hindistan'da Yetişen Çeştiyye Evliyâsının Büyüklerinden. Adı Ferîdüddîn Mes'ûd'dur. Ferrûh Şâh Kâbilî Neslinden, Celâleddîn Süleymân'ın Oğludur. Baba Ve Annesi Şerefli, Asîl Âilelerden Olup, Nesebi Hazreti Ömer'e Ulaşır. 1174 (h.569) Yılında Hindistan'da Delhi'de Dünyâya Geldi.
ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Dedesi Âilesi İle Birlikte Afganistan'daki Siyâsî Durumlar Yüzünden Hindistan'ın Mültan Yakınındaki Bir Köye Yerleşmişti. Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Babası Burada, Abbâs Bin Abdülmuttalib'in Soyundan, İlmi Derin Ve Mübârek Bir Zât Olan Mevlânâ Vecîhüddîn Hicvandî'nin Kızı Bibi Gülsüm Hâtun İle Evlendi. Babası Celâleddîn Süleymân'ın Bu Evlilikten Üç Oğlu Ve Bir Kızı Oldu. Erkek Çocuklarından Ferîdüddîn Genc-i Şeker Doğuştan Velî İdi.
ferîdüddîn Mes'ûd, Daha Doğmadan Kerâmet Gösterdi. "annesi Ferîdüddîn Mes'ûd'a Hâmileyken, Bir Gün Komşusunun Ağacından İzinsiz Erik Koparmak İstedi. Fakat Karnındaki Bebek Öyle Bir Karın Ağrısına Sebeb Oldu Ki, Bu Ağrı Annesini Erik Toplamaktan Vazgeçirdi. Doğumundan Birkaç Sene Sonra, Annesi Ona; "sevgili Oğlum! Seni Beklerken Aslâ Haram Yemedim." Dedi. Ferîdüddîn Genc-i Şeker Gülümsiyerek; "ama Anneciğim, Komşunun Ağacından İzinsiz Erik Toplamak İstemiştin De, Seni Rahatsız Ederek Mâni Olmuştum." Dedi Ve Annesinin Şaşkın Bakışları Altında Evden Dışarı Çıktı. O Güne Kadar Oğlunun Hâlinden Ve O Andaki Cevâbından, Annesi Onun Bir Gün Büyük Bir Velî Olacağını Anladı.
"ferîdüddîn Mes'ûd, Şâban Ayının 29'u İle Ramazan Ayının Birinci Günü Arasındaki Gece Doğmuştu. Şâban'ın Yirmi Dokuzuncu Gecesinin Bulutlu Olması Sebebiyle Ramazan Hilâlini Görememişler Ve Ertesi Gün Oruç Tutup-tutmamak Konusunda Tereddütte Kalmışlardı. Ferîdüddîn'in Babası Cemâleddîn Süleymân'dan Fetvâ Sormaya Geldiler. O Da; "hilâlin Görünmesinde Bir Şüphe Varsa, Oruca Başlamak Uygun Değildir." Dedi. O Esnâda Bir Zât Ortaya Çıktı. Bu Mevzuda Onun Fikrini Sorduklarında; "niye Merâk Edip Şüphede Kalıyorsunuz? Bu Gece Cemâleddîn Süleymân'ın Evinde Bir Çocuk Doğdu. O, Zamânın Kutbu Olacaktır. Eğer Çocuk Bu Gece Yarısından Sonra Annesini Emmemişse, Hilâl Görünmüştür Ve Ramazan Ayı Bugün Başlayacaktır." Dedi.
nitekim Seher Vakti Cemâleddîn Süleymân'ın Evine Gidip, Bu Zâtın Sözlerinin Doğru Olup Olmadığı Hakkında Annesine Sorduklarında, Yeni Doğan Bebeğin Gece Yarısından Sonra Annesini Emmediğini Öğrendiler. Bunun Üzerine Oruca Başlandı. Daha Sonra O Gün, Mültan'dan Ve Diğer Yerlerden Hilâlin Göründüğü Ve O Günün Ramazan Olduğu Haberi Geldi. Ramazan Ayı Boyunca Bu Bebek, Gündüzleri Annesini Hiç Emmedi. Sadece İftar Zamanı Birinden, Sahur Zamânı Da Diğer Memesinden Emiyordu.
ferîdüddîn Genc-i Şeker Hazretleri Kendisini İlim Ve Tasavvufa Verip, Evliyâlık Yolunda İlerlemek İçin Çok Gayret Gösterdi. İslâmın Mârifet Bilgilerini Hindlilere Öğreten, Feyzlerini Bu Kıta Müslümanlarına Sunarak, Onlara Çok Büyük Hizmet Eden Hâce Muînüddîn-i Çeştî Hazretlerinin Halîfesi Kutbüddîn-i Bahtiyâr'ın Bereketli Feyzleri İle Yetişmişti. Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Mültan'daki Tahsîli Sırasında, Kutbüddîn-i Bahtiyâr Mültan'a Geldi. Namaz Kılmak İçin Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Bulunduğu Câmiye Girdi. O Sırada Ferîdüddîn Genc-i Şeker Kitap Okuyordu. Kutbüddîn-i Bahtiyâr Onu Görür Görmez, Hâlinden Ve Kalp Gözüyle Fark Etti?i fevkalâde Üstün Özelliklerinden Hayli Etkilendi Ve Kendini Alamayarak; "ey Genç Ne Okuyorsun?" Diye Sordu. O Da; "nâfi okuyorum" Dedi. Kutbüddîn-i Bahtiyâr; "inşâallah Bu Kitap, Senin İçin Nâfi, Faydalı Olur." Buyurdu. Bu Sözdeki Tatlılık Ve Yapılan Duâ Çok Hoşuna Gitti. Görünüşündeki Heybet, Onun Büyük Bir Zât Olduğunu Gösteriyordu. Ferîdüddîn, O Zâtın Ellerini Öpüp, Talebeliğe Kabûlünü İstirhâm Etti. O Da Kabûl Etti.
