islâm Âlimlerinin Ve Evliyânın Büyüklerinden. Buhârâ Yakınlarındaki Râmiten Kasabasında Doğdu. Doğum Târihi Bilinmemektedir. 1328 (h.728) Yılında Harezm Şehrinde Vefât Etti.
râmiten'de Küçük Yaştan Îtibâren İlim Tahsîline Başladı. Akıl Ve Zekâsının Parlaklığı, Kavrayış Kâbiliyetinin Yüksekliği Dolayısıyla Kısa Zamanda İlim Yolunda Yükseldi. Sonunda Herkese İlim Saçan, Yol Gösteren, Kalbinden Nûr Ve Hikmet Kaynakları Fışkıran Hazret-i Şeyh Mahmûd-i İncirfagnevî'ye Kavuştu. Ali Râmitenî, Ondan Mânevî Yönden Çok Üstün Makamlar Elde Etti. Ardı Arkası Gelmeyen Vilâyet, Evliyâlık Derecelerine Kavuştu. Mânevî Ve Maddî İlimlerde Kemâl Buldu. Öyle Ki, Şaşırmışların Sığınağı, Doğru Yoldan Ayrılanların Rehberi, Hakka Dâvet Edenlerin Büyüklerinden Oldu. Böylece, Silsile-i Aliyye Denilen Büyüklerin Teşkil Ettiği, Altın Halkalar Diye İsimlendirilen Hak Yolu Zincirinin On İkinci Halkası Olma Şerefine Kavuştu.
hâce Mahmûd-ı İncirfagnevî Hazretleri, Vefâtı Yaklaşınca, Hilâfeti Ali Râmitenî Hazretlerine Verdi Ve Bütün Talebelerini Ona ısmarlayıp, Emânet Etti.
ali Râmitenî Hazretleri Pîr-i Nessâc Ve Azîzan İsimleri İle Şöhret Bulmuştur. Kendisi İbâdet Ve Derslerden Sonra Boş Zamanlarda Helâl Lokma Kazanmak İçin Dokumacılık Yapardı. Bu Sebeple Kendisine Dokumacıların Şeyhi Mânâsına Pîr-i Nessâc Derlerdi.
ali Râmitenî Hazretlerine, "azîzân" Denmesinin Sebebi İse Şöyle Anlatılır: Bir Zaman Ali Râmitenî'nin Evinde İki-üç Gün Yiyecek Bir Şey Bulunmadı. Evdekiler Açlık Sebebiyle Çok Üzülüyorlardı. Gelen Misâfire De Evde İkrâm Edecek Bir Şey Yoktu. O Sırada Ali Râmitenî Hazretlerinin Talebelerinden Yiyecek Satan Bir Genç, Pirinç Doldurulmuş Bir Horoz Hediye Getirdi. "bu Yemeği, Sizin Ve Yakınlarınız İçin Hazırladım. Eğer Hediyemizi Kabûl Buyurursanız, Bizi Memnun Edersiniz." Diyerek Yalvardı. Bu Nâzik Anda Gelen Yemekten Son Derece Hoşnud Olup, O Talebesine İltifâtlarda Bulundu. Bu Yemeği, Misâfirine İkrâm Ederek Ağırladı. Misâfir Gittikten Sonra O Talebesini Çağırtarak; "getirdiğin Bu Yemek, Sıkıntılı Bir Ânımızda İmdâda Yetişti. Sen De Bizden Her Ne Murâdın Var İse İste! Çünkü Hâcet Kapısı Şu Ânda Açıktır." Buyurdu. Genç De; "ilimde Ve Evliyâlık Makâmında Size Benzemekten Başka Bir Arzum Yoktur. Beni Bu Hâle Kavuşturmanızı İstirhâm Ediyorum Efendim!" Dedi. Ali Ramîtenî Hazretleri; "çok Zor Ve Yükü Ağır Bir İş Arzû Ettin. Bunun Yükünü Kaldıramazsın. Üzerimizdeki Yük, Senin Omuzlarına Çökecek Olursa Ezilirsin. İstersen Başka Bir Dilekte Bulun." Buyurdu. Genç İse; "dünyâda Tek Murâdım, Aynen Sizin Gibi Olmaktır. Size Benzemekten Başka Bir Şey Beni Tesellî Etmez. Buna Rağmen, Siz Nasıl Arzu Buyurursanız, Ona Râzıyım Efendim." Dedi. Bunun Üzerine Ali Râmîtenî Hazretleri; "pekâlâ" Buyurup, Elinden Tutarak Berâberce Husûsî Halvethânesine Girdiler. Yüzyüze Oturarak, O Şahsa Teveccüh Etmeye Başladı. O Genç, Bir Müddet Sonra Zâhir Ve Bâtında Allahü Teâlânın İzniyle Ali Râmitenî'nin Derecelerine Kavuştu. Fakat Aşktan Sarhoş Olup, Kendinden Geçti. Öylece Kırk Gün Daha Yaşayıp Vefât Etti. Ona Bir Anda Kendi Makamlarını Verip, Kendisi Gibi Yaptığı İçin, İki Azîz Mânâsında, Hazret-i Üstâdın İsmi "azîzân" Olarak Kaldı.
