mısır'da Yaşayan Velîlerin Büyüklerinden. İsmi Muhammed Olup, Babasınınki De Muhammed'dir. Lakabı Tâcülârifîn, Künyesi Ebü'l-hasan, Nisbesi İse Bekrî'dir. 1493 (h.899) Yılında Kahire'de Doğdu. Ebû Bekr-i Sıddık'ın Neslindendir. Aynı Zamanda Soyu, Hazret-i Hasan Tarafından Da Resûlullah Efendimize Ulaşır. 1545 (h.952) Senesinde Kahire'de Vefât Etti. İmâm-ı Şâfiî'nin Kabri Civârına Defnedildi.

sâlihâ Bir Hâtun Olan Annesi Ona Hâmile İken Bir Rüyâ Gördü. Sanki Güneş Ve Ay Şehâdet Parmağında İdi. Uyandıktan Sonra Rüyâsını Kocasına Anlattı. Büyük Âlim Olan Muhammed Bin Abdurrahmân Şöyle Dedi: "doğacak Oğlumuz, Doğu Ve Batıyı İlim İle Dolduracak." Nitekim Öyle Oldu. İlimde Ve Tasavvuf Yolunda Yüksek Derecelere Kavuştu. Tatlı Ve Hoş Sohbetinden Dolayı, İnsanlar Onun Meclisine Koştu.allahü Teâlâdan Bahsedince, En Katı Kalpler Bile Yumuşardı. Onun Meclisinde Bulunanlar Kendilerinden Geçerdi.

ebü'l-hasanmuhammed Bekrî'nin Annesi Her Gün Allahü Teâlâyı Zikr Ederdi. Oğlu Ebü'l-hasan Muhammed'in Doğumundan Bir Müddet Geçmişti. Bir Gün Annesi, Her Günkü Zikrini Unutmuştu. O Sırada Ebü'l-hasan Şehâdet Parmağını Kaldırarak, Allahü Teâlânın Zikrini Annesine Hatırlatmak İçin; "allah, Allah, Allah!" Dedi. Yanlarında Bulunan Ve Ebü'l-hasan'ın Konuştuğunu İşiten Bir Kişi, Çocuğun Bu Durumuna Hayret Ederek, Kaç Yaşında Olduğunu Sordu. Annesi Oğlunun Hâlini Belirtmemek İçin, Başka Sözlerle Durumu Geçiştirdi.

küçük Yaşta İlim Tahsîline Başlayan Ebü'l-hasan Muhammed, Fıkıh Ve Diğer İlimleri; Kâdı Zekeriyyâ, Burhâneddîn Bin Ebû Şerîf Ve Daha Birçok Âlimden Öğrendi. Tasavvuf Yolunu, Radıyyüddîn Gazzî, Âmirî Ve Abdülkâdir Deştûtî'den Öğrendi.

ebü'l-hasan Muhammed, Tasavvuf Yolunda Hal Ve İlim Bakımından Çok Yüksekti. Allahü Teâlâ, Ona Derin İlim Ve Mârifetler İhsân Etmişti. Bir İlim Dalında Konuştuğu Zaman, Onun O İlimde Deryâ Gibi Olduğu Görülürdü. Nûrânî Yüzlü Ve Görünüşü Heybetli İdi. Büyük-küçük, Herkesin Hakkına Riâyet Eder, Onlara Hürmet Gösterirdi. Gizli Ve Açıktan Çok Sadaka Verirdi.

devâsı, Çâresi Olmayan Bir İş Başına Geldiği Zaman, Allahü Teâlâya Sığınırdı. Devletin İleri Gelenleri, Onun Çok Meşakkat İçerisinde Olduğu Halde Harem-i Şerîfe Gitmesine, Her Sene Orada Üç Bin Dinara Ulaşan Masraf Yapmasına Çok Şaşarlardı. Hattâ Ona; "efendim! Hicaz'a Ne Kadar Da Çok Gidiyorsunuz?" Dediklerinde, Onlara, "siz Memleket İşleri İle Alâkalı Bir İşiniz Olduğu Zaman Ne Yaparsınız?" Dedi. Onlar; "onu Arz Etmek İçin Sultânın Kapısına Gideriz." Dediler. Bunun Üzerine O Da; "işte Benim De Hâcetim, Dileklerim Olduğu Zaman, Sultânın Kapısına Gidiyordum. Bu Kapı, Allahü Teâlânın Kapısıdır." Dedi.

muhammed Zafarî Anlattı: "bir Gün Akşam Namazından Sonra, Ebü'l-hasan'ın Huzûrunda Bulunuyordum. Bir Ara Ebü'l-hasan Muhammed Uyumaya Başladı. O Sırada Hatırımdan; "yatsı Namazından Önce Nasıl Uyuyor? Hâlbuki Öyle Uyumak İyi Değildir." Diye Geçti. Vallahi Bu Düşünceler Hatırıma Gelir Gelmez, Ebü'l-hasan Muhammed Gözlerini Açıp; "resûlullah Efendimiz Uyurlar, Fakat Kalbleri Uyumazdı." Dedi. Onun Bu Sözleri Karşısında Tüylerim Diken Diken Oldu Ve Utandım."

