suriye'de Yetişen Velîlerden. Onuncu Yüzyılda Yaşamıştır. İsmi, İbrâhim Bin Ahmed'dir. Ebû İshâk Ve Ebü'l-hasan Künyeleriyle Bilinir. Suriye'nin Rakka Şehrinde Doğduğu İçin Rakkî Nisbesiyle Tanındı. Doğum Târihi Bilinmemektedir. 953 (h.342) Senesinde Vefât Etti.
ebû İshâk İbrâhim Bin El-müvelled, Zamânının Âlimlerinden Aklî Ve Naklî İlimleri Öğrendi. Fıkıh Ve Hadîs İlimlerinde Yüksek Âlim Oldu. Tasavvufa Karşı Alâka Duydu. Kendisine Rehberlik Edecek Velî Bir Zâtı Aramaya Başladı. Evliyâdan Olan Müslim-i Mağribî'nin Ziyâretine Gitti. Bundan Sonrasını Kendisi Şöyle Anlatıyor:
"müslim-i Mağribî'nin Rahmetullahi Aleyh Ziyâretine Gitmiştim. Mescidine Vardığım Zaman, Namaz Kıldırıyordu. Fâtiha, Tecvîd İlmine Göre Okunmamıştı. Kendi Kendime; "buraya Gelmek İçin Boşuna Zahmet Çekmişim." Dedim. O Gece Orada Kalıp Ertesi Günü Fırat Nehri Kenarına Gitmek İçin Yola Çıktım. Yolda Bir Arslanın Yattığını Gördüm. Yanından Geçmekten Çekinip Geri Döndüğümde, Başka Bir Arslanın Bana Doğru Geldiğini Farkettim. Korkudan Bağırdım. Müslim-i Mağribî Sesimi Duyunca Dışarı Çıktı. Arslanlar Kendisini Görünce Sâkinleştiler. Onların Kulaklarından Tutup Götürdü Ve; "kim Olursa Olsun, Benim Misâfirim Olan Kimseye Saldırmayın." Buyurdu. Bana Da Dönüp; "ey Ebû İshâk! Sizler Zâhirinizi Düzeltmekle Meşgul Oluyor Ve Allahü Teâlânın Mahlukundan Korkuyorsunuz. Biz İse Bâtınımızı Düzeltmekle Meşgul Olunca, Mahluklar Bizden Korkmaya Başladı." Buyurdu. Hatâmı Anlayıp Tövbe Ettim Ve Kendisinden Özür Diledim. Özrümü Kabûl Edip, Bana İltifât Etti. Bu Hâdiseden Sonra, Görünüşe Göre Hüküm Vermenin Çok Yanlış Olduğunu, Kendisinden İlim Öğrenilecek Zâtta Kusur Aranırsa (görülürse) Ondan Hiç İstifâde Edilemeyeceğini Anladım. Kendisinden İlim Ve Edeb Öğrenilecek Hakîkî Din Âlimine Tam Teslim Olmalı, Onda Bir Noksan Aranmamalıdır. Bütün Kusur Ve Kabahatleri Kendisinden Bilmeli, Her Hâl-ü Kârda Edebe Riâyet Etmelidir. Hocasının İlminden, Feyz Ve Bereketlerinden İstifâde Etmenin, Ancak Bu Şekilde Olduğunu Düşünerek, Bu Yolda İlerlemek İçin Gece-gündüz Çalışmalıdır. Kolaylık Vermesi İçin Ve Bunca Nîmetlere Kavuştuktan Sonra Mahrûm Olmak Felâketine Düşmekten Koruması İçin, Ağlayarak Allahü Teâlâya Yalvarmalıdır."
ebû İshâk Hazretleri, Bundan Sonra Tasavvuf Yolunda İlerlemek İçin Çok Çalıştı.
cüneyd-i Bağdâdî, Ebû Abdullah Bin Cellâ, İbrâhim-i Kassâr, Abdullah Bin Câbir'in Yanında Başka Âlim Ve Velîlerin İlim Meclisleri Ve Sohbetlerinde Bulundu. İlimde Ve Fazîlette Yükselip Zamanla, İlim Sâhibi İnsanların, Müşkillerini Halledebilmek İçin Kendisine Mürâcaat Ettikleri, Derecesi Çok Yüksek Bir Zât Oldu. İnsanlara Vâz Ve Sohbetleriyle İslâmiyetin Emir Ve Yasaklarını Anlatarak Onların Dünyâda Ve Âhirette Saâdete, Kurtuluşa Ermelerine Vesîle Oldu. İnsanlar Onun Derin Mânâlı Sözlerinden İstifâde Edebilmek İçin Etrâfında Toplanıp, İlminden Ve Güzel Ahlâkından Çok Faydalandılar.