bundan Sonra Ali Râmitenî Hazretlerinin Sohbet Halkası Genişledi. İlim Ve Tasavvuf Talipleri Dünyânın Her Tarafından Onun Huzûruna Koşuyorlardı. Herkes Bilemediği Ve Çözemediği Suâllerin Cevâbını Ondan Soruyordu. Kısaca Azîzân Hazretleri Dünyâya İslâmiyeti Yayan Bir Güneş Gibi İdi.
o, İrşâd, İnsanlara Doğru Yolu Gösterme Makâmına Gelmiş Olan Talebelerine Şöyle Nasîhat Ederdi:
"irşâd İşine Giren Bir Kimseye Gerekir Ki: Önce Mürîdin, Talebenin Yeteneğini, Kâbiliyetini Bile... Bunu Bildikten Sonra Ona Zikir Telkini Yapar, Yeteneğine Göre Onu Yetiştirir. Bu Bakımdan Mürîd (talebe) Terbiyesi İşine Girmiş Olan Tıpkı Kuş Yetiştiricisi Gibidir. Kuş Terbiyecisi, Kuşun Kursağına Ne Kadar Yem Gireceğini Bilmesi Gerekir Ki Ona Fazla Yem Yüklememelidir. Buna Göre Mürşîd Olan Zât Da, Mürîdin Kâbiliyeti Nisbetinde Ona Zikir Telkini Yapar."
ali Râmitenî Hazretleri İle Aynı Yüzyılda Yaşayan Büyük Âlim Rükneddîn Alâüddevle Semnânî Zaman Zaman Şeyh Hazretlerine Mektup Yazar Ve Sorular Sorardı. Bir Gün Yine Bir Talebesi Gelerek Ali Râmitenî Hazretlerine, Hocasının Şu Sorulara Cevap İstediğini Bildirdi.
suâllerinden Birisi Şöyle İdi: "biz, Gelenlere Her Hizmeti Yaptığımız Hâlde, Gelenler Size Gelir. Biz Mükellef Sofralar, Çeşit Çeşit Yemekler İkrâm Ettiğimiz Hâlde, Sizde Böyle Bir Şey Yok İken, Gene De İnsanlar Sizden Râzı Bizden Değillerdir. Bunun Sebebi Nedir?"
cevap: Minnet Karşılığı Hizmet Edenler Çoktur. Hizmetini Minnet Bilenlerse Azdır. Çalışınız Ki, Hizmetinizi Minnet Bilesiniz. O Zaman Şikâyetçiniz Olmaz.
ikinci Suâl: Duyduğumuza Göre, Sizi Hızır Aleyhisselâm Terbiye Etmiş; Bu Nasıl Olmuştur?
cevap: Allahü Teâlânın, Zâtına Âşık Öyle Kulları Vardır Ki, Hızır Da Onlara Âşıktır.
üçüncü Suâl: İşittik Ki, Siz Gizli Zikir Yerine Açık Zikirle Uğraşmaktasınız. Bu Nasıl Olur?
cevap: Biz De İşittik Ki, Siz, Gizli Zikirle Meşgûl İmişsiniz. Mâdemki İşittik, Demek Sizinki De Gizli Zikir Değil. Gizli Zikirden Murâd Hiçbir Şeyin Bilinmemesi Değil Midir? Ha Gizli Zikirle Meşgûl Olmuşsunuz, Ha Açık Zikirle. İkisi De Müsâvîdir.