bundan Sonra Ona Çok Bağlanıp, Yanından Hiç Ayrılmadı. Her Şeyden El Çekip, Büyük Bir Muhabbetle Ona Tâbi Oldu. Kutbüddîn Hazretleri İse Ona, Dînî İlimleri Okumasını, Araştırmasını, Tahkîk Etmesini İşâret Buyurup, Aynı Zamanda Tasavvuf İle De Meşgûl Olmasını Teşvîk Etti. Böylece, Zâhirî Ve Bâtınî İlimlerde Yükselmesini, İki Kanatlı Olmasını Sağlamak İstedi. Ferîdüddîn, Hocasının Nasîhatlerini Can Kulağıyla Dinleyip Tatbik Etti. Nefsinin Tezkiyesi İle Uğraştı. Bu Uğurda Çok Gayret Gösterdi. Her Zorluk Ve Şiddete Katlandı. Hocası Mültan'da Kaldığı Müddetçe, Derslerini Hiç Kaçırmadı. Kutbüddîn-i Bahtiyâr Tekrar Delhi'ye Döneceği Sırada, Ferîdüdîn Genc-i Şeker De Gitmek İstedi. Hocası Ona, Tahsîlini Tamamlamasını Ve Bunun İçin Çeşitli Memleketlere Seyahat Etmesini Söyledi. Bunun Üzerine Genc-i Şeker; Gazne, Bağdât, Sevastan, Bedahşan, Kudüs, Mekke Ve Medîne'ye İlim Öğrenmek İçin Seyâhatler Yaptı.
uzun Seyahatler Sırasında Buhârâ'ya Da Uğradı Ve Zamanın Büyük Velîlerinden Seyfüddîn Bâherzî İle Karşılaştı. Bâherzî Onu Dergâhına Dâvet Etti Ve Yanına Oturttu. Yüzüne Defâlarca Bakarak; "bu Genç Zamânın Büyük Bir Velîsi Olacak." Dedi. Daha Sonra Sırtındaki Siyah Hırkayı Ona Verip, Giymesini İsteyince O Da Giyerek Günlerce Yanında Kaldı. Hergün Binden Fazla İnsan, Seyfüddîn Bâherzî'nin Yiyeceğini Paylaşırlardı. Bir Gün Bir Kişi Seyfüddîn Bâherzî'nin Huzûruna Geldi Ve; "zenginim Ama, Son Birkaç Senedir Ticârette Zarara Uğruyorum. Ayrıca Sağlığım Da Bozuk." Dedi.seyfüddîn Bâherzî De; "bir Müslüman, Malının Zekâtını Dürüstçe Vermez, Hasislik Ederse, Zarara Uğrar. Hastalığa Gelince, Bu İnsanın Îmânının Kuvvetlendiğinin İşâretidir." Buyurdu.
aradan Beş Sene Geçtikten Sonra, Hocası Kutbüddîn Ve Onun Hocası Muînüddîn Hazretleri İle Delhi'de Bir Araya Geldiler. Ferîdüddîn, Bu İki Büyük Zâtın Yüksek Makamlarının Âşığı Olduğundan, Onlara Olan Muhabbet Ve Bağlılığı Daha Da Arttı. Kendisindeki Aşk İstidâdının Yüksekliği Ve Fazlalığı Sebebiyle, Hocaları Yetişmesi İçin Ona Kucak Açtılar. Husûsî İhsânlarla Yüksek Derecelere Kavuştu. Muînüddîn Hazretleri Bir Çok Defâ; "ferîdüddîn, Yuvası Sidret-ül-müntehâda Bulunan Bir Kartaldır." Buyurdu.
kendisine Şekergenc Denilmesi İle İlgili Dört Ayrı Rivâyet Vardır. Birinci Rivâyet Şöyledir: "ferîdüddîn, Kutbüddîn-ibahtiyâr'ın Mânevî Eğitimi Altındayken, Ferîdüddîn'den Yedi Gün Ard Arda Oruç Tutması İstendi. Oruç Tuttuğu Sırada Bir Gün, Hocasının Yerleştirdiği Guzini Kapısındaki Hücresinden Çıkıp, Kutbüddîn-i Bahtiyâr'ın Dergâhına Giderken, Yolda Ayağı Kaydı Ve Çamur Dolu Bir Çukura Düştü. Buradaki Çamurdan Bir Mikdâr Ağzına Kaçtı. Allahü Teâlânın Lütfu İle, Bu Çamur, Şeker Hâline Geldi. Hocasının Huzûruna Gelip Durumu Anlattığında,hâce Kutbüddîn Ona; "çamur Senin Ağzında Şeker Hâline Geldiğine Göre, Allahü Teâlâ Seni Tatlı Bir Kimse Yapacak, Halkın İyiliği İçin Tatlı Dilli Olacaksın." Dedi.bu Hâdiseden Sonra, İnsanlar Onu Şeker Genc Diye Anmaya Başladılar. (fârisîde Genc, Hazîne Demektir.)
ikinci Rivâyet Şöyledir: "ferîdüddîn Mes'ûd Devamlı Oruç Tutuyor Ve İftar Zamânında Orucunu Açmak İçin Yiyecek Bir Şey Bulamıyordu. Bir Gece Açlığı Had Safhaya Ulaşınca, Ağzına Küçük Taş Parçaları Koydu. Bunlar, Bir Anda Şeker Parçaları Hâline Geldi. Bu Haber Hocasına Ulaşınca; "ferîd Bir Şeker Hazînesidir." Dedi.