başlangıçta; "insan, Kalbini Düzeltmek İçin Meşgûl Olduğu Zaman Mahluklar Ondan Korkarlar." Sözünü Kendisine Düstûr Edinen Ebû İshâk İbrâhim Bin El-müvelled, Her An Allahü Teâlâyı Düşünür, O'nunla Meşgûl Olurdu. Bu Sebeple De Diğer Mahluklar Ondan Korkarlardı.
bir Gün Talebelerinden Birisine Elbisesinden Bir Parça Hediye Etmişti. O Talebe, Sahrada Yalnız Başına Giderken, Bir Arslan Gördü. Arslan Hemen Saldıracak Gibi Dikkatle Baktı. Sonra Yüzünü Toprağa Sürdü Ve Yavaşça Oradan Ayrılıp Gitti. O Kimse, Hocasının Elbisesinden Bir Parçanın Üzerinde Bulunduğunu, Arslanın Bakınca O Parçayı Gördüğünü Hatırladı. O Kumaş Parçasının Sâhibi Olan Mübârek Hocası Hürmetine, Arslanın Kendisine Saldırmadığını Anlayıp, Allahü Teâlâya Şükretti. Hocasına Olan Muhabbet Ve Bağlılığı, Daha Da Arttı.
ebû İshâk İbrâhim Bin El-müvelled, İhlâs İle Allahü Teâlânın Rızâsını Düşünerek İbâdet Ederdi. İhlâs İle İlgili Olarak Buyurdu Ki:
"yapılan İbâdetin Tadı, İhlâs İledir. İhlâs İle Yapılan İbâdet, Kalbe, Rûha Rahatlık Ve Lezzet Verir. Ucb, Kendini Ve Amelini Beğenmek Durumu Olursa Bu Tad Kalmaz."
"bir Kimse Allahü Teâlânın Emir Ve Yasaklarından Birini Nefsi İçin Yaparsa, O Ameli Ya Kabûl Olunur Veya Kabûl Olunmaz. Ama, O Ameli Yapmaya Kalkarken Allah İçin Niyet Ederse, O Amelin Kabûl Olunacağı Muhakkaktır."
"allahü Teâlânın Zümer Sûresi 54. Âyet-i Kerîmesinde Meâlen; "başınıza Azap Gelip Çatmadan(tövbe Edip) rabbinize Dönün. O'na Hâlis İbâdet Edin, Sonra Kurtulamazsınız." buyurduğunu Ve Allahü Teâlâya Kavuşacak Yolu Bildiği Halde, O'ndan Başkası İle Meşgûl Olana Çok Taaccüb Edip Şaşarım."
yiyip İçmenin Edepleriyle İlgili Olarak Buyurdu Ki: "yemekte Edeb Odur Ki, Yemek Ancak Zarûret Olduğu Zaman Yenir. Her Zaman Yenmez."
diğer Aklî Ve Naklî İlimlerde Yüksek Âlim Olan Ebû İshâk İbrâhim Bin El-müvelled, Hadîs İlminde De Yüksek İdi. Peygamber Efendimizin Şu Hadîs-i Şerîfini Rivâyet Etti:
peygamber Efendimiz Sallallahü Aleyhi Ve Sellem Hazret-i Ebû Hüreyre'ye Buyurdu Ki: "yâ Ebâ Hüreyre! Verâ Sâhibi Ol! İnsanların En Âbidi Olursun. Kanâat Sâhibi Ol! İnsanların En Çok Şükredeni Olursun. Kendin İçin İstediğini, İnsanlar İçin De İste! Kâmil Mümin Olursun. Sana Komşu Olanlarla İyi Komşuluk Yap! Hakîkî Müslüman Olursun. Gülmeyi Azalt! Şüphesiz Ki Çok Gülmek Kalbi Öldürür."
onun İlim Meclislerinde Ve Sohbetlerinde Pekçok Kimse Hidâyete Kavuşup, Allahü Teâlânın Sevdiği Kulları Arasında Yer Aldı. Rakka Şehrinin En Büyük Âlimi Ve Velîsi Olan Ebû İshâk İbrâhim Bin El-müvelled 953 (h.342) Senesinde Rakka'da Vefât Etti. Orada Defnedildi.
kaynaklar
1) Tabakât-ı Ensârî; S.405
2) Sefînetü'l-evliyâ; S.149
3) Hilyetü'l-evliyâ; C.10, S.364
4) Tezkiretü'l-evliyâ; C.2, S.63
5) Tabakâtü'l-kübrâ; C.1, S.115
6) Nefehâtü'l-üns; S.206
7) Nefehâtü'l-üns Tercümesi; S.262
8) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.4, S.47
