pula Kaptırmadı. Eline Geçen Para Da Hiç Bir Zaman Kendisinde Kalmadı. Fakir, Fukarâ, Kimsesiz, Öksüz, Yetim, Dul, Borçlu Ve Gariplerin Sığınağı Oldu. Bursa'da Büyük Bir İmâret Yaptırarak Gelen Geçen Yoksullara İkramlarda Bulundu. Misâfirleri Ağırladı. O Dağıttıkça Parası Artıyor, Parası Arttıkça O Da Dağıtmaya Devâm Ediyordu. Bu Arada Alâeddîn Ali El-arabî Hazretlerinin Derslerine Devam Ederek İlimde İlerlemeye De Gayret Sarfediyordu.
ve Nihâyet... Hocasının Kerâmeti Tahakkuk Etti. Sarığının Eşik Üzerinde Düşmesinin Esrârı Aydınlandı. Yine Şeyhi Ve Üstâdı Hacı Bayram-ı Velî Hazretlerinin Eşiğine Yüz Sürdü. Mübârek Sohbetlerine Tekrar Kabûl Olunarak Tasavvuf Yolunda İlerledi. Hocasının Sekiz Halîfesinden Biri Olma Şerefine Kavuştu.
bu Arada Dînine Hizmet Etmek, İslâmiyeti Küffâr Diyârına Duyurmak Aşkı Akbıyık Sultan'da Hiç Sönmeden İçin İçin Gittikçe Alevlendi. 1444'te Varna'da Haçlı Sürüleri Perişan Edilirken O, Mânevî Liderlerin En Önündeydi.
nisan 1453... Osmanlı Ordusu Son Defâ İstanbul Önlerinde Göründü. Peygamber Efendimizin Fetih Müjdesi Gerçekleşmek Üzeredir. Molla Hüsrev, Molla Gürânî, Akşemseddîn Ve Akbıyık Sultan Gibi Gönül Erenleri Ordunun En Önündeler. Akbıyık Sultan, Akşemseddîn Hazretleri İle Berâber Fâtih Sultan Mehmed Han'ın Yanında Bulunuyor Ve Devamlı Askeri Teşcî' Edip Coşturuyor, Duâ Ve Sözleri İle Onları Gayrete Getiriyordu.
fâtih Sultan Mehmed Han Fetihten Sonra İstanbul'da Yaptırdığı Câmilere Bu Gâzi Şeyhlerin İsimlerini Verdi. Akbıyık Sultan Adına Da Cankurtaran Civârında Bir Câmi Yaptırdı.
akbıyık Sultan Ömrünün Son Yıllarını Bursa'da Talebe Yetiştirmek, Zikr, Tâat Ve İbâdetle Meşgûl Olmak Ve Yine Fakir Fukaraya Yardımda Bulunmak Sûretiyle Geçirdi. 1455 (h.860) De Âhirete Göçtü. Arkasında Pekçok Hayır Müesseseleri Bıraktı. İstanbul'da Bir, Bursa'da İki Mahalle Ve Dergâh Ve Câmisi Akbıyık Sultan'ın Adı İle Anılmaktadır. Kabri, Bursa'da Akbıyık Mahallesi Akbıyık Çıkmazı'nda Yaptırmış Olduğu Dergâhının Yanındaki Türbededir.
kaynaklar
1) Güldeste-i Riyâz-i İrfan; S.221
2) Şakâyık-ı Nu'mâniyye Tercümesi; S.126
3) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.11, S.251
4) Tâcü't-tevârih; C.5, S.97