üçüncü Rivâyet: hazînet-ül-asfiyâ kitabinin Yazari, tezkiret-ül-âşikîn'den Alarak Şöylerivâyet Ediyor: "tüccarın Biri, Mültan'dan Delhî'ye, Şeker Çuvalları Yüklü Bir Deve Kervanı Götürüyordu. Şimdiki Adı Pak Patan Olan Acûzân'dan Geçerken, Ferîdüddîn Genc-i Şeker, Develerle Ne Taşıdığını Tüccara Sormuştu. Tâcir Alay Edercesine; "tuz." Diye Cevap Verdi. Bunun Üzerineferîdüddîn; "evet, Tuz Olabilir." Diyerek Tasdîk Etmişti. Tâcir Delhi'ye Ulaştığında, Bütün Çuvalların Tuz Hâline Geldiğini Görüp Şaşkına Döndü. Hemen Acûzân'a Döndü. Derhâl Ferîdüddîn Genc-i Şeker'den, Develeri Şeker Taşıdığı Hâlde, Tuz Taşıdıklarını Söylemekle Yaptığı Edepsizlikten Dolayı Özür Diledi. Ferîdüddîn Genc-i Şeker De; "eğer Şeker İdiyse, O Hâlde Şeker Olsun." Dedi. Tâcir Delhi'ye Döndü Ve Tuzların, Allahü Teâlânın Lütfu İle Şekere Döndüklerini Görüp Sevindi. Bundan Dolayı Ona Şeker Genc (şeker Hazînesi) Dendi."
dördüncü Rivâyet: "ferîdüddîn Genc-i Şeker, Mücâhede Yaparken Ve Dağlarda Gezerken, Bir Gün Çok Susamıştı. Biraz Su İçmek İçin Bir Kuyunun Kenarına Gitti. Fakat Kuyudan Su Çekecek Kovası Ve İpi Yoktu. Şaşkın Ve Çâresiz Bir Hâlde Dururken, İki Ceylanın Oraya Geldiğini Ve Suyun, Kuyunun En Üstüne Kadar Yükseldiğini Gördü. Ceylanlar Su İçip Oradan Ayrıldılar. Ferîdüddîn Genc-i Şeker Kuyunun Yanına Varınca, Su Aşağı Çekildi. Bu Hâdiseyi Görüp Şaşırdığında; "yâ Rabbî! Hayvanlara Suyu Verdin Ama İnsanları Sudan Mahrum Etmenin Bir Sebebi Vardır?" Dedi. O Anda İlâhî Bir Nidâ İşitildi. Şöyle Diyordu: "hayvanlar Bana Ve Benim Rahmetime Güveniyorlar Ve Suya Kavuşuyorlar. Ama Sen, İpe Ve Kovaya Güvendiğin İçin, Sudan Mahrum Kalıyorsun." Bunu Duyunca, Ferîdüddîn Mes'ûd Çok Üzüldü. Bir Damla Su İçmeden, Tövbe İçin Kırk Gün Orucuna Başladı. Bu Oruçları Bittiğinde, Ağzına Biraz Toz Aldı Ve Toz Derhâl Şekere Döndü. Bu Anda, Şu İlâhî Nidâ İşitildi: "yâ Ferîd! Tuttuğun Kırk Gün Orucunu Kabûl Ettik Ve Seni Sevdiğimiz Dostlardan Biri Olarak Seçtik. Seni Tatlı Dilli, Bağlılarımız Arasına Dâhil Eyledik Ve Seni Genc-i Şeker Yaptık."
genc-i Şeker Mültan'da İkâmet Ederken, Celâleddîn Sühreverdî Oraya Geldi. Genc-i Şeker'in Medhini Duyarak, Onu Ziyâret Etmeye Gitti. Genc-i Şeker Onu Lâzım Gelen Hürmet İle Karşıladı. Celâleddîn Sühreverdî De, Elinde Bulunan Bir Narı Genc-i Şeker'e Verdi. Genc-i Şeker O Anda Oruçlu Olduğu İçin, Narı Orada Bulunanlara Dağıttı. Celâleddîn Sühreverdî, Genc-i Şeker'in Üzerindeki Elbisenin Tâmir Edilemez Derecede Eskiliğini Gördü. Bunun Üzerine, Îmâ Yoluyla Yedi Sene Boyunca Bir Elbiseye Bile Sâhib Olamayan Ve Avret Yerlerini Sâdece Uzun Gömleği İle Örten, Buhârâlı Bir Velînin Hikâyesini Anlattı. Gâyesi, Genc-i Şeker'in Kanâatini Övmekti. Celâleddîn Sühreverdî Oradan Ayrıldıktan Sonra, Genc-i Şeker, Bir Nar Tânesinin Yerde Durduğunu Gördü. Onu Aldı Ve Akşam Orucunu Açmak İçin Yedi. Bir Tâneyi Yer Yemez, Mânevî Âlemin Yeni Yeni Manzaralarını Görmeye Başladığını Fark Etti. Narın Hepsini Kendisinin Yemediğine Pişmân Oldu. Hocası Hâce Kutbüddîn Mültan'a Geldiğinde, Genc-i Şeker Durumu Hocasına Anlattı. O Da; "bütün Nardan Sâdece Senin Yediğin Bir Tâne, İlâhî Sırların Esrârını Hâvi İdi." Dedi.
hocası, Kutbüddîn-i Bahtiyâr Kâkî El-ûşî, Kerâmet Ve Yüksek Firâseti İle Vefâtının Yaklaştığını Anlayıp, Kendisine Vekîl, Yerine Halîfe Olacak Zâtın Ferîdüddîn Olduğunu Bildiren Haber Ve Eşyâlarla, Bir Talebesini Ona Gönderdi. Bu Günlerde Ferîdüddîn Hazretleri De Hocasını Rüyâda Görüp, Kendisini Delhi'ye Çağırdığını Anlayınca Hemen Yola Çıktı. Yolda, Kendisine Haber Getiren Talebe İle Karşılaştı. Delhi'ye Geldiler. Hocasının Vefâtını Öğrenince, Elem, Üzüntü Ve Derd İçinde Hocasının Cenâze Namazını Kıldı. Sonra Kendisine Bırakılan Hırka, Sarık Ve Nalinleri Giyip, Hocasının Makâmına Oturdu. Çeştiyye Yolunun Rehberi Oldu. İnsanları İrşâda, Doğru Yolu Anlatmaya Başladı.