hoca Ahmed Yesevî Hazretlerinin En Büyük Talebelerinden Olan Seyyid Atâ Zaman Zaman Ali Râmitenî Hazretleri İle Buluşur Görüşürlerdi. Ancak Buna Rağmen Bir Gün Seyyid Atâ'nın Dilinden Azîzân Hazretleri Hakkında Uygun Olmıyan Bir Söz Çıktı. Aynı Gün Asya İçlerinden Gelen Çapulcu Alayları Seyyid Atâ'nın Bulunduğu Havâliyi Yağmalayıp, Oğlunu Da Esir Alıp Gitmişler. Seyyid Atâ Başına Gelen Bu Felâketin, Azîzân Hazretlerini Üzmenin Cezâsı Olduğunu Anladı, Yaptığına Pişmân Oldu. Büyük Bir Ziyâfet Hazırladı. Özür Dilemek İçin Ali Râmitenî'yi Dâvet Etti. Azîzân Hazretleri Seyyid'in Maksadını Anlayıp, Ricâsını Kabûl Etti Ve Dâvetine Geldi. Bu Mecliste Pek Çok Âlim Ve Velî Var İdi. Sofralar Kuruldu. Herkes Buyur Edildiğinde, Ali Râmitenî; "seyyid Atâ'nın Oğlu Gelmeyince, Ali Bu Sofradan Ağzına Tuz Koymaz Ve Elini Yemeklere Uzatmaz." Dedi Ve Sonra Bir Müddet Sessiz Beklediler. Orada Bulunanlar, Bu Sözün Ne Demek Olduğunu Düşünürken, Birden Kapı Çalındı, İçeriye Seyyid Atâ'nın Oğlu Giriverdi. Bu Hâli Görünce Meclisten Bir Feryâd-ü Figândır Koptu. Oradakiler Şaşırdılar, Dona Kaldılar. Gelen Gençten, Nasıl Kurtulduğunu Sordular. Genç De; "şu Anda Bir Grup Kimsenin Elinde Esir İdim. Elim Ayağım İplerle Bağlı İdi. Şimdi İse Kendimi Yanınızda Görüyorum. Nasıl Oldu, Ellerim Nasıl Çözüldü, Beni Kim Kurtararak On Günlük Yoldan Yanınıza Geldim, Hiçbir Şey Bilmiyorum." Dedi. Meclistekiler Bunun Azîzân Hazretlerinin Bir Kerâmeti Ve Tasarrufu İle Olduğunu Anladılar. Herbiri Onun Talebesi Olmakla Şereflendiler.
ali Râmitenî Hazretleri, Talebelerinin Zaman Zaman Sohbetlerinde Sorduğu Suâllere Karşı Şöyle Buyurdular:
"allahü Teâlâ, Mümin Bir Kulunun Gönlüne Bir Gecede Üç Yüz Altmış Defâ Nazar Eder." Sözünün Mânâsı Şudur: "kalbin, Vücûda Açılan Üç Yüz Altmış Penceresi Vardır. Gönül, Allahü Teâlânın Zikriyle Kaynayıp Coşunca, Allahü Teâlâ O Kalbe Nazar Eder. Bu Nazar İle Kalbe Doğan Feyzler Ve Nûrlar, Bu Üç Yüz Altmış Koldan Bütün Vücûda Yayılır. Böyle Nûrların Ve Feyzlerin Yayıldığı Bir Uzuv, Kendi Haline Göre Zevkle İbadet Eder, Yapılan Tâat Ve İbâdetlerden Lezzet Alınır."
buyurdular Ki: "talebenin, Maksadına Kavuşması İçin Çok Çalışması, Nefsini Terbiye Etmek İçin Çok Uğraşması Lâzımdır. Fakat Bir Yol Vardır Ki, Nefsi İtmînâna Kavuşturup, Rûhu Kısa Zamanda Yüksek Derecelere Ulaştırır. O Da; Allahü Teâlânın Sevgili Kullarından Birinin Gönlünü Kazanmaktır. Zîrâ, Onların Kalbi, Allahü Teâlânın Nazar Ettiği Yerdir."
"hallâc-ı Mansûr Zamânında, Büyük Mürşid Abdülhâlık Goncdüvânî Hazretlerinin Talebesinden Birisi Bulunmuş Olsa İdi, Elbette Ona İmdâd Edip, Tasavvufun En Yüksek Makamlarına Çıkarır İdi. Hallâc-ı Mansûr Da O Hâllere Düşmezdi."
"allahü Teâlâya Hiç İsyân Etmediğiniz Bir Dille Duâ Ediniz Ki, Duânız Kabûl Olsun."