ebü'l-hasan Bekrî'nin Annesi Hadîce Hanım, Geceleri İbâdet Edip, Gündüzleri Oruç Tutardı. Fakat Oğlu Ebü'l-hasan Bekrî'yi Bâzı Hususlarda Beğenmezdi Ve Onu Kırardı. Bu Durum Bir Müddet Devâm Etti. Ebü'l-hasan, Bu Duruma Rağmen Annesine Hürmette Kusûr Etmez, Ona Hürmet Ve Saygıda Âzami Gayret Gösterirdi. Ebü'l-hasan Bekrî'nin Annesi Bir Gece Uyuyunca, Rüyâsında Kendisinin Resûlullah Efendimizin Mescidine Girdiğini Gördü. Ravda-i Mutahherada Pekçok Kandil Vardı. Bunlardan Bir Tânesi Hem Parlak, Hem De Daha Güzeldi. O Büyük Ve Güzel Kandilin Kime Âid Olduğunu Sorunca; "oğlun Ebü'l-hasan'a Âittir." Denildi. Sonra, Hücre-i Seâdete Gitti. Orada Resûl-i Ekrem İle Oğlunu Gördü. Oğlu, Uygun Görmediği Elbiselerle Resûlullah Efendimizin Yanında Duruyordu. Kendi Kendine; "oğlumun, Resûlullah Efendimizin Huzûrlarında Bu Elbise İle Bulunması Hiç Uygun Değil." Diyordu. Bu Sırada Resûl-i Ekrem; "bu Elbiseleri Oğlunun Giymesinde Hiçbir Mahzur Yoktur." Buyurdu. Bunun Üzerine O; "oğlumun Bu Hâlini Kınadığım İçin Tövbe Ediyorum Yâ Resûlallah!" Dedi. O Günden Sonra Annesi, Ebü'l-hasan'ı Hiç Kınamadı.

ebü'l-hasan Bekrî, Çok Kıymetli Eserler Yazdı. Eserlerinden Bâzıları Şunlardır: 1- Teshîl-üs-sebîl:yazmadır. Kur'ân-ı Kerîm Tefsîrine Dâirdir. Buna tefsîr-ül-bekrî de Denir. 2) Şerh-ul-lubâb Lil-müzeccid, 3) Şerhu Minhâc-in-nebevî, 4) Tuhfetü Vâhib-il-mevâhib Fî Beyân-il-makâmât Vel-merâtib: tasavvuf İlmine Dâir Yazma Bir Eserdir. 5) Ed-dürret-ül-mükellile Fî Feth-i Mekket-il- Mübeccele, 6) ıkd-ul-cevâhir-ul-behiyye: resûlullah Efendimize Salevât-ı Şerîfe Okumaya Dâirdir.7) İrşâd-üz-zâirîn Li Habîbi Rabb-il-âlemîn, 8) Şerhu Ravdı İbn-i Mukrî, 9) Şerh-un-nefhat-ül-verdiyye.

kerâmet Ve Menkîbeleri

niçin Binmiş?

mekke-i Mükerremenin Kâdılarından Bir Zât, Bir Kâfile İle Berâber Medîne-i Münevvereye Gidiyordu. Kâfilede Ebü'l-hasan Muhammed Bekrî De Vardı. O, Taht-ı Revâna Binmişti. Kalbinden, Ebü'l-hasanmuhammedbekrî'nin Medîne-i Münevvere Gibi Mübârek Bir Şehre Böyle Taht-ı Revânda Gitmesinin Hoş Olmadığını Geçirdi.kendi Kendine; "onun Gibi Tasavvuf Yolunda Yüksek Bir Mertebeye Kavuşmuş Birinin, Resûl-i Ekremin Ziyâretine Taht-ı Revâna Binmiş Olarak Gitmemesi Gerekir." Dedi. Bu Düşünceleri Hatırından Geçirdiği Zaman, Ebü'l-hasan Muhammed Bekrî, Taht-ı Revânın Kapısını Açıp, Ona Doğru Bakarak Selâm Verdi Ve Şöyle Dedi: "taht-ı Revâna Binmem Gerekiyor. Çünkü Özürüm Var. Vallahi, Eğer Resûlullah Efendimizi Yürüyerek Ziyâret Etmek Mümkün Olsaydı, Hiçbir Şeye Binmeden Yürüyerek Ziyâretine Giderdim. Eğer Taht-ı Revândan Başkasına Binmeye Gücüm Yetse İdi, Ona Binerdim. Fakat, Ondan Başkasına Binmem Mümkün Olmadığı İçin Taht-ı Revâna Bindim."

kaynaklar

1) Mu'cem-ül-müellifîn; C.11, S.229

2) El-a'lâm; C.7, S.57

3) Şezerât-üz-zeheb; C.8, S.292

4) El-kevâkıb-üs-sâire; C.2, S.192

5) Câmiu Kerâmât-il-evliyâ; C.1, S.181

6) Nûr-us-safir; S.414

7) Brockelman; Gal-2, S.438, Sup-2, S.461

8) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.14, S.244