bu Sırada, Bedreddîn-i Gaznevî İsminde Birisi, Kutbüddîn Hazretlerinin Vefâtından Sonra Vekîl Olarak Yerine Geçecek Zâtın Kendisi Olduğunu Bildirerek, Bu Haksız İddiâyı İnsanlar Arasına Yaydı. Genc-i Şeker, Bu Hâle Çok Üzülüp, Acûzân İsimli Beldeye Gitti. Oranın Ahâlisi Müslüman Değildi. Orada Küçük Bir Kulübeye Çekilip Uzlete Yalnızlığa Devâm Etti. Konuşup Sohbet Edecek Kimse Bulunmadığından, İnsanlar Arasına Karışmazdı. Kulübesinde İbâdet Ve Tâat İle Meşgûl Oluyordu. Oranın Ahâlisi, Zamanla Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Kulübesine Yönelir Bir Hâl Aldılar. Bu Zâta Çok Muhabbet Ettiler. Kendisinde Bulunan Güzel Ahlâka Hayrân Olup, Îmân Edenler Oldu. Zamanla Çoğaldılar. Böylece, İslâmın Girmediği Bir Yerde, İslâmın Emir Ve Yasaklarına Uyan, Ehl-i Sünnet Îtikâdını Kabûl Eden Bir İslâm Cemiyeti Hâsıl Oldu. Yirmi Beş Sene Kadar Orada İbâdet, Tâat Ve İrşâdla Meşgûl Olup, Yalnız Acûzân Halkı Değil, Artık Pencab Kabîleleri De İrşâd Dâiresinin İçine Girdi. O Havası, Suyu İyi Olmayan Yerde, O Sert Tabiatlı Kişileri, Sabırla, Sıkıntı Çekerek Yumuşatıp, İslâmın Güzel Ahlâk Sınırları İçine Çekti. Sözleri Kılıçtan Tesirli Oldu. Huzûrunda Şehzâde İle Dilenci Bir Tutulurdu. Bir Mal Verseler Almaz, Fakirce Yaşamayı Tercih Ederdi. Onun Bu Hâlini Gören Binlerce İnsan Müslüman Oldu. Sâdece Civâr Kabîlelerden On Altısı Toptan İslâma Girdi.
genc-i Şeker Acûzân'a Tamâmen Yerleşince, Annesini Hotval'dan Getirtmek İçin, Kardeşi Necîbüddîn Mütevekkil'i Gönderdi. Kardeşi, Annesini Ata Bindirip, Kendisi Yaya Olarak Acûzân'a Doğru Yola Çıktı. Yolda, Vahşî Hayvanlarla Dolu Bir Ormandan Geçmek Zorunda Kaldılar. Yaşlı Kadın, Ormandayken Oğlundan Su İstedi. Necîbüddîn, Annesini Bir Ağaç Gölgesine Bırakarak Su Aramaya Gitti. Bir Süre Sonra, Su İle Berâber Annesini Bıraktığı Yere Geldiğinde Annesi Yoktu. Bütün Aramalara Rağmen Bulamadı. Çok Kötü Bir Vaziyette Acûzân'a Döndü. Olanları Ağabeyine Anlattı. Bunun Üzerine Genc-i Şeker, Talebelerini De Kardeşiyle Birlikte Oraya Gönderdi. Onlar Da Aradılar, Bulamadılar, Necîbüddîn Aramadan Dönüşte, Bir Çantanın İçinde Birkaç İnsan Kemiği Getirdi. Genc-i Şeker Çantayı Seccâdesinin Üzerine Koydurdu. Fakat Çanta Açıldığında Hiçbir Şey Görülmedi. Necîbüddîn Mütevekkil İse, Kemikleri Dikkatle Sardığını Ve Sâlimen Getirdiğini Söyledi. Kemiklerin Çantadan Kaybolmasının İlâhî Bir Hâdise Olduğu Kabûl Edildi. Bu Olay Üzerine, Genc-i Şeker, Allahü Teâlânın Takdîrine Sığındı. Annesinin Rûhuna Fâtiha Okunmasını Ve Fakirlerin Doyurulmasını İstedi.
bir Gün Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Yanına Birisi Geldi. Genc-i Şeker Ona Bir Şey Verdi Ve Gitmesini Söyledi. Fakat O Kimse, Genc-i Şeker'in Yanından Uzun Zaman Ayrılmadı Ve Kullanmakta Olduğu Tarağı Almak İstedi. Bunun İçin Genc-i Şeker'i Çok Rahatsız Etti. Sonunda Dayanamayan Genc-i Şeker Ona; "gidin Beni Rahatsız Etmeyin. Allahü Teâlâ Seni Cezâlandırsın." Dedi. O Kişi Oradan Ayrıldı Ve Yıkanmak İçin Bir Dereye Girdi. Suya Daldı Ve Bir Daha Çıkmadı.