"duânızı Öyle Bir Delil Araya Koyarak Edin Ki, O Günah İşlememişlerden Olsun. O Delil, Allah Dostudur. Onlara Tevâzu Ve Sevgi Gösterin Ki, Sizin İçin Duâ Etsinler."
"iki Hâlde Kendinizi Sakının: Söz Söylerken Ve Yemek Yerken."
"halkı Hakka Dâvet Eden Kimse, Canavar Terbiyecisi Gibi Olmalıdır. Canavar Terbiyecisi, Nasıl Uğraştığı Hayvanın Huyunu Ve İstidâdını Bilip De Ona Göre Davranırsa, O Da Öyle!.."
"ibâdetlere Sarılmak Ve Onları Yerine Getirmek Lâzımdır. Yerine Getirilince De Yapılmadı Farzetmelidir. Böylece Kendini Kusurlu Bilerek Tâat Ve İbâdete Yeniden Başlamalıdır."
bir Gün Bir Kişi Huzuruna Gelip Kalbinin Dağınıklığından Ve Kendisini İbâdetlere Tam Veremediğinden Bahsetti. Şeyh Hazretleri Şu Şiiri Okudular:
birisiyle Oturup Kalbin Toparlanmazsa,
kalbindeki Dünyâ Derdini Senden Almazsa,
onun İle Sohbetten Etmez İsen Teberrî,
sana Yardıma Gelmez Azîzândan Hiçbiri.
ali Râmitenî Hazretleri: "ey Îmân Edenler, Yüce Allah'a Nasuh Tövbesi İle Tövbe Ediniz."meâlindeki Tahrim Sûresinin Sekizinci Âyetini Açıklarken Buyurdu Ki; "bu Âyet-i Kerîmede Hem İşâret, Hem De Müjde Vardır. Tövbeden Dönseniz De Tövbe Ediniz Demesi İşârettir. Müjde İse Tövbenin Kabûlüdür. Çünkü Allahü Teâlâ Tövbeyi Kabûl Etmeyecek Olsaydı, Bunu Emretmezdi. Emretmesi Kabûl Etmesini Gösteriyor. Ancak Tövbe Dilden Değil, Gerçekten Kusurunu Bilerek Kalpten Olmalıdır.
bir Gün Mevlânâ Şeyh Bedreddîn Meydânî Hazretleri, Ali Râmitenî Hazretlerine Gelerek Şöyle Sordu: "allahü Teâlâ Ahzâb Sûresi 41. Âyetinde Meâlen; "ey Îmân Edenler! Allah'ı Çokça Zikrediniz." buyurmaktadır. Bu Zikirden Murad Mânâ Dil Zikri Midir, Kalb Zikri Midir?" Ali Râmitenî Hazretleri Bu Soruyu Şöyle Cevapladı: "tasavvuf Yoluna İlk Girenler İçin Dil Zikridir. İşin Sonuna Varanlar İçin De Kalb Zikridir. Bu Yola İlk Giren Kimse Yüce Allah'ı Kendini Zorlayarak Da Olsa Zikretmeye Çalışır. Yolun Sonuna Varan Kimsenin Durumu İse Öyle Değildir. Kalb Zikirden Etkilenince Onun Bu Etkisi Bütün Bedene Varır, Hemen Her Organ Zikr Etmeye Başlar. İşte O Zaman Çokça Zikir Başlar. Yine O Zaman Bir Günlük İbâdet, Bir Senelik İbâdet Yerine Geçer.
harezm'de De Pekçok Talebe Yetiştiren Ali Râmitenî Hazretleri 1321 (h.721) Veya 1328 (h.728) Yılında 130 Yaşında İken Vefât Etti. İhtiyaç Sâhipleri Kabrini Ziyâret Ederek, Mübârek Rûhâniyetinden İstifâde Etmektedirler.
ali Râmitenî Hazretlerinin İki Oğlu Olup, İkisi De Maddî Ve Mânevî İlimlerde Söz Sâhibi İdiler. Hâce Azîzân, Vefâtından Sonra Bulunduğu Yerdeki Talebelerle Meşgûl Olmayı Küçük Oğlu İbrâhim'e Bıraktı. Büyük Oğlu Da Maddî Ve Mânevî İlimlerde Çok İleri İdi. İnsanlara Doğru Yolu Gösterme Vazîfesi, Niye Büyük Oğluna Verilmedi? Diye, Bunları Tanıyanlarda Bir Düşünce Hâsıl Oldu. Büyük Âlim Hâce Ali Râmitenî, Bu Düşünceleri Anlayıp Buyurdu Ki: "büyük Oğlum Bizden Sonra Fazla Yaşamaz. Kısa Zamanda Bize Kavuşur." Gerçekten Onun Vefâtından On Dokuz Gün Sonra Büyük Oğlu Da Babasına Kavuştu.
