kerâmet Sâhibi Evliyâ Zâtlardan Ve Hanbelî Mezhebinin Meşhûr Fıkıh Âlimlerinden. İsmi, Hasan Bin Ali Berbehârî, Künyesi, Ebû Muhammed'dir. 847 (h.233) Senesinde Doğdu. 940 (h. 329)'da Vefât Etti.

hanbelî Mezhebinde Zamânının En Meşhûr Fıkıh Âlimi İdi. Berbehâr, Hindistan'dan Getirilen Bir Baharatın İsmidir. O Zaman Bunu Getirtenlere Berbehârî Denilmiştir. Bu İşle Uğraşan Hasan Bin Ali'ye De "berbehârî Lakabı Verilmiştir. Bugün Baharat Ve Baharatcı Denilmektedir.

hasan Bin Ali Berbehârî, Bid'atlerden Sakınır Ve Sakındırırdı. Ehl-i Sünnet Îtikâdının Yayılması İçin Çok Hizmet Ederdi. Bid'at Ve Bid'at Ehline (peygamber Efendimizin Ve O'nun Dört Halîfesi Zamanlarında Bulunmayıp Da, Dinde Sonradan Meydana Çıkarılan, Uydurulan Sözlere, Yazılara, Usûl Ve İşlere, İbâdet Olarak İnananlara, Bunları Yapan Ve Yaptıranlara) Karşı Sert Tutumu Sebebiyle, Birara Bağdat'tan Basra'ya Sürülmüş, Sonra Tekrar Bağdât'a Dönmüştür.

muhammed Bin Hasan Mukrî Şöyle Anlatmıştır: "dedem Ve Ninem Bana Şöyle Anlattılar: Ebû Muhammed Berbehârî Ömrünün Son Günlerinde Bir Eve Çekildi. Bir Ay Kadar Orada Kaldı. Sonra Vefât Etti. Vefât Ettiğini Görenlerden Bir Kadın, Hizmetçisine; "git Bak, Cenâzesini Yıkamakla Kim Meşgûl Oluyor." Dedi. Hizmetçi, Gördüklerini Şöyle Anlatmıştır: "biri Gelip, Cenâzesini Yıkadı. Sonra Namazını Kıldırdı. Üzerlerinde Beyaz Ve Yeşil Elbise Olan Kalabalık Bir Cemâat Cenâzesinde Bulundu. Namaz Bitince Hiç Biri Görünmez Oldu, Vefât Ettiği Evde Defnedildi."

hasan Bin Ali Berbehârî'nin Çeşitli Eserleri Vardir. Bunlardan şerh-i Kitâb-üs-sünen adli eseri Çok Kıymetlidir. Buyurdular Ki:

"ortaya Çıkarılan Her Bid'at, Önce Az Bir Şeyle Başlatılır. Sanki Hakka, Doğruya Benzer, Buna Dalan Aldanır. Artık Ondan Kurtulamaz, İş Büyür. Böylece Bozuk Bir Yola Girmiş Olur. Bu İş Dinden Çıkmasına Kadar Uzanabilir. Zamânın İnsanlarının Söylediklerine İyi Bak. Acele Etme. Âlimlerden İşitmediğin Ve Onların Nakletmediği Bir İşe Dalma."

"doğru Yoldan Ayrılmak İki Türlüdür. Birincisi; İyi Niyetli Olduğu Halde, Yanlış İş Yapan Ve Haktan Ayrılan, Ayağı Kayan Kimseye Uymak. Bu, İnsanı Helâk Eder. İkincisi; Hakka Karşı İnadcı Olmak Ve Kendinden Önce Geçen Sâlih, Müttekî Kimselere Muhâlefet Etmek. Böyle Yapan Kimse Sapık Ve Saptırıcıdır. Böyle Kimse, Ümmet Arasında Şeytan Gibidir. Kimsenin Ona Aldanmaması İçin, Onun Hâlini İnsanlara Bildirmek Lâzımdır."

