evliyânın Büyüklerinden Ve Osmanlı Âlimlerinden. Aydın Vilâyetinin Güzelhisar Köyünde Doğdu. Doğum Târihi Bilinmemektedir. Aydınlı Olduğu İçin Aydınlık Mânâsında Rûşenî Lakabı İle Anılmıştır. 1487 (h.892) Senesinde Tebriz'de Kur'ân-ı Kerîm Okurken Vefât Etti. Kabri, Tebriz'de Kendi Adına Selçuk Hâtun Tarafından Yapılan Dergâhdadır. Tasavvufta Halvetiyye Yolundan Rûşeniyye Kolunun Kurucusudur.
güzelhisar'da Doğup Yetişen Ömer Rûşenî, İlim Tahsîli İçin Bursa'ya Geldi. Yeşil Câmi İmâretinde Bulunan Medreseye Yerleşti. Orada Bir Müddet Zâhirî İlimleri Tahsîl Ettikten Sonra, İçinde Tasavvuf Yoluna Girme Arzusu Çoğalıp, Bursa'dan Ayrılarak Karaman Beldesine Gitti. Seyyid Yahyâ Şirvânî Hazretlerinin Büyük Kardeşi Alâeddîn Ali Aydınî'nin Talebeleri Arasına Girdi. Daha Sonra Şirvan'ın Nâhiyelerinden Olan Bakü'ye Giderek, Seyyid Yahyâ Şirvânî Hazretlerinin Sohbet Ve Hizmetine Girdi. Kısa Zamanda Yükselerek Hocasının Önde Gelen Talebelerinden Ve Halîfelerinden Oldu.
seyyid Yahyâ Şirvânî'nin Sohbetlerine Kavuştuktan Sonra, Kendisini İlme Daha Çok Verdi. Sıkı Riyâzetler Çekti. Nefsin Terbiyesi İçin Çok Gayret Etti. Bu Sebeple Nefsin Arzularını Hiç Yapmaz Ve Karşı Çıkardı. Bu Yoldaki Gayret Ve İstidâdının Fazlalığı Sebebiyle, Kısa Zamanda Çok Yükseldi.
hocasının Vefâtından Sonra Onun Yerine İrşâd, İnsanlara Doğru Yolu Anlatma Vazîfesi Yaptı. İnsanlara Allahü Teâlânın Râzı Olduğu Yolu Gösterdi. Bir Müddet Karabağ, Gence Ve Tebriz Civârında İnsanlara Rehberlik Yaptı. Akkoyunlu Sultanlarının Dâveti Üzerine Tebriz'e Gitti. Orada Kendisi İçin Yaptırılan Zâviyeye Yerleşti. Vefâtına Kadar Orada Hizmet Etti. Çok Talebe Yetiştirdi. İlim Ve Feyz Kaynağı Oldu. Talebelerinin En Yükseklerinden Birisi, Halvetiyye Yolunun Kollarından Olan "gülşeniyye" Kolunun Kurucusu Olan Ve Gülşenî Diye Tanınan İbrâhim Bin Muhammed Hazretleridir.
dede Ömer Rûşenî Hazretleri Bir Defâsında Tebriz'e Gitmişti. Sultan Hasan, Bir Cumâ Gecesi Onu Dâvet Etti. Meşhur Âlimleri Ve Velîleri De Çağırmıştı. Sultan Bir Ara Âlimleri Göstererek, Şikâyette Bulundu. Bunun Üzerine Dede Ömer Rûşenî Sultana Şöyle Nasihat Etti: "âlimler, Peygamberlerin Vârisleridir. Dînin Direkleridir." Dedikten Sonra, Evliyânın Meşhurlarından Bişr-i Hafî Hazretlerinin Bir Gün Yolda Yere Düşmüş Bir Kâğıt Üzerindeki Besmeleyi Alıp Temizleyip, Güzel Kokular Sürerek Hürmet Göstermesi Sebebiyle Allahü Teâlânın Rızâsına Kavuşmasını, Bu Sebeple Büyük Bir Velî Oluşunu Anlattıktan Sonra; "bu Âlimlerin Kalplerinde Allahü Teâlânın Kelâmı Kur'ân-ı Kerîm, O'nun Mübârek İsimleri Ve İlmi Vardir. Onlarin Bereketli Nefeslerini Koklayip, Cennet Kokularina Kavuşasin. Peygamber Efendimiz, Veysel Karânî İçin; "yemen Tarafindan Rahmet Rüzgâri Esiyor." buyurdu. Veysel Karânî Hazretlerinin Mübârek Nefesleriyle Nefsinizi Temizleyiniz Ki, Allahü Teâlânin Rahmetine Kavuşasiniz. Resûlullah Efendimiz; "kim Bir Âlime İkrâm Ederse, Bana İkrâm Etmiş Olur. Bana İkrâm Eden, Allahü Teâlâya İkrâm Etmiş Olur. Allahü Teâlâya İkram Eden, Cennet'e Girer." buyurdu. Âlimlere Hürmet Husûsunda Âyet-i Kerîmeler Vardir. Bu Hususta Hadîs-i Şerîfler De Çoktur. Dolayisiyla Âlimlere Hürmet Mutlaka Lâzimdir. Onlara Kötülük Yapmayi Düşünmek, İnsanin Felâketine Ve Allahü Teâlâdan Uzaklaşmasina Sebeb Olur. Âlimleri Kim Zemmedip Kötülerse, Onlarin Etlerini Yemiş Gibi Olur. Resûlullah Sallallahü Aleyhi Ve Sellem; "âlimlerin Etleri Zehirlidir. Kim Koklarsa Hastalanir. Kim Yerse Ölür!"buyurdu." Sultan Hasan Büyük Bir Dikkatle Bu Sohbeti Dinledikten Sonra Misâfirler Da?ildi.
dede Ömer Rûşenî, Vefâtından On Beş Gün Önce, Talebeleriyle Sohbet Etti. Sonra Müsâfeha Edip Vedâlaştı. Bu Vedâdan Sonra Artık Sohbet Etmedi. Vefâtına Kadar Talebesi İbrâhim Gülşenî Hizmetinde Bulundu.
dede Ömer Rûşenî Hazretleri, Peygamber Efendimizin Ve O'nun Vârisleri Olan Hakîkî İslâm Âlimlerinin Tam Bir Âşığı İdi. Sevgili Peygamberimiz İçin Yazdığı Türkçe Ve Fârisî Nâtları (o'nun Vasıflarını Anlatarak Öven Şiirleri) Çok Kıymetli Olup, Bu Nâtlara Pekçok Şâir Tarafından Nazîreler Yapılmış, Yâni Aynen Onun Vezin Ve Kâfiyesi İle Şiirler Söylenmiştir.
kaynaklar
1) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye; S. 1008
2) Tâc-üt-tevârih; C.2, S.539
3) Menâkıb-ı İbrâhim Gülşenî; S.3
4) Osmanlı Müellifleri; C.1, S.69
5) Tezkire-i Latîfî; S.48
6) Heşt Behişt (sehi Bey); S.123
7) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.12, S.373