azîzân Hazretlerinin Dört Büyük Halîfesi Olup, Hepsi De Fazîlet Ve Kemâl Sâhibi İdiler. Her Biri Onun Vefâtından Sonra, Cenâb-ı Hakk'ı İsteyen Talebeye Ders Öğretmekle Meşgûl Oldular. Dört Halîfesinin De Adları Muhammed'dir. Birincisi, Hâce Muhammed Külâhdûz'dur. Hârezm'de Medfundur. İkincisi, Hâce Muhammed Hallâc-ı Belhî'dir. Belh Şehrinde Medfundur. Üçüncüsü, Hârezm'de Medfun Olan Hâce Muhammed Bâverdî'dir. Dördüncüsü Ve Halîfelerinin En Büyüğü, Hâce Muhammed Bâbâ Semmâsî Olup, Vefâtı Yaklaştığında Bütün Talebelerini Yetiştirmesi İçin Onu Vazîfelendirdi. Yerine Muhammed Bâbâ Semmâsî Hazretlerini Vekîl Bıraktı.
ali Râmitenî Hazretleri, Allahü Teâlâ Katında Sevgili Bir Kul Olabilmenin On Şartı Olduğunu Bildirip Bunları Şöyle Sıralamaktadır:
birincisi; Temiz Olmaktır. Temizlik De İki Kısma Ayrılır. 1- Zâhirî Temizlik: Dış Görünüşün Temiz Olmasıdır. Bu, Bütün İnsanların Dikkat Edeceği Hususlardandır. Giyecek, Yiyecek, İçeceklerin Ve Kullanılacak Bütün Eşyâların Temiz Olmasıdır. 2- Bâtın Temizliği: Kalbin İyi Huylarla Dolu Olmasıdır. Hased Etmemek, Başkaları Hakkında Kötülük Düşünmemek, Allahü Teâlânın Düşmanlarından Nefret Etmek, Dostlarına Da Muhabbet Etmek Gibi Cenâb-ı Hakkın Beğendiği İyi Huylardır. Kalb, Allahü Teâlânın Nazargâhıdır. Bu Sebeple Kalbe Dünyâ Sevgisi Doldurmamalıdır. Haram Olan Yiyeceklerle Beslenmemelidir. Nitekim Hadîs-i Şerîfte; "uzak Yoldan Gelmiş, Saçı Sakalı Dağılmış, Yüzü Gözü Toz İçinde Bir Kimse, Ellerini Göğe Doğru Uzatıp Duâ Ediyor. Yâ Rabbî! Diye Yalvarıyor. Hâlbuki, Yediği İçtiği Haram, Gıdâsı Hep Haram. Bunun Duâsı Nasıl Kabûl Olur?"yâni Haram Yiyenin Duâsı Kabûl Olmaz Buyruldu. Gönül, Kalb Temiz Olmazsa İbâdetlerin Lezzeti Alınamaz, Mârifete, Allahü Teâlâya Âit Bilgilere Kavuşulamaz.
ikincisi; Dilin Temizliğidir. Dilin Münâsebetsiz Ve Uygun Olmayan Sözleri Söylemeyip Susması, Kur'ân-ı Kerîm Okuması, Emr-i Ma'rûf Ve Nehy-i Münkerde Bulunması, Allahü Teâlânın Emirlerini Yapmayı Ve Yasaklarından Kaçınmayı Bildirmesi, İlim Öğretmesi Gibi. Zîrâ Sevgili Peygamberimiz; "insanlar, Dilleri Yüzünden Cehennem'e Atılırlar." buyurdu.
