son Devir Anadolu Velîlerinden. Tokat'ın Erbaa İlçesi Holay Köyünde 1877 Yılında Doğdu. Doğduğu Köyde Tahsîlini Tamamladıktan Sonra Saatçilik Yapmaya Başladı. Bir Gün Eksel Köyünde (yeni İsmi Koçak) Oturan Eksel Şeyhi Olarak Bilinen Behrullah Efendinin Saati Bozuldu. Talebelerine Tâmir Edilmesini Söyleyince, Onlar; "efendim, Karşı Holay Köyünden Ali Osman İsminde Birisi Var Ona Tâmir Ettirelim." Dediler. Talebelerinden Biri Ali Osman Efendi İle Erbaa'da Karşılaşınca, Hocasının Saatinden Bahsetti. Ali Osman Efendi De Eksel Köyüne Gitti. Saati Tâmir Edip Duvara Astı. Behrullah Efendiye; "tamam Çalışıyor Efendim." Dedi. Behrullah Efendi Saate Bakınca Çalışan Saat Durdu. Ali Osman Efendi Tekrar Yapıp Duvara Astı. Behrullah Efendi Saate Bakınca, Saat Yine Durdu. Ali Efendi Hayretler İçinde Tekrar Yaptı. Yine Behrullah Efendi Saate Bakınca, Saat Durdu. O Zaman Ali Osman Efendi Kendi Kendine; "bu Zât Evliyâ Bir Zâttır. Şu An Kalbimin Saatini Tâmir Edecek Kalp Ustasının Huzûrundayım." Dedi Ve Behrullah Efendiye Talebe Oldu. Arapça, Farsça Ve Kalp İlimleri De Dâhil Bütün İlimleri Behrullah Efendiden Öğrendi. Behrullah Efendi Vefâtına Yakın; "bende Ne Varsa Ali Osman Efendi Aldı Götürdü. Bende Bir Şey Bırakmadı." Buyurdu.
ali Osman Efendi İnsanlara Doğru Yolu Anlatmak İçin Köy Köy Dolaşırdı. İnsanlara Doğru Yolu Anlatırken Çok Yumuşak, Hattâ Arada Nükte Yapardı. Siyâset Ve Devlet İşlerine Hiç Karışmazdı. Sohbetinin Ağırlığı, Güzel Ahlâk Üzerine Olurdu. Güzel Ahlâkın Bulunmaz Bir Hazîne Olduğunu Anlatırdı. Fakat Bâzılarının Gözü Hep Altında Olduğundan Bir Gün Onlara Dönüp; "altının Kulpu Burası, Çok Altın Var Diye Bir Yeri İşâret Etti. Bunu Duyan Altın Düşkünleri Sabaha Kadar Orayı Kazdılar. Fakat Hiçbir Şey Bulamadılar. Elleri Boş Ali Osman Efendinin Köyüne Döndüler. Kimseye De Hiçbir Şey Anlatmadılar. Ertesi Gün Onları Gören Ali Osman Efendi; "oğlum İşâret Ederler Ama, Düşkünlerine Vermezler." Dedi.
yine Bir Gün Talebeleri İle Ladik'e Ders Vermek İçin Gidiyordu. Talebelerinden Birinin Kalbine Vesvese Gelip Hocası İçin; "bu Da İnsan Biz De İnsanız." Gibi Bir Düşünce Geldi. Yolları Bir Ormandan Geçiyordu. Bu Sırada Bir Kurt, Ali Osman Efendinin Önüne Gelip İki Ön Ayaklarını Havaya Kaldırıp, Arka İki Ayağı Üzerine Durunca; "dağ Ve Taşlardaki Hayvanlar İnandı Da Bâzıları Hâlâ Anlıyamadı." Buyurdu. O Talebe Düşüncesinden Dolayı Hemen Tövbe Etti.
dînî Vecîbeleri Yerine Getirmenin Yasak Olduğu Dönemde Ali Osman Efendi, Gümüşçakır Köyünde Sohbet Ederken Jandarmalar Köyü Bastı. Ali Osman Efendi Tutuklanarak Önce Vezirköprü Daha Sonra Da Samsun Cezâevine Gönderildi. Ali Osman Efendi Samsun'da Bir Hücreye Kondu. Hücrede Namaz Kıldığını Gördüklerinde, Kılmaması İçin Su Vermediler. Bir Süre Sonra Su Olmamasına Rağmen, Yine Onu Namaz Kılarken Gördüler. Mahkeme Esnâsında Savcı, Ali Osman Efendiye Akla Gelmedik Hakâretlerde Bulundu. Duruşmada Ali Efendi Sâdece; "savcı Bey Biz İnsanlara Namaz Kılın, Âhirete Hazırlanın Dedik. Söylediklerimizin Hepsi Bu Kadar." Dedi. Ertesi Gün Savcı Kalp Krizinden Öldü. Bir Süre Sonra Mahkeme, Ali Osman Efendiyi Serbest Bıraktı.