yine Bir Gün, Genc-i Şeker Namaz Kıldığı Sırada, Bir Kimse Dergâha Girdi. Çok Edepsizce Ve Tâciz Edici Bir Şekilde Genc-i Şeker'e Hitâben, Yüksek Sesle; "nedir Burada Yaptığın Sahte Gösteri? Kendini Bir İlâh İlân Ediyor Ve İnsanları Kendine İbâdet Ettiriyorsun." Dedi. Genc-i Şeker Bu Kişiye Çok Kibâr Ve Mütevâzî Bir Sesle; "kardeşim, Kendimi Aslâ İlâh İlân Etmedim Ve İnsanlara Bana Tapın Demedim. Ben, Allahü Teâlânın Önemsiz Ve Mütevâzî Bir Kuluyum. Dilediğine Şeref Ve Şöhret Veren Yalnız O'dur. Bu Âcizin Bütün Şöhreti, Allahü Teâlânın İhsânı Sebebiyledir." Dedi. Şahıs, Bu Tatlı Ve Yumuşak Sözler Karşısında Saygısızlığına Pişmân Oldu, Tövbe Etti Ve Özür Diledi. Bunun Üzerine Genc-i Şeker Onu Affetti.
bir Zaman Genc-i Şeker, Bağdât'ta Şihâbüddîn Sühreverdî İle Kalıyordu. Şihâbüddîn Sühreverdi, Çok Şiddetli Bir Diş Ağrısına Tutuldu. Ferîdüddîn Şeker'den, Bu Ağrının Geçmesi İçin Duâ Etmesini İstedi. O Da; "yâ Rabbî! Şihâbüddîn'in Ağrısını Tamâmen Geçir Ve Onun Ağrısını Bana Ver!" Diye Duâ Etti. Duâsı Kabûl Oldu Ve Diş Ağrısı Kendisine Geçti. O Zaman Şihâbüddîn Sühreverdî; "yâ Rabbî! Ferîd Benim Hakîkî Dostum Ve Arkadaşımdır. Onu Diş Ağrısından Kurtar!" Diye Duâ Etti. Bu Duâ Da Kabûl Edildi. Ferîdüddîn Genc-i Şeker De İyileşti.
bir Gün Muhammed Şâh Adında Bir Talebesi, Genc-i Şeker'in Yanına Geldi. Çok Üzüntülü Bir Hâli Vardı. Genc-i Şeker Sebebini Sorunca Kardeşinin Komada Olduğunu Söyledi. Bunun Üzerine Genc-i Şeker; "ama Kardeşin Şimdi Çok İyi, Boşuna Endişeleniyorsun." Dedi. Muhammed Şâh Eve Döndüğünde, Kardeşini, Sapasağlam Buldu.
genc-i Şeker'i Görmek İçin, Bir Gün Arabistan'dan Birkaç Fakir Geldi. Yabancı Olduklarını, Bütün Paralarının Bittiğini Genc-i Şeker Hazretlerine Bildirdiler. O Da, Bunlara O Anda Önünde Duran Kuru Hurmalardan Biraz Verdi Ve; "bunları Alın Ve Gidin, Allahü Teâlânın İzniyle Yolculuğunuzu Tamamlarsınız." Dedi. Onlar Şaşkın Ve Bu Ucuz Hediyeyi Büyük Velîye Yakıştıramaz Bir Hâlde Dergâhtan Çıktılar. Hurmaları Atmak İstediler, O Anda Hurmaların Altına Döndüğünü Görüp Hayrette Kaldılar.
nizâmüddîn Evliyâ İyileşmez Bir Hastalık Sâhibine Genc-i Şeker'e Gitmesini Tavsiye Etti. O Kişi Ferîdüddîn Şeker'e Gitti. O Da Bir Kâğıda; "allah Kâfî, Allah Şâfî." Yazıp, Gelen Kişiye Vererek Boynuna Takmasını Söyledi. O Kişi Bu Yazılı Kâğıdı Takar Takmaz, Tutulduğu Ve Uzun Zaman Geçmeyen Hastalıktan Kurtuldu.
şeyh Ârif Sevastânî, Genc-i Şeker'in Talebelerinden Biriydi. Lahor Vâlisi, Acûzân'daki Ferîdüddîn Genc-i Şeker'e Verilmek Üzere, Ârif Sevastânî'ye Yüz Dînâr Verdi. Şeyh Ârif, Acûzân'a Varınca, Hocasına Sâdece Elli Dînâr Verdi. Büyük Velî, Gülümseyerek; "ârif, Sen Çok Hoş Bir Arkadaşsın, Bu Hediyeyi Yarı Yarıya Bölüştürerek Tam Kardeş Payı Yaptın." Dedi. Bunun Üzerine Ârif Sevastânî Çok Şaşırdı Ve Sarardı. Kalan Elli Dînârı Da Çıkardı Ve Hatâsı İçin Özür Diledi. Genc-i Şeker; "sûfî Her Zaman Dürüst Olmalıdır. Yoksa Mükemmelliğe Erişemez." Dedi. Bu Îkâzdan Sonra Yüz Dînârın Hepsini Ârif Sevastânî'ye Verdi Ve Tövbesinden Sonra Onu Yeniden Talebeliğe Kabûl Etti.
delhili Bir Genç, Talebe Olmak Üzere Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Aşkıyla Acûzân'a Gidiyordu. Yolda Bir Kadın, Gence Âşık Oldu. Başlangıçta Genç, Kadından Sakınmak İçin Elinden Geleni Yapmasına Rağmen, Kadın Onu Kendisine Meylettirmeye Muvaffak Oldu. Delikanlı Tam Elini Kadına Uzatacağı Sırada, Bir Adam Âniden Gelip Gencin Suratına Bir Tokat Attı. "ferîdüddîn Genc-i Şeker'e Tövbeni Arz Etmeye Giderken, Burada Bu Günahı İşlemeye Hazırlanmaktan Hiç Utanmıyor Musun?" Dedi Ve Kayboldu. Delikanlı Çok Utandı Ve Kadından Uzaklaştı. Yoluna Devâm Ederek Acûzân'a Vardı Ve Genc-i Şeker'in Huzûruna Çıktı. O Zaman Ferîdüddîn Hazretleri; "sevgili Oğlum, Bir Kadının Ağına Düştün. Ama Allahü Teâlâ Seni Günahtan Korudu." Deyince, Delikanlı Hayrete Düştü. Cânı Gönülden Tövbe Ederek, Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Talebelerinden Oldu.