üçüncü Şart; Mümkün Olduğu Kadar İnsanlardan Uzak Durmağa Çalışmalıdır. Bu Sebeple Göz, Haram Şeylere Bakmamış Olur. Zîrâ Kalb, Göze Tâbidir. Her Harama Bakış, Kalb Aynasını Karartır. Nitekim Peygamber Efendimiz; "yabancı Kadınların Yüzlerine Şehvet İle Bakanların Gözlerine, Kıyâmet Günü Ergimiş Kızgın Kurşun Dökülecektir." buyurmuştur. Yabancı Kadınlara Bakmak Haramdır.
dördüncü Şart; Oruç Tutmaktır. İnsan Oruç Tutmak Sûretiyle Meleklere Benzemiş Ve Nefsini Kahretmiş Olur. Bununla İlgili Hadîs-i Kudsîde; "oruç Bana Âittir. Orucun Ecrini Ben Veririm. Sevâbı Nihâyetsizdir. Muhakkak, Sabrederek Ölenlerin Ecirleri Hesapsızdır." buyrulmaktadır. Yine Hadîs-i Şerîfte; "oruç, Cehennem'e Kalkandır." buyuruldu. Oruç Tutarak Gönlü Huzûra Kavuşturmalı Ve Şeytanın Yolunu Kapatıp, Siper Hâsıl Etmelidir.
beşinci Şart; Allahü Teâlâyı Çok Hatırlamak, İsmini Çok Söylemektir. En Fazîletli Olan Zikir, "lâ İlâhe İllallah"tır. Lâ İlâhe İllallah Diyen Kimse İhlâs Sâhibi Olur. İhlâs; Bütün İşlerini Allahü Teâlânın Rızâsı İçin Yapmak, Dünyâya Âit Mal Ve Makamlardan Hevesini Kesip Âhireti İstemektir. İhlâslı Kimse; "ilâhî!benim Maksudum Sensin, Seni İstiyorum!" Der. Nitekim Resûlullah Efendimiz, "lâ İlâhe İllallah" Demenin Çok Fazîletli Olduğunu Ve Günahların Affedileceğini Buyurdu. Allahü Teâlâ, Kur'ân-ı Kerîmde, Ahzâb Sûresinin Kırk Birinci Âyet-i Kerîmesinde Meâlen; "ey Îmân Edenler! Allah'ı Çok Zikrediniz." buyurdu. nefsin Arzu Ve İsteklerinden Kurtulmak İçin Devamlı Zikretmelidir.
altıncı Şart; Hâtıra Yâni Kalbe Gelen Düşüncelerdir. İnsanın Kalbine Gelen Düşünceler Dört Kısımdır. Bunlar; Rahmânî, Melekânî, Şeytânî, Nefsânîdir. Hâtır-ı Rahmânî; Gafletten Uyanmak, Kötü Yoldan Doğru Yola Kavuşmaktır. Hâtır-ı Melekânî; İbâdete, Tâate Rağbet Etmektir. Hâtır-ı Şeytânî; Günahı Süslemekdir. Hâtır-ı Nefsânî De; Dünyâyı Taleb Etmek, İstemektir. Şeytânî Ve Nefsânî Düşüncelerden Kurtulmak Gerekmektedir.
yedinci Şart; Allahü Teâlânın Hükmüne Rızâ Göstermek, İrâdesine Teslim Olmaktır. Havf Ve Recâ, Korku Ve Ümid Arasında Yaşamaktır. Zîrâ Allah'tan Korkan Kimse, Günah İşlemez. Ayrıca Mümin, Ümitsizliğe De Düşmez. Allahü Teâlâ, Ümitsizliğe Düşmemeyi Emretmektedir.
sekizinci Şart; Sâlihlerle Sohbeti Seçmektir. Sâlihlerle Sohbet Edildiği Takdirde, Günahlara Perde Çekilir, Haramlar Gözüne Kötü Görünür.
dokuzuncu Şart; İyi Ve Güzel Hasletlerle Bezenmektir. Bu Da, Her Şeyi Yaratan Allahü Teâlânın Ahlâkıyla Ahlâklanmaktır. Çünkü Peygamber Efendimiz; "allahü Teâlânın Ahlâkıyla Ahlâklanınız."buyurdu.
onuncu Şart, Helâl Ve Temiz Lokma Yemektir. Bu Da Farzlardandır. Nitekim Allahü Teâlâ, Bekara Sûresinin Yüz Altmış Sekizinci Ayet-i Kerîmesinde Meâlen; "yeryüzündekilerden Helâl Ve Temiz Olanını Yiyiniz." buyurmaktadır. Peygamber Efendimiz İse; "ibâdet On Cüzdür. Dokuzu Helâlı Taleb Etmektir." geriye Kalan Bütün İbâdetler Bir Cüzdür. Helâl Yemeyen Kimse, Allahü Teâlâya İtâat Etme Gücünü Kendisinde Bulamaz. Helâl Yiyen Kimse De, Allahü Teâlâya İsyânkâr Olmaz. Helâl Ve Temiz Yer, İsrâf Etmez.
