islâm Âlimlerinin Meşhûrlarından Ve Büyük Velîlerden. İsmi, Muhammed Bin Saîd Bin Hammâd Bin Abdullah Es-sanhâcî El-busayrî El-mısrî, Künyesi Ebû Abdullah Ve Lakabı Şerefüddîn'dir. Aslen Magribli Olup, Dedeleri Mısır'a Yerleşmişlerdi. İmâm-ı Busayrî, 1212 (h.609) Senesinde Mısır'da Busayr Şehrinde Doğdu. 1211 (h.608) De Doğduğu Da Rivâyet Edilmiştir. 1295 (h.695) Senesinde Mısır'da İskenderiyye Şehrinde Vefât Etti. Kurâfe Kabristanında, İmâm-ı Şâfiî Hazretlerinin Yanına Defnolundu.
imâm-ı Busayrî, Ebü'l-abbâs-ı Mürsî Hazretlerinin Talebesidir. Ebü'l-abbâs Mürsî De, Ebü'l-hasan-ı Şâzilî'nin Talebesidir. İmâm-ı Busayrî, Hadîs İlminde, Hattâtlıkta Ve Bilhassa Şiirde Çok Derin Âlim İdi. İfâdesi Çok Tatlı Ve Derîn Mânâlı Olup, Dinleyenleri Tesir Altına Alırdı. Mahâret Ve Metâneti Çok İdi. Evliyâlık Yolunda Çok Yüksek Derecelerin Sâhibi İdi. Başta Resûlullah Efendimiz Olmak Üzere, Tasavvuf Büyüklerine Ve Evliyâya Olan Muhabbet Ve Bağlılığı Pek Fazla İdi. Eserlerini Okuyanlar Bunu Açıkça Görmektedirler.
imâm-ı Busayrî Hazretlerinin, Resûlullah'a Olan Sevgisini, Aşkını Anlatan Kasîdeleri Vardır. Murâdiyye Ve Hemziyye İsmindeki Kasîdeleri Meşhûrdur. Sonra Gelen İslâm Âlimleri, Bunları Severek Okumuşlar, Talebelerine Okutmuşlar Ve Ezberletmişlerdir.
sevgili Peygamberimizin Üstünlü?ünü Anlatan, O'nu Öven En Kiymetli Kasîdesi İse, kasîde-i Bürde'dir. İmâm-i Busayrî Bu Kasîdesini Yazdiktan Sonra, Daha Çok Meşhûr Olup, Bütün Âlimlerin Ve Evliyânın Sevgisine, İltifâtına Kavuşmuştur. Bu Kasîdenin Yazılmasına Sebeb Olan Hâdise Şöyle Anlatılmaktadır:
"imâm-ı Busayrî Hazretlerine, Ömrünün Sonuna Doğru Felç Hastalığı Geldiğinden, Bedeninin Yarısı Hareketsiz Kaldı. Allahü Teâlâya, Hastalığına Şifâ Vermesi İçin Resûlullah'ı Vesîle Edip Çok Duâ Eyledi. İnsanların En Üstünü Olan Peygamberimizi Öven Meşhûr Kasîdesini Hazırladı. Rüyâda Resûl-i Ekreme Okudu, Çok Beğendiler, Hoşlarına Gitti. Üzerlerinde Bulunan Mübârek Hırkasını Çıkarıp, İmâm-ı Busayrî'ye Giydirdiler. Bedeninin Felçli Yerlerini Mübârek Eli İle Si?adilar. Uyaninca, Vücûdu Sihhate Kavuşmuş İdi. Ayrica Peygamber Efendimizin Rüyâda Giydirdi?i Hirka-i Seâdet De Üzerinde İdi. Bunun İçin Bu Kasîdeye kasîde-i Bürde denildi. Bürde; Hirka, Palto Demektir. İmâm-i Busayrî Sevinerek Sabah Namazina Giderken, Yolda, Allahü Teâlânin sevgili Kullarından Evliyâ Bir Zâta Rastladı. O Evliyâ Zât, İmâma; "ey Busayrî, Kasîdeni Dinlemek İsterim." Dedi. "benim Kasîdelerim Çoktur. Hepsini Herkes Bilir." Dedi. O Zât; "kimsenin Bilmediği, Bu Gece Resûlullah'a Okuduğunu İstiyorum." Deyince, Bunu Hiç Kimseye Söylemedim. Nereden Anladın?" Dedi. O Zât Da, İmâmın Rüyâsını, Olduğu Gibi Haber Verdi.
o Zamanın Vezîri Behâeddîn Bu Kasîdeyi İşitince, Hepsini Okutup Saygı İle Ayakta Dinledi. Hastalara Okununca İyi Oldukları, Okunan Yerlerin Derdlerden, Belâlardan Emin Oldukları Görüldü. Faydalanmak İçin İnanmak Ve Hâlis Niyetle Okumak Lâzımdır.
kasîde-i Bürde, On Kısımdır:
birinci Kısım, Resûlullah'a Olan Sevginin Kıymetini Bildirmektedir.
ikinci Kısım, İnsanın Nefsinin Kötülüğünü Anlatmaktadır.