ali Osman Efendi Tütün Kullanırdı. Huzûruna Gelen Bir Fakir Dilenci Onun Tütün Yaktığını Görünce; "siz Sigara İçiyor Muydunuz?" Diye Sordu. Cevâben; "biz İçmiyoruz Yakıyoruz." Buyurdu. O Fakir; "peygamber Efendimiz Hiç İçmedi, Sen Niye İçiyorsun?" Diye Sorduğunda, Ali Osman Efendi Kızmadan; "peygamber Efendimiz Sırtında Heybe, Senin Gibi Dolaştı Mı?" Deyince, Adam Söyleyecek Bir Şey Bulamadı.
ali Osman Efendi, Erbaa Zelzelesi Olmadan Önce Atına Binip, Erbaa'dan Ayrıldı. O Sırada Herkesin Deli Mehmed Diye Bildiği Bir Meczub Arkasından; "tutun, Yakalayın! Erbaa Zelzelesini Mühürledi Gidiyor!" Diye Bağırdı. Deli Diye Kimse Bu Meczûbun Sözlerini Dikkate Almadı. Bir Süre Sonra Erbaa'da Çok Büyük Zelzele Oldu. Bu Zelzelede Ali Osman Efendinin 14 Yaşındaki Bir Kızı Da Hayatını Kaybetti. Zelzeleden Sonra Erbaa'ya Dönen Ali Osman Efendiye Kızının Vefât Ettiği Söylenince;
"daha Büyük Belâ Gelmemesi İçin Evladımızı Kurban Verdik. Halk, Deli Mehmed'in Sözlerine Deli Zannettikleri İçin İnanmadılar." Buyurdu.
talebelerine Sık Sık Şu Nasîhatı Yapardı: "hiç Kimse İle Münâkaşa Etmeyiniz. Söz Dinleyiniz. Kim Söz Dinlerse, O Benim Öz Oğlumdur. Birbirinizi Sevin, Beni Sevmiş Olursunuz. Aranızda Dargınlık Olmasın."
ali Osman Efendi Birgün Dergâhında Namaz Kılıyordu. Oğlu İbrâhim Babasının Yanına Girmek İstedi. Babasının Namaz Kıldığını Görünce, İçeri Girmedi. Birkaç Kere Baktığında Babasını Tehiyyatta Oturur Gördü. Sonra Dayanamayarak İçeri Girdi. Babasının Vefât Ettiğini Anladı. O Esnâda Kapıda Bulunan Köpek Koşarak Uzaklaştı. Talebelerinin Bulunduğu Bütün Köyleri Dolaştı. Hepsi Bunda Bir İş Var Diyerek Dergâha Geldiler Ve Cenâze Namazını Kılıp Holay Köyü Kabristanlığına Defn Ettiler.
1942 Senesinde Vefât Eden Ali Osman Efendi, 63 Yaşında İdi. Kabri Ziyâret Mahallidir.
kerâmet Ve Menkîbeleri
sohbetin Bereketi
ali Osman Efendi, Hocasının Vefâtından Sonra İnsanlara Allahü Teâlânın Emir Ve Yasaklarını Anlatmaya Başladı. Bir Kış Mevsimi Ali Osman Efendi Talebesi Veysel Hâfız İle Bir Yere Giderlerken Namaz Vakti Daralır. Ali Osman Efendi Talebesine; "buralarda Tanıdık Bir Köy Yok Mu?" Diye Sorunca, Veysel Efendi; "tanıdık Var Ama Îtikâdları Bozuktur." Dedi. Ali Osman Efendi Olsun Deyip Köye Gittiler. Veysel Hâfız Tanıdığı Birisinin Kapısını Çaldı. O Zât Bunları Görünce, Odada Kim Varsa Herkesi Dışarı Çıkardı. Ali Osman Efendi, Talebesi İle Namaz Kıldıktan Sonra, Sohbete Başladı. Sohbete Köyden Herkes Geldi Ve Sabaha Kadar Devâm Etti. Sohbetin Netîcesinde Bu Köyün Halkı Bozuk Olan Îtikâtlarına Tövbe Edip Ehl-i Sünnet Îtikâdını Kabûl Ettiler.