kerâmet Ve Menkîbeleri
gitmeye Hazırız
ali Râmitenî Hazretleri Ömrünün Sonlarına Doğru Kalbine Gelen İlâhî Bir Emirle Buhârâ'dan Harezm'e Göçtü. Harezm'e Geldiği Zaman Sur Kapısında Konakladı Ve O Yerin Pâdişâhına İki Talebesini Gönderdi.
talebelerine; "sultâna Gidiniz. Fakir Bir Dokumacı, Şehrinize Gelmiştir. Müsâade Ederseniz Burada Kalacak, İzin Vermezseniz Tekrar Geri Gidecektir, Deyiniz. Şâyet İzin Verirse, Sultânın Elinden Mühürlü Bir Vesîka Alınız." Buyurdu. Talebeleri Gidip Sultâna Durumu Arz Ettiler. Sultan Böyle Bir İsteği İlk Defa Duyduğu İçin Tuhaf Karşıladı. Fakat Gelen Talebeleri De Kırmayarak Mühürlü Bir Vesîka Verdi. Bu Vesîkayı Talebeler Hocalarına Getirdiler. Azîzân Hazretleri Şehrin Kenarında Bir Semte Yerleşti. Her Gün İşçilerin Toplandığı Pazara Gidip, İçlerinden Birkaç Kişiyi Alırdı. Onlara Günlük Yevmiyelerini Sorduktan Sonra; "şimdi Abdestlerinizi Alıp, İkindi Namazına Kadar Sohbetimize Katılınız. İkindiden Sonra Da Ücretlerinizi Alıp Evlerinize Dönünüz." Buyururdu. İşçiler, Çalışmadan Oturmak Sûretiyle, İbâdetlerini De Yaparak Hiç İşitmedikleri Şeyleri Öğreniyorlar, Akşama Doğru İse Ücretlerini Almayı Ganîmet Biliyorlardı. Ali Râmitenî'nin Sohbetine Bir Defâ Katılan Kimse, Sohbetin Lezzetine Doyamayıp, Bir Daha Azîzân Hazretlerinden Ayrılamıyordu. Bu Durum, Bütün Şehre Yayıldı. Herkes Ali Râmitenî'nin Talebesi Olmak, Câna Can Katan Sözlerini İşitmekle Şereflenmek İçin Kapısına Koştular. Her Gün Evi Dolup Dolup Boşaldı, Duâsını Almak İçin Herkes Birbiriyle Yarıştı. Nihâyet Bâzıları, Durumu Sultâna Şöyle Anlattılar: "şehirde Bir Hoca Türedi, Herkes Akın Akın Ona Koşuyor. Onun Yolunda Yürüyor, Bir Dediği İki Edilmiyor. Bir Arzusunu, Emirmiş Gibi Yapmak İçin Yarış Ediyorlar. Bu Gidişle Şehirdekiler, Onu Başlarına Sultan Seçerler De Saltanatınızdan Olursunuz. Şimdiden Çâresine Bakmazsanız, Sonu İyi Olmaz. Yine De Siz Bilirsiniz..." Sultan, Ali Râmitenî'nin Şehirden Çıkması İçin Bir Ferman Yazdırıp Adamlarıyla Gönderdi. O Da Gelen Adamlara; "biz, Koynumuzda Şehre Girebileceğimize Ve Orada Yerleşeceğimize Dâir Altı İmzâlanmış, Mühürlenmiş Bir Ferman Taşıyoruz. Sultan, Eğer Kendi İmzâsını, Mührünü Ve Müsâdelerini İnkâr Ediyorsa, Biz Çıkıp Gitmeye Râzıyız." Cevâbını Verdi. Bu Cevâbı Sultâna Bildirdiler. Sultan, Verdiği Müsâdeyi Geri Almak Küçüklüğüne Düşmedi. Ayrıca Ali Râmitenî Hazretlerini Ziyâret Edip Sohbetine Katıldı. Onun Sohbetindeki Lezzeti, Nasîhatlerindeki İnceliği İyi Anlıyan Sultan, Onun En Önde Gelen Talebelerinden Oldu.
beyitler
kemâle Gelmek İçin
ali Râmitenî Ki, Büyük Bir Evliyâdır,
her Bir Nasîhatinde, Rabbânî Tesir Vardır.