"ölüm Ânında Üç Çeşit Söz Söylenir: Bâzılarına, Ey Allah'ın Kulu, Sana Allah'ın Rızâsını Ve Cennet'ini Müjdelerim, Denir. Bâzılarına, Ey Allah'ın Kulu, Sana Cezânı Çektikten Sonra Cennet'e Gideceğini Müjdelerim, Denir. Bâzılarına Da, Ey Allah'ın Düşmanı, Sana Allahü Teâlânın Gazâbını Ve Cehennem'ini Bildiririm, Denilir."

"müslümanın Din Husûsunda Nasîhatı Gizlemesi, Yapmaması Helâl Olmaz. Kim Nasîhatı Yapmazsa, Müslümanlara Hîle Yapmış Olur. Müslümanlara Hîle Yapan, Dîne Hîle Yapmış Olur. Dîne Hîle Yapan Da, Allahü Teâlâya, Resûlullah Efendimize Ve Müminlere İhânet Etmiş Olur."

"münâkaşaya Oturmak, Fayda Kapilarini Kapatir."

"bid'at Ehli Olanlar, Başlarını Ve Vücûdlarını Toprakta Gizleyip, Kuyruklarını Açıkta Tutan Ve Yaklaşanı Sokan Akrebler Gibidirler. İnsanlar Arasında Gizlenmiştirler, Yanlarına Yaklaşanı Bid'ate Düşürürler, Bid'at Yayarlar."

ebû Muhammed Berbehârî, Evliyânın Meşhûrlarından Sehl-i Tüsterî'nin Arkadaşı İdi. Ondan Şöyle Nakletmiştir: "allahü Teâlâ Dünyâyı Yarattı. Dünyâ Üzerinde Âlimler Ve Câhiller Yarattı. İlmin En Fazîletlisi, Kendisiyle Amel Edilen İlimdir. İlmin Ancak Kendisiyle Amel Olunanı Delildir. Amelin Doğru Olanı Hâriç, Diğer Kısmı Hebâ Olmuştur. Amelin Sahîh Olması İçin De Çok Şart Vardır."

fudayl Bin ıyâd Hazretlerinin De Şöyle Buyurduğunu Nakletmiştir: "ehl-i Sünnet Bir Kimseyi Görünce, Sanki Eshâb-ı Kirâmdan Birini Görmüş Gibi Olurum. Bid'at Ehli Birini Gördüğüm Zaman Da, Münâfıklardan Birini Görmüş Gibi Olurum."

"bid'at Ehli İle Oturana, Hikmet Verilmez. Bid'at Ehli İle Oturanın Üzerine Lânet İnmesinden Korkarım. Kim Bid'at Ehlini Severse, Allahü Teâlâ Onun Amelini Yok Eder Ve Kalbinden İslâm Nûrunu Çıkarır."

"bid'at Sâhibini Üstün Tutan, Dînin Yıkılmasına Yardım Etmiş Olur. Kim Bid'at Ehline Güler Yüz Gösterirse, Dîni Hafife Almış Olur. Bid'at Ehlinin Cenâzesine Katılan, Ayrılıncaya Kadar Allahü Teâlânın Gazâbından Kurtulamaz. Gayr-i Müslim İle Yemek Yerim, Fakat Bid'at Ehliyle Sofraya Oturmam. Bid'at Ehli İle Aramda Demirden Bir Kale Olması, Bana Çok Sevimli Gelir. Bid'at Sâhibine Buğzeden Kimsenin Ameli Az Da Olsa, Allahü Teâlâ Onu Affeder... Bid'at Ehlinden Yüzünü Çevirenin Kalbini, Allahü Teâlâ Îmân İle Doldurur. Bid'at Ehlini Hakîr Gören Kimsenin, Allahü Teâlâ Cennet'te Derecesini Yüz Derece Yükseltir. Ebediyyen Bid'at Sâhibi Olma!"

kaynaklar

1) Tabakât-ı Hanâbile; C.2, S.18

2) El-a'lâm; C.2, S.201

3) Şezerât-üz-zeheb; C.2, S.319

4) Mu'cem-ül-müellifîn; C.3, S.253

5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.4, S.142