üçüncü Kısım, Resûlullah'ı Övmektedir.
dördüncü Kısım, Resûlullah'ın Dünyâyı Teşrîfini Anlatmaktadır.
beşinci Kısım, Resûlullah'ın Duâlarının Hemen Kabûl Olduğunu Bildirmektedir.
altıncı Kısım, Bu Kısımda Kur'ân-ı Kerîm Övülmektedir.
yedinci Kısım, Resûlullah'ın Mîrâcındaki İncelikleri Bildirmektedir.
sekizinci Kısım, Resûlullah'ın Cihâdlarını Anlatmaktadır.
dokuzuncu Kısım, Allahü Teâlâdan Af Ve Magfiret Ve Resûlullah'tan Şefâat İstemektedir.
onuncu Kısım, Resûlullah'ın Derecesinin Yüksekliğini Bildirmektedir.
bu Kasîdeye, el-kevâkib-üd-düriyye Fî Medh-i Hayr-ül-beriyye ismi Verilmesine Ra?men Manzûme, kasîde-i Bürde ismiyle Meşhûr Olmuştur. Çeşitli Dillerde Doksandan Fazla Şerhleri Olankasîde-i Bürde'ye, kasîde-i Bür'e (şifâ Kasîdesi) Diyenler De Olmuştur. Eshâb-i Kirâmdan Ka'b Bin Züheyr'in (r.anh) Yazdi?i Ve Peygamber Efendimize Okudu?u bâned Suâd (sevgili Uzaklaşti) Diye Başlayan Kasîdeye De kasîde-i Bürde denilmiştir.
kasîde-i Bürde'den
selem Ağaçlarının Bulunduğu Yerdeki,
peygamber Dostlarını Yâd Mı Ağlatan Seni?
medîne Rüzgârı Mı, Söyle Seni Ağlatan?
gece Çakan Şimşek Mi Yoksa İdem Dağından?
gözlerine Ne Oldu, Dur Dedikçe Akmakta?
kendine Gel Dedikçe, Kalbin Coşup Yanmakta?
.........................................
hazret-i Muhammed'in, Kerem Yağmurlarından,
bir Damla Almak İster, Bilcümle Peygamberân.
zâhirî Ve Bâtınî, Rûhânî Ve Cismânî,
varlıkların Hepsinden O'dur Hakk'a Sevgili.
hudutsuzdur Zâtının Fazîlet Ve Kemâli,
mümkün Değil Anlatmak, Dil İle Kemâlini.
eğer Resûlullah'ın Cümle Mûcizeleri,
büyüklüğünü Dile Getirebilse İdi,
mübârek İsimleri Anıldığı Zamanda,
hep Çürümüş Kemikler Dirilirdi Bir Anda.
tâkatımız Üstünde, Bize Yük Yüklemedi.
baş Ve Göz Üzeredir, Emir Ve Nehiyleri.
hakîkî Değerini, Anlatmaktan Âciziz.
bu Yönüyle Övmekten, Yeğdir Sükût Etmemiz.
.........................................
peygamber Efendimiz, Güneş Gibidir Bilin,
ondan Ziyâ Bulmakta Nücûm-ı Resûllerin.
allah O'nu Ahlâkta, Tezyîn Edip Yarattı.
güzel Huy, Güler Yüzle, Bezemiştir Zâtını.
latîf Yaratılmıştır Gül Ve Çiçek Misâli,
parlak Ve Şereflidir, Ayın On Dördü Gibi.
himmetli Ve Gayretli O Nebî Zaman Kadar,
o'nun Cömertliğinde, Damladır Okyanuslar.
mübârek Bedenini, Kucaklayan Toprağın,
kokusu Misk-ü Anber Gibi Hoştur, İnanın.
ne Mutlu O Toprağı, Koklayıp Öpenlere,
o Mübârek Kokuyu Sîneye Çekenlere.
.........................................
arab Olan Olmayan, Bilcümle İnsanların,
efendisidir Hem De, Yüzü Suyudur Cihânın.
kötülüğü Yasaklar, Emreder İyiliği,
bir İlâhî Emirdir, Emir Ve Nehiyleri.
o Server, Rabbimizin Öyle Bir Kuludur Ki,
her Tehlike Ânında, Umulur Şefâati.
o Öyle Bir Resûl Ki, Allah'a İbâdete,
çağırır İnsanları, O'na Uyun Elbette.
hiç Kopmayan Sağlam Bir İpe Yapışmış Gibi,
emniyette Hisseder, Rahat Bulur Kendini.
ilâhî İzin Ver De Âl Ve Eshâbına Da,
onlara Tâbi Olan, Ehl-i Takvâlara Da.
rahmet Bulutlarının, Akması Dâim Olsun,
halîm Ve Kerîm Kullar, Rahmetine Kavuşsun.
kaynaklar
1) Fevât-ül-vefeyât; C.3, S.456
2) Şezerât-üz-zeheb; C.5, S.432
3) El-a'lâm; C.6, S.138
4) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye; (48. Baskı) S.1046
5) Kıyâmet Ve Âhiret; (5. Baskı) S.120, 130
6) Rehber Ansiklopedisi; C.3, S.154, C.9, S.329
7) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.8, S.143