buyurdu Ki: "bu Yolda, Kemâle Gelmek İçin,
çok Gayret Göstermesi, Lâzım Gelir Kişinin.
yapsa Da Senelerce, Mücâhede, Riyâzet,
yine De Zor Erişir, Maksadına O Gâyet.
lâkin Bir Yol Vardır Ki, Riyâzetten Ayrıca,
insanı Maksûduna, Kavuşturur Kolayca.
bu Da, "bir Evliyânın, Kalbinde Yer Almaktır,
ve Bir Gönül Ehlinin, Gönlünü Kazanmaktır."
zîrâ Cenâb-ı Allah, Çok Sever Bu Kulları,
onların Hürmetine, Açar Çok Kapıları.
kalpleri, "nazargâh-ı İlâhî"dir Onların,
mahrum Kalmaz Hiç Biri, O Kalpte Olanların."
ali Râmitenî'nin, Sohbetine Her Yandan,
insanlar Akın Akın, Gelirlerdi Durmadan.
dolup Boşalıyordu, Gece-gündüz Hânesi,
zîrâ Onun Sohbeti, Cezb Ederdi Herkesi.
bir Hoca Var İdi Ki, O Devirde Çok Zengin,
uğraşırdı Herkesi, Kendine Çekmek İçin.
ziyâfetler Verirdi, Şehrin Ahâlisine,
ki Herkes Onu Sevip, Gelsinler Hânesine.
lâkin Gelen Olmazdı, Yine Ona Çok Kişi,
o İse Merak Edip, Anlamadı Bu İşi.
ve Bir Mektup Yazarak, Ali Râmitenî'ye,
dedi Ki: "herkes Size, Geliyor, Acep Niye?
ben Yemekler Yedirip, Yapsam Da Çok İhsânlar,
yine Bana Değil De, Size Gelir İnsanlar."
buyurdu Ki: (hikmeti, Şöyledir Ki Bu İşin,
siz Hizmet Yaparsınız, "halka Yaranmak" İçin.
bizimse Yoktur, Aslâ, Böyle Bir Düşüncemiz,
allah'ın Rızâsıdır, Yegâne, Tek Gâyemiz.
kim Halkın Rızâsını, Düşünürse, Mâlesef,
insanların Nezdinde, Bulamaz İzzet Şeref.
kim De Hak Rızâsını, Düşünürse Sırf Eğer,
insanlar Nezdinde De, Kazanır Kıymet Değer.
dediler Ki: "efendim, Duâ Ediyoruz Hep,
lakin Kabûl Olmuyor, Sebebi Nedir Acep?"
buyurdu Ki: "haramdan, Yer İse Eğer Bir Kul,
hak Teâlâ İndinde, Duâsı Olmaz Kabul.
hiç Günah İşlenmiyen, Bir Ağız İle Şâyet,
her Kim Duâ Ederse, Kabûl Olur O Elbet."
biri De Kendisinden, İsteyince Nasîhat,
buyurdu Ki: "evlâdım, Nefsine Verme Fırsat.
zîrâ Nefs-i Emmâren Kâfirdir Senin Şu An,
ve Allah'a Düşmandır, Sen De Ol Ona Düşman.
onun Hîlelerine, Aldanma Hiç Bir İşte,
yoksa Çok Pişman Olur Ve Yanarsın Ateşte.
bu Yolun Büyükleri, Nefsine Muhâlefet,
ederek Rablerine, Ulaştılar Nihâyet.
kötü Arkadaştan Da, Çok Sakın Ki Evlâdım,
o Seni Felâkete, Götürür Adım Adım.
nefisten De Kötüdür, Zîrâ Kötü Arkadaş,
cehennem'e Sürükler, Seni O Yavaş Yavaş.
gözünü İyi Açıp, Gelme Ki Hiç Gaflete,
yoksa Dûçar Olursun, Ebedî Felâkete.
kaynaklar
1) Hadâik-ul-verdiyye; S.120
2) Nefehât-ül-üns; S.413
3) Reşehât; S.52
4) Hadîkat-ül-evliyâ; S.28
5) Reşehât (arabî); S.37
6) İrgâm-ül-merîd; S.54
7) Behcet-üs-seniyye; S.12
8) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye; S.401, 985
9) Sefînetü'l-evliyâ; S.77
10) Nesâyimü'l-mehabbe; S.234
11) Câmiu Kerâmât-il-evliyâ; C.2, S.182