osmanlı Devletinin Kuruluş Döneminde Yetişen Âlim Ve Velîlerden. Asıl Adı Dâvûd Bin Mahmûd Bin Muhammed, Lakabı Şerefüddîn'dir. Dâvûd-i Kayserî Diye Meşhur Olmuştur. Doğum Târihi Kesin Olarak Bilinmemekte İse De, 1258 (h.656) Veya 1261 (h.659) Senelerinde Doğduğu Tahmin Edilmektedir. Kayseri'de Doğmuştur. Karaman'da Doğduğunu Söyleyenler De Vardır.
ilk Önce Kayseri Ve Çevresinde İlim Tahsîl Etti. Sirâceddîn Urmevî'den Arapça İle Mantık, Kelâm, Usûl-i Fıkıh Ve Diğer Dînî İlimleri Öğrendi. Kayseri'de Zamânının Usûlüne Göre Tahsîlini Tamamladıktan Sonra, İlmini İlerletmek Maksâdıyla Mısır'a Gitti. Kâhire'de Üç-dört Sene Kalıp Hadîs-i Şerîf, Tefsir Ve Diğer Aklî Ve Naklî İlimleri Tahsîl Etti. Zekâsı, Çalışkanlığı Ve İlimdeki Yüksek Derecesiyle Akranları Arasında Çok Parladı. İran'ın Sava Şehrine Giderek, Sadreddîn-i Konevî'nin Talebelerinden Kemâlüddîn Kâşânî'nin Talebeleri Arasına Katılıp, Onun Sohbetlerinde Bulundu. Onun Rehberliğinde Tasavvuf Yolunda İlerleyip, Yüksek Derecelere Kavuştu. Aynı Zamanda Zamânın Fen İlimlerinde Yüksek Bir Dereceye Ulaştı. Onun İlimdeki Üstünlüğü, Derecesinin Yüksekliği Anadolu'da Meşhur Oldu. Bu Sırada İznik'i Fetheden Osmanlı Sultânı Orhan Gâzi İlk Olarak Yaptırdığı Orhâniye Medresesine Dâvûd-i Kayserî'yi Müderris Tâyin Etti. Vefâtına Kadar Bu Medresede İlim Öğretip, Pekçok Âlim Yetiştirdi. Böylece İlk Osmanlı Medresesinin İlk Müderrisi Olan Dâvûd-i Kayserî'nin Talebeleri, Omanlı Devletinin İlk İlmiye Heyetini Teşkil Etmiştir. Hayâtını İlim Öğrenmek Ve Öğretmekle Geçiren Dâvûd-i Kayserî 1350 (h.751) Yılında İznik'te Vefât Etti. Çandarlı Halil Paşa Câmiinin Karşısında Ve Bugün Çınardibi Denilen Yerde Defnedildi. Kayseri'de Medfun Olduğunu Söyleyen Kaynaklar Da Vardır.
dâvûd-i Kayserî, Enerjitizm Yâni Tabiatta Var Olan Her Şeyin Esâsını Ve Bütün Tabiat Olaylarını Enerji Ve Enerji Değişimiyle Açıklayan Bir Fizik Doktrininin Kurucusudur. Enerjitizmin Kurucusu Olduğu İddiâ Edilen Alman Kimyâcısı Wilhem Ostwald'dan Yaklaşık Altı Asır Önce Yaşayan Dâvûd-i Kayserî; Âlemi, Görünür Ve Görünmez, Maddî Ve Rûhî, Her Türlü Varlıkların Toplamı Olarak Târif Etmiştir. Âlemdeki Bütün Varlıklar, Allahü Teâlânın İsimlerinin Ve Sıfatlarının Tecellîsi, Akisleridir. Tabiattaki Her Şey, Atomlardan Ve Moleküllerden Meydana Gelmiştir. Ona Göre Tabiat, Kendi Özünde Enerjiden Başka Bir Şey Değildir. İlk Enerji Olan Ve Kur'ân-ı Kerîmin Fussilet Sûresi On Birinci Âyetinde Bildirilen "duhan", Allahü Teâlânın İzni İle Birçok Şekiller Aldı Ve Varlıkların Şeklini Belirleyen Su, Hava, Ateş Ve Toprak Gibi İlk Dört Unsura Dönüştü. Varlıkların, Atomlardan (cevher) Ve Moleküllerden Teşekkül Ettiğini, Onların Farklılıklarının, Atomların Sayı Ve Diziliş Farklarından Kaynaklandığını Söyleyen Dâvûd-i Kayserî, Kendinden Önceki Yunanlı Atomculardan Farklı Olarak, İlk Defâ Atomların Enerji Yüklü Olduğunu Söylemektedir. Suyu, Beyaz Atom Ve Hayat Sırrı Olarak Nitelemiş, Belki De Ondaki Statik Ve Dinamik Enerjinin Önemini İlk Defâ Anlatmak İstemiştir.
ilim Ve Fazîlette Yüksek, Güzel Ahlâk Sâhibi, Çok İbâdet Eden, Dünyâya Önem Vermeyen Ve Çok Merhametli Bir Zât Olan Dâvûd-i Kayserî, Başta Tasavvuf Olmak Üzere Kelâm Sâhasında Eserler Vermiş Ve Felsefeyi Tenkit Eden Eserler Yazmıştır. Bu Eserlerden Bâzıları Şunlardır:
1) Matlau Husûs-il-kelîm Fî Maâni Füsûs-il-hikem: muhyiddîn İbni Arabî'nin füsûs-ül-hikem adli Tasavvufî Eseri Üzerine Yazdi?i Şerhtir. Bu Eser, İlk Defâ Tahran'da, İkinci Defâ Olarak, Hindistan'da Basilmiştir. 2) Nihâyet-ül-beyân Fî Dirâyet-iz-zamân: bu Eserinde Felsefecileri Bilhassa Aristo Ve Ebü'l-berekât El-ba?dâdî'yi Tenkit Etmiştir. 3) Keşf-ül-hicâb An Kelâmi Rabb-il-erbâb: kelâm İlmine Dâirdir. Mu'tezilenin Ve Kerrâmiye Firkasinin Bozuk İnanişlarina Cevaplar Verilmektedir. 4) Tahkîku Mâ-il-hayât Ve Keşfu Esrâr-iz-zulümât, 5) Esâsu'l-vahdâniyye Ve Menbeu Ferdâniyye, 6) Şerh-ul-kasîdet-it Tâiyye, 7) Şerh-ul-kasîdet-il-mîmiyye.
kaynaklar
1) Şakâyık Tercümesi (mecdî Efendi); S.27
2) Keşf-üz-zünûn; S.266, 888, 1038, 1262, 1338, 1720, 1987
3) Kâmûs-ül-a'lâm; C.3, S.2112
4) Osmanlı Müellifleri; C.1, S.67
5) Mu'cem-ül-müellifîn; C.4, S.142
6) Brockelmann; Gal.2, S.231, Sup.2, S.323
7) Tâc-üt-tevârih; C.1, S.73
8) Güldeste-i Riyâzı İrfan; S.20
9) ıntroduction To The History Of Seince ııı; C.2, S.62
10) Mu'cem-ül-matbuat; C.2, S.1537
11) Sicilli Osmânî; C.2, S.333
12) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.10, S.82