büyük Velîlerden Ve Tâbiînin Tanınmışlarından. Doğum Târihi Belli Değildir. Medîne'den Kûfe'ye Hicret Ederek Orada Yerleşti. Kesin Olarak Bilinmemekle Berâber 733 (h.115) Senesinde Vefât Ettiği Bildirilmektedir.

avn Bin Abdullah, Eshâb-ı Kirâmın Huzûrlarında Yetişmiş Çok İbâdet Eden Bir Zât İdi. Kırâat Ve Hadîs İlminde Büyük Âlim İdi. Babasından, Amcasından, Abdullah Bin Amr, Yûsuf Bin Abdullah, Şa'bî, Sa'd Bin Alâka, Ebî Bürde Bin Ebî Mûsâ Ve Diğer Eshâb-ı Kirâmdan Hadîs-i Şerîf Rivâyet Etti. Kendisinden İse; Kardeşi Hamza, Mes'ûdî, Zuhrî, Mûsâ Bin Ebî Îsâ, İshak Bin Yezid El-huzeli, Saîd Bin Ebû Hilâl Rivâyette Bulundular.

avn Bin Abdullah, Bir Gün Arkadaşları İle Kırlara Çıktı. Hava Çok Sıcaktı. Bir Ara Avn Bin Abdullah Arkadaşlarının Yanından Ayrıldı. Merak Eden Arkadaşları Onu Arayıp Bulduklarında, Uyuyordu. Üzerine Bir Bulut Gölge Yapıyordu. Uyandığı Zaman Arkadaşlarına; "ben Ölünceye Kadar Bu Durumdan Kimseye Bahsetmeyin." Buyurdu.

bir Gün Avn Bin Abdullah Ağlıyor Göz Yaşlarını Yüzüne Sürüyordu. Ona; "gözyaşlarını Niçin Yüzüne Sürüyorsun?" Denildi. O Da; "insanın, Allah Korkusu İle Olan Göz Yaşları, Bedeninden Bir Yere Değerse, Allahü Teâlâ Orasını Cehennem'e Haram Kılar Ve Yakmaz." Buyurdu.

avn Bin Abdullah, İnsanlara Allahü Teâlâya Kavuşturan Doğru Yolu Ve O'nun Emir Ve Yasaklarını Bildiren Vâz Ve Nasîhatlarda Bulunurdu. Bir Gün Şöyle Nasîhat Etti:

allahü Teâlânın Emir Ve Yasaklarına Uyunuz. Kim Bunlara Uyarsa, Bu Onlar İçin Saâdettir. Bunlara Uymayan Bedbahttır. Öldükten Sonra, Kendisi Yüzünden Cezâ Ve Mükâfât Göreceğiniz Amellerinizi ıslâh Edip Düzeltiniz.

sizden Öncekiler, Âhiret İşleriyle Uğraşıp, Sâdece Artan Zamanlarını Dünyâ İşlerine Harcarlardı. Siz İse Bu Gün Hep Dünyâ İşiyle Uğraşıyor, Zaman Kalırsa Âhiret İşlerini Yapıyorsunuz.

allahü Teâlânın Affı İle Cehennem'den Kurtulursunuz. Rahmeti İle Cennet'e Girersiniz. Amellerinize Göre Mertebeniz Ve Dereceniz Olur.

allahü Teâlânın Beğendiği İşleri Yaparken Mütevâzî Ve Alçak Gönüllü Olunuz.

günahlarından Vazgeçip, Allahü Teâlâya Tövbe Edenlerle Berâber Oturunuz. Çünkü Onların Kalbi, İnce Ve Yumuşaktır.

bir Kimseyi Övmekte Ve Yermekte Acele Etmeyin. Çünkü Nice Kimseler Bu Gün Sizi Memnun Ve Râzı Eder De, Yarın, Kötülük Yapıp Sizi Rahatsız Edebilir. Aynı Şekilde, Bugün Ondan Memnun Olmazsınız Da, Yarın Memnun Olabilirsiniz.

sizce, Çok Önemli Olan Hâcetlerinizi, İsteklerinizi Farz Namazlarda İsteyiniz. Çünkü Farz Namazlarda Yapılan Duâ, Farz Namazın Nâfileye Üstünlüğü Gibidir.