bir Gün Ferîdüddîn Genc-i Şeker'e İhtiyar Bir Kadın Geldi. Ne İstediği Sorulduğunda, Kadın Ağlıyarak; "ey Mübârek Velî, Biricik Oğlum Yirmi Senedir Eve Uğramadı. Onun Sağ Olup Olmadığını Bile Bilmiyorum. Fakat Ayrılık Acısı Beni Yarı Ölü Yaptı." Dedi. Kadının Bu Acıklı Durumu, Ferîdüddîn Genc-i Şeker'i Çok Üzdü. Bir Müddet Murâkabeye Daldı. Sonra Kadına; "git, Oğlun Geldi." Dedi. İhtiyar Kadın Eve Doğru Giderken Oğluyla Karşılaştı. Sevinçle Evlerine Gittiler. Kadın Oğluna Nerelerde Olduğunu Sordu. Oğlu; "anneciğim! Buradan 2500 Km Uzaktaydım. Bugün Hiç Arzum Olmadığı Hâlde, Âniden Şiddetli Bir Şekilde İçime Seni Görme İsteği Düştü. Nehrin Kenarına Dikilip Düşünürken, Çok Güzel Ve Muhterem Bir Simâ Önümde Göründü Ve Çâresizliğimin Sebebini Sordu.sıkıntımı Anlatınca; "eve Döndüğünü Düşün." Dedi. Ona İnanmadım. Ama O, Gözlerimi Kapayıp Elimi Eline Vermemi İstedi. İsteksizce Denilenleri Yaptım. Sonra Gözlerimi Açtığımda, Kendimi Burada Buldum." Diye Anlattı. İhtiyar Kadın, Oğlunun Başından Geçenlerle Ferîdüddîn Hazretleri Arasındaki Bağı Anlayıp, Sevinç Göz Yaşları İçinde Ona Teşekkür Etti.
ferîdüddîn Genc-i Şeker, Bu Dünyâya, Allahü Teâlâya Muhabbet Ve Bağlılık İçinde Geldi Ve O Halde Vefât Etti. Vefâtından Birkaç Gün Önce, Talebelerinden Olan Şems Dâbîr, Nizâmî'nin Meşhûr Farsça Mesnevîsinden Ferîdüddîn Genc-i Şeker'e Bir Beyt Okudu. Bu Beyt, Genc-i Şeker'i Kendinden Geçirdi. Kendine Gelince Gömleğini Şems Dâbîr'e Verdi. Büyük Velî, Sonraki Günlerde Tam Bir Suskunluğa Büründü. Sâdece Kur'ân-ı Kerîm Okumak Ve Namaz Kılmak İçin Konuşurdu. Talebeleri Hastalandı Zannettiler. Çağırılan Doktoru Kabûl Etmedi Ve Emîr Hüsrev'in Şu Beytini Tekrarladı: "ey Câhil Hekim! Yatağımdan Git. Aşk Kurbanları İçin Sevgiliye Kavuşmaktan Başka İlâç Yoktur."
genc-i Şeker'in, Muharrem Ayının Beşinde Durumu Ağırlaştı. Yatsı Namazından Sonra Şuûrunu Kaybetti. Tekrar Kendine Geldiğinde, Orada Bulunanlara; "yatsı Namazını Kıldım Mı?" Diye Sordu. Oradakiler Kıldığını Söylediler. O Tekrar Abdest Alıp; "belki Bir Daha Namaz Kılmaya Fırsat Bulamam." Diyerek Nâfile Namaz Kıldı. Sonra Tekrar Sekerât Hâline Geçti. Bir Süre Bu Hâlde Kaldıktan Sonra, Tekrar Kendine Geldi.yine Abdest Alıp Nâfile Namaz Kılmak İçin Namaza Durdu. Secdedeyken, Duyulacak Şekilde; "yâ Hayyû, Yâ Kayyûm." Dedi Ve 1265 (h.664) Senesinde Rûhunu Teslim Etti. O Anda Şöyle Bir Nidâ Duyuldu: "dost, Dosta Kavuştu." Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Vefât Haberi Hindistan'da Büyük Bir Yangın Gibi Yayıldı. Cenâzesi Çok Kalabalık Oldu.
mültan'daki Türbesi, Günümüze Kadar Ziyâretgâh Olup, Onu Sevenler Tarafından Ziyâret Edilerek, Rûhâniyetinden Feyz Alınmaktadır. Türbesi, Bilhassa, Vefâtının Sene-i Devriyesi Olan Muharrem Ayının Beşinci Gününde, Pakistan'ın Ve Hindistan'ın Çeşitli Şehirlerinden Gelen Binlerce Ziyâretçi İle Dolup Taşmaktadır.
hocası Gibi Vefât Edeceğini Anladığı Zaman, Kendisine Çok Bağlı Olan Talebelerinin En Yükseği Alâüddîn Alisâbir'i Halîfe Olarak Bıraktı. Bu Büyük Velî, Hocası Genc-işeker Hazretlerinin Vefâtından Sonra Delhi'ye Gelip, Çeştiyye Yolunu Yaymaya Devam Etti.
genc-i Şeker'in Vefâtından Sonra Geriye Kalan Beş Oğlu Ve Üç Kızının Her Birisi, Sâf Kalpli, Evliyâ Yolunda Yüksek Derece Sâhibi Temiz Kimselerdi.
kizlarindan Birini, Talebelerinden Ve esrâr-ül-evliyâ kitabinin Yazari Olan Bedreddîn İshâk Bin Ali Buhârî Dehlevî İle Evlendirmişti. 1293 (h.692) Yilinda Vefât Eden Bedreddîn İshâk Buhârî, Şeker Genc Hazretlerinin Pek Kiymetli Sözlerini, Bahsi Geçen esrâr-ül-evliyâ kitabindagüzel Bir Şekilde Yazıp, Nice Kimsenin Duâsına Kavuştu. Genc-i Şeker'in Soyundan Gelenler, Hâlâ Mevcûd Olup, Kıymetlerini Bilenler Tarafından Hürmet Edilmekte, Hatırları Sayılmaktadır.
