basra Velîlerinden. İsmi Alâ Bin Ziyâd Bin Matar Bin Şüreyh El-adevî, Künyesi Ebû Nasr'dır. Basra'da Doğdu. Doğum Târihi Bilinmemektedir. Tâbiîn Devrinin Önde Gelen Fazîletli Zâtlarından Biri İdi. 712 (h.94) Senesinde Basra'da Vefât Etti.
alâ Bin Ziyâd Adiy Bin Abdi Menafoğullarına Mensûb İdi. İlim Ve Fazîlet Üzerine Yetişti. Tâbiîn Devri Âlim Ve Evliyâsı Arasına Girdi. Eshab-ı Kirâmdan Ebû Hureyre, İmrân Bin Husayn, İyâd Bin Himâr Radıyallahü Anhüm İle Görüşüp Hadîs-i Şerîf Rivâyetinde Bulundu. Ayrıca Devrinin Büyüklerinden Sayılan Mutarrif Bin Şıhhîr, Hasan-ı Basrî Ve Babası Ziyâd Bin Matar'dan Da Hadîs Rivâyet Etti. Katâde, Matar El-verrak, Cerîr Bin Hazîm Gibi Hadîs Âlimlerine Hadîs Okuttu.
alâ Bin Ziyâd Hazretleri Devamlı İbâdetle Meşgûl Olur Ve Allahü Teâlânın Korkusundan Çok Ağlardı. Talebelerinden Meşhûr Hadîs-i Şerîf Ve Tefsîr Âlimi Katâde'nin Bildirdiğine Göre Çok Ağlamaktan Gözlerine Perde İnmişti.
alâ Bin Ziyâd Hazretleri Ayakta Duramayacak Hâle Gelinceye Kadar Namaz Kılar Ve Oruç Tutardı. Bu Sebeple Sık Sık Görüştüğü Hasan-ı Basrî Hazretleri Kendisine; "allahü Teâlâ Sana Bu Kadarını Emretmemiştir." Deyince; "belki Bana Allahü Teâlâ Merhamet Eder Düşüncesiyle Yapıyorum." Diye Cevap Verdi.
alâ Bin Ziyâd Hazretleri Önceleri Zengin İdi. Sonradan Bütün Servetini Allah Yolunda Fakirlere Dağıttı, Kölelerini Âzâd Etti. Günde Az Bir Gıdâ İle Yetindi. Dünyâ İşleriyle Meşgûl Olmayıp Kendisini Tamâmen İbâdete Verdi.
alâ Bin Ziyâd Hazretleri Birgün, Halka Cehennem Azâbının Çok Şiddetli Olduğunu Anlatıyordu. Bu Sırada Oradakilerden Biri;
"bu, İnsanları Ümitsizliğe Düşürmek Değil Midir?" Diye Sordu. Alâ Bin Ziyâd Hazretleri Ona; "allahü Teâlâ Kur'ân-ı Kerîmde Meâlen; "ey (günah İşlemekle) Nefislerine Karşı Haddi Aşmış Kullarım! Allah'ın Rahmetinden Ümidi Kesmeyiniz." (zümer Sûresi: 53) "bütün Haddi Aşanlar (müşrikler) Da Cehennemliktirler." (mü'min Sûresi: 43) Buyururken, Ben İnsanları Nasıl Ümitsizliğe Düşürebilirim. Fakat Çok Kimseler Kötü Amellerine Rağmen Yine De Cennet'le Müjdelenmeyi Arzu Ediyorlar. Allahü Teâlâ Muhammed Aleyhisselâmı Kendine İtâat Edenleri Cennet'le Müjdelemek, Karşı Gelenleri De Cehennem Azâbı İle Korkutmak İçin Göndermiştir." Buyurdu.
alâ Bin Ziyâd Hazretlerinin Sık Sık Söylediği Sözlerinden Biri: "herkes, Kendinin Ölmek Üzere Olduğunu Ve Bu Sırada Rabbinden Günâhlarının Af Ve Mağfiret Edilmesini İstediğini, Rabbinin De Affettiğini Düşünmeli, Sonra İbâdet Ve Tâattan Geri Durmamalıdır."
kaynaklar
1) Tabakât-ı İbn-i Sa'd; C.7, S.217-218
2) Hilyet-ül-evliyâ; C.2, S.242, 249