allahü Teâlâ Âhiret İçin Çalışanın Dünyâ İşlerine Kâfi Gelir, Dünyâsı Husûsunda Ona Yardımcı Olur. Kim Allahü Teâlâya Karşı Hâlini Düzeltirse, Allahü Teâlâ Onunla İnsanlar Arasını Düzeltir, Güzel Yapar. İçini Düzeltenin, Allahü Teâlâ Dışını Düzeltir, Güzel Yapar.

oğluna Şöyle Nasîhatta Bulundu:

ey Oğul! Takvâya, Allah Korkusu İle Haramlardan Kaçma İpine İyi Sarıl. Eğer, Bugünün Dünden, Yarının Da Bugünden Daha Hayırlı Olmasını Temin Edebilirsen, Bunu Yap. Namaz Kılarken, Vedâ Edip, Ayrılacak Olan Kimsenin Namaz Kılışı Gibi Kıl. Çok İhtiyaç Peşinde Koşmaktan, Özür Beyân Etmek Zorunda Kalacağın İşi Yapmaktan Sakın."

kerâmet Ve Menkîbeleri

yazık Bana!

avn Bin Abdullah Hazretleri, Hatâ Ve Günahlarını Hatırlayıp Ağlayarak Pişmanlığını Şöyle Dile Getirmiştir: "vah! Yazık Bana! Bana Ne Oldu Da Ben, Bu Kadar Hatâ Ve Günahı İşledim. Halbuki Ben O Hatâyı İşlerken, Rabbimin Nîmetleri İçerisinde İdim. Günahımın Bir Anlık Lezzetine Aldandım. O Lezzet Gitti. Şimdi Onun Mesûliyeti Kaldı. Kaybolmıyacak, Her Şeyin İnceden İnceye Tesbit Edildiği Amel Defterime Yazıldı. Yazık Bana, Allahü Teâlâdan Utanmadan Bu İşi Yaptım. Nefsime Uydum. Bu Nefs Ne Acâib Düşman. Ben Hatâmı Düzeltmeğe Çalışıyorum.o İse Beni Tekrar Günâha Çağırıyor. Ben Ona İnsafla, Adâletle Davranmak İstiyorum, Ama, Nefsim Bana İnsâf Etmiyor. Devamlı Beni Rabbimin Rızâsından Çıkarmak İçin Uğraşıyor. Benim Helâkimi, Dünyâ Ve Âhiret Saâdetimi Çalmak İstiyor.

yâ Rabbî! Nefsimi Bana Musallat Kılma. Ona Karşı Beni Yardımsız, Yalnız Bırakma. Nefsim Bana Acımıyor. Bana Sen Merhamet Eyle. Ondan Beni Muhâfaza Eyle.

yazık Bana! Ölümden Nasıl Kaçarım. Kaçsam Bile O Mutlakâ Bana Yetişecektir. Ben Ölümü Nasıl Unutabilirim. Ben Unutsam Bile, Ölüm Beni Unutmaz. O Beni Tâkib Ediyor... Günahım O Kadar Çok Ki, Kalbimi Yaraladı. Günahımın Çokluğundan, Ağlamaktan, Artık Gözlerimden Yaş Da Akmıyor. Gözlerime Uyku Girmiyor. Eğer, Rabbim Bana Merhamet Etmezse, Hâlim Nasıl Olur, Benim....

vah Bana! Hatâlarım Aklıma Geldikçe, Ben Nasıl Tenbel Otururum, Rabbime Tövbe Edip, Rızâsını Kazanmaya Çalışmam. Kıyâmet Günü Rabbim Beni Temize Çıkarmaz, Yüzüme Bakmazsa, Benimle Konuşmazsa, Vay Benim Hâlime. Bütün Bu Durumlardan, Günâh Ve Hatâlarımdan Allahü Teâlâya Sığınırım. Amel Defterimin Sol Tarafımdan Verilmesinden Veya Onu Arkamda Görmekten, Rabbim Muhâfaza Eylesin. Yüzüm Simsiyah Olursa, Yazık Bana. Rabbimin Huzûruna Ben Nasıl Çıkarım. Gözüm, Ayağım, Elim Ve Her Şeyim Benim Hakkımda Şâhittirler. Günahlarımı Hatırlamam, Bana Her Şeyi Unutturuyor. Ey Nefsim! İsteklerini Hiç Unutmuyorsun, Fakat Kulluk Vazîfelerini Yapmaya Hiç İstekli Değilsin. Ey Nefsim, Hesâba Çekileceğin Kıyâmet Gününde Hâlinin Ne Olacağından Hiç Korkmuyorsun. Geçici Olanı, Ebedî Ve Sonsuz Nimetlere Tercih Ediyorsun.