genc-i Şeker'in Sohbetlerine Doyum Olmazdı. Konuşmaları Ve Dersleri, Sâdece Talebelerini Değil, Kendine Düşman Olanları Bile Cezbederdi. Allahü Teâlânın Kendisine Verdiği Yüksek Makâma Rağmen Hiç Kibirlenmez, Köylü, Sultan, Dilenci, Kim Olursa Olsun, Herkesi Aynı Şekilde, Nezâket Ve Güler Yüzle Karşılardı. Onu Dinlemek Şerefine Kavuşanlar, Tatlı Sohbetinden Hiç Bıkmaz Ve Sıkılmazdı. Lakabı Gibi Tam Bir Şeker Hazînesi İdi.
ferîdüddîn Genc-i Şeker, Allahü Teâlâdan Başka Kimseden Korkmazdı. Kalbi Çok Yumuşak Olup, Allah Korkusu İle Doluydu. Allahü Teâlânın Korkusu, Hayâtına Hâkimdi. İlâhî Gerçeklerden Bahs Edilince Çocuk Gibi Ağlamaya Başlar Ve Allah Korkusundan Saatlerce Baygın Kalırdı.
genc-i Şeker, Peygamber Efendimizin Tam Âşığı İdi. Mübârek Sözlerinden Ve Hayâtından
bahsedildiği Zaman, Ekseriya Ağlamaya Başlardı. Peygamber Efendimizin Sünnet-i Seniyyesine Sıkı Sıkıya Sarılır Ve Bütün Müslümanlara Da Resûl-i Ekremin Sünnetine Uymalarını Nasîhat Ederdi. Peygamber Efendimizin Vefâtından Bahsedilen Bir Mecliste, Ferîdüddîn Genc-i Şeker Derin Bir Nefes Alarak; "allahü Teâlâ, Bütün Kâinâtı O'nun İçin Yarattığı Sevgili Peygamberini Bu Dünyâda Tutmadığı Hâlde, Benim Ve Sizin Değeriniz Nedir, Neyimize Güvenip De Kendimizle Övünürüz? Hayattayken, Kendimizi Bizden Öncekilerle Karşılaştırmalı, Gözlerimizden Dünyâ Hayâtının Yalancı Maskesini Sıyırmalı, Kendimizi Her An Ölüme Hazır Tutmalıyız. Öyle Ki, Kıyâmet Gününde Yüzümüz Kara Çıkmasın." Buyurdu.
ferîdüddîn Genc-i Şeker Canlı Bir Tevâzu Timsâliydi. Kendisinden; Fakîr, Âciz, Diye Bahsederdi. Bu İfâdeleri Sâdece Konuşmaya Mahsus Olmayıp, Bütün Yazışmalarında Da Kullanırdı. Genc-i Şeker'in Talebeleri Arasında Güçlü Sultanlar, Tanınmış Hâkimler Ve Zenginler De Vardı. Bunlar, Devamlı Ziyâretine Gelirdi. Hepsine Karşı En Ufak Bir Büyüklük Veya Küçüklük Hissi Vermeden Muâmele Ederdi. Genc-i Şeker Çok Misâfirperverdi. Dergâhına Bir Gün Bir Sûfî Geldi. Evde Mısırdan Başka Yiyecek Yoktu. Misâfiri Çok Sevdiğinden, Genc-i Şeker Mısırları Öğütüp Un Yaptı Ve Ekmek Pişirdi. Sonra Misâfirine İkrâm Etti. O Sûfî Çok Memnun Olarak: "saâdetine Ve Zenginliğine Duâcıyım. Hayâtımın En Değerli Hazînesi Olarak Sakladığım Mânevî Zenginliğimi Sana Verdim." Dedi.
ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Çok Zengin Talebeleri Olmasına Rağmen, Kendisi Devamlı Fakirlik İçinde Yaşadı. Ömrünü Basit Bir Çatı Altında Geçirdi. Kendisi Ve Yakınları Günlerce Aç Kalmışlar, O Civarda Yabânî Bir Ağacın Yaprağını Yıllarca Yemişlerdi. Genc-i Şeker, Borç Almaktansa Aç Dolaşmayı Tercih Ederdi Ve:
"bir Borçlu, Borçlu Olduğu Hâlde Ölürse, Kıyâmette Alacaklısının Önünde Mahcûb Olur. Borçlu İle Kanâat Arası, Doğu İle Batı Kadar Uzaktır. Sûfînin, Ödünç Almaktansa Ölmesi Daha İyidir." Derdi. Bir Gün Evde Hiç Tuz Kalmamıştı.talebesi Nizâmüddîn Evliyâ, Hırkasını Bakkala Rehin Bırakıp, Hocasına Tuz Almıştı. Genc-işeker Hazretleri Çorba Kâsesine Elini Uzatıp Bir Lokma Alır Almaz, Elinin Ağırlaştığını Hissedip Geri Çekti Ve; "bu Yemek İsrâf Kokuyor." Dedi. Nizâmüddîn Evliyâ Korkudan Titremeye Başladı Ve; "bu Yemeğin Tuzu Hâriç, Hepsini Her Zamanki Gibi Ormandan Topladık, Ama Tuzu Borçla Aldık." Diye Îtirâfta Bulundu. Bunun Üzerine Genc-i Şeker; "o Hâlde Hiçbirimiz Bundan Yiyemeyiz. Borçla Yemek Yapıp Yemek Sûfîlerin Âdetine Ve Prensiblerine Aykırıdır" Dedi Ve O Yemeği Fakirlere Dağıttı.