ey Nefsim! Hâlâ İçerisinde Bulunduğun Gafletten Uyanmıyacak Mısın? Hasta Ve Zayıf Düşersen, Derhal Yaptıklarından Pişmanlık Duyarsın... Sıhhatin Yerinde Olursa, Günâh İşlersin. Sana Böyle Ne Oluyor. Muhtaç Ve Düşkün Olursan, Üzülür, Mahzûn Olursun. Zengin Ve Kimseye Muhtâc Olmazsan, Âhiretini Ve Kendini Unutursun.

ey Nefsim, Hiç Amelin Olmadan, Çalışmadan Âhirette Rahata Kavuşmak İstersin. Uzun Uzun Arzu Ve İsteklerin Peşine Düşüp, Tövbeyi Devamlı Sonraya Atıp, Geciktiriyorsun."

beyitler

ölünce  Başlayacak

avn Bin Abdullah Var Ki, Tâbiîn-i İzâmdan,

o Zamanın Tanınmış, Hadîs Ulemâsından.

derdi Ki: "her Amelin, Vardır Bir Efendisi,

ibâdetler İçinde, Odur En Kıymetlisi.

benim Amelimin De, En Kıymetlisi Vardır,

o Da Hak Teâlâyı, Her Sâniye Anmamdır."

buyurdu: "sizden Önce, Gelip Geçen İnsanlar,

âhireti Dünyâya, Tercih Etmişti Onlar.

âhiret İşlerini, İlk Önce Yaparlardı,

zamanları Artarsa, Dünyâya Harcarlardı.

sizse Dünyâ İşine, Evvelâ Bakarsınız,

âhiret İşlerini, Geriye Atarsınız.

dünyâdaki Bu Hayat, Bir Görüntüdür Ancak,

hakîkî Hayat İse, Ölünce Başlayacak.

âhirete Gidip De, Hesap Sona Erince,

sevâbı Çok Olanlar, Cennetlere Girince,

görürler Daha Yüksek, Olan Mertebeleri,

tanırlar O Yerlerde, Bulunan Kimseleri.

derler Ki: "yâ İlâhî, Şuradaki Kullara,

niçin Yüksek Mertebe, İhsân Ettin Onlara?"

hak Teâlâ Buyurur: "siz Tokken, Açtı Onlar,

siz Suya Kanmış İken, Onlar Susuz Kaldılar.

siz Erkenden Yatıp Da, Uyurken Geceleri,

onlar İbâdet İle, Geçirirdi Ekseri."

derdi: "kim Hazırlarsa, Âhiret Azığını,

gönderir Hak Teâlâ, Onun Dünyâlığını.

ve Her Kim Tam Yaparsa, Kulluğunu, Rabbine,

allah İyi Gösterir, Onu Halkın Gözüne.

kim Uğraşıp Pâk Etse, Kötülükten Kalbini,

allah Da, O Kişinin, Pâk Eder Zâhirini

dünyâ Sevgisindendir, Kalblerin Paslanması,

tövbe İle Mümkündür, Ayna Gibi Olması.

günahtan Kaçmak İçin, Birazcık Gayret Etmek,

hayır İş İşlemekten, Kıymetlidir Daha Pek.

âhiretlik Ameller, İnsana Huzûr Verir,

dünyâlık İşler İse, Gam Ve Keder Getirir."

kaynaklar

1) Hilyet-ül-evliyâ; C.4, S.240

2) Tabakât-ı İbn-i Sa'd; C.6, S.313

3) Tehzîb-ul-esmâ Ve'l-lüga; C.2, S.41

4) El-a'lâm; C.5, S.98

5) Tehzîb-üt-tehzîb; C.8, S.171

6) Târih-i Bağdâd; C.12, S.292

7) Vefeyât-ül-a'yân; C.1, S.240, 431, 432

8) Tabakât-ül-kübrâ; C.1, S.36

9) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.2, S.134