ferîdüddîn Genc-i Şeker, Yerde Yatardı. Kıyâfeti Çok Sâde Ve Yamalıydı. Bir Defâsında Gömleği Yamanamayacak Hâle Geldiğinden, Talebeleri Ona Yeni Bir Gömlek Getirdiler. Bunu Giyince; "bu Yeni Gömlekte Eskisinin Rahatlığı Ve Zevki Yok." Dedi. Ferîdüddîn Genc-i Şeker, Kendisine Verilen Hediyelerin Hepsini Fakirlere Dağıtırdı.
yine Bir Gün Dört Şahıs Gelerek, Sebepsiz Yere Ferîdüddîn Genc-i Şeker'e İftirâ Etmeye, Saçma Sapan İddiâlarda Bulunmaya Başladılar. Büyük Velî Genc-i Şeker, Bunlara Aldırış Etmeden, Onlarla Tevâzu İle Kibarca Konuşmaya, Onları Memnun Etmeye Çalıştı. Ayrılmak İstediklerinde, Onlara Belli Bir Yoldan Gitmemelerini, Onlar İçin Bu Yolun Tehlikeli Olacağını Haber Verdi. Onlar Gittikten Bir Müddet Sonra, Ferîdüddîn Genc-i Şeker Orada Hazır Bulunanların Merak Nazarları Altında Ağlamaya Başladı. Sonradan Anlaşıldı Ki, O Kimseler, Onun Îkâzına Uymayarak, Gittikleri Yolda Büyük Bir Fırtına Sonunda Helâk Olmuşlar. Genc-i Şeker İse Bu Tâlihsizlere Acıdığı İçin Ağlıyormuş.
fârisî 68 Sahifelik râhat-ül-kulûb kitabi Ve Başka Eserleri Vardir. Ebü'l-hasan-i Şâzilî Hazretlerine; "hangi Kitaplari Yazdiniz?" Diye Suâl Edildi?inde, Talebelerini Gösterip; "benim Mürîdlerim (talebelerim) Benim Kitaplarımdır." Buyurdu. İşte Ferîdüddîn-i Genc-i Şeker De Öyleydi. Herbiri Çok Kıymetli Ve Yüksek Birçok Talebe Yetiştirdi. İfâde Ve Mânâ Bakımından Çok Güzel Şiirler Yazardı. Şu Kıta Onun Şiirlerindendir:
hiçbir Gece Yoktur Ki, Kalbim Kan Ağlamasın,
hiçbir Gündüz Yoktur Ki, Yüzden Nâmus Akmasın.
ömrümde Hiçbir Tatlı Şerbet İçmedim Ki, O,
gözlerimden Yaş Diye Akıp Da Damlamasın.
ferîdüddîn-i Genc-i Şeker Sohbetlerinde Sık Sık Buyururdu Ki:
"insanların En Akıllısı, Dünyâya Gönlünü Kaptırmayanlardır. En Zengini De Kanâat Edenlerdir."
"başkalarının Almak İstemediği Malın Satıcısı Sen Olma!"
"herkesin Yemeğinden Yeme! Fakat Herkese Yemek Yedir!"
"günah Olan Bir Şeyde Kendine Karşı Sert Ol!"
"kalbini Şeytanın Oyuncağı Yapma"
"içine, Dışından Çok Îtinâ Göster!"
"âile Ve Yol Büyüklerine Hürmetkâr Ol!"
"sana Saygı Gösterene Saygılı Davran!"
"sıhhatinin Kıymetini Bil!"
"senden Korkandan Kork!"
"allahü Teâlânın Sevgili Kulları İle Oturup Kalkmada, Allahü Teâlâyı Hâtırından Çıkarma!"
"hiçbir Şey, Kaybedilmiş Vakti Telâfi Edemez."
"makam İçin, Ne Kadar Mühim Olsa Da, Şahsiyetinizi Vermeyin. Kendinizi Küçültmeyin!"
"riyâzet, Nefs-i Emmâreyi Yenmektir. Uzlet İse Onu Hapsetmektir."
"bir Kimsenin Bir Mürşidi Yoksa, Yâni Bir Kimse Kendisini İrşâd Edecek, Kendisine Doğru Yolu Gösterecek Bir Kâmil Velî Bulamazsa, Böyle Büyük Zâtların Kitaplarını Okusun Ve Onlara Uysun!"
"hergün Bir Fazîlete Daha Kavuşmaya Çalışınız!"
"başkalarına İyilik Yaptığın Zaman Kendine İyilik Yaptığını Bil."
"kalbin Allahü Teâlâya Olan Bağlılığındaki Sevinci Gideren Şeyi Terk Et!"
"düşman Ne Kadar Emîn Ve İncitmesiz Görünse De, ısırmasından Kendini Emîn Tutma!"
"maddî Arzuları Tatmin Peşinde Olma! Yoksa, Arzu Ateşi Daha Çok Alevlenir."
"kibirlilere Karşı Kibirli Olmak Liyâkatini Elden Kaçırma!"
"misâfir Ağırlamada Dahî İsrâf Helâl Değildir."
"tasavvuf Talebesi Olan Bir Sûfîde Şu Vasıflar Bulunmalıdır:
1) Allahü Teâlâya Muhabbet Ve Bağlılığından Dolayı, Kendini Ve Dünyâyı Unutmalıdır. 2) Ne Kadar Ciddî Olursa Olsun, Başkalarının Kusûrlarını Görmezden Gelmelidir. 3) Harama Gözlerini Kapamalıdır. 4) Bütün İstenmeyen Şeyleri Duymamalı, Kötü Şeylere Karşı Sağır Olmalıdır. 5) Dilsiz Olmalı, Söylenmeyecek Sözleri Söylememelidir. 6) Seni, Her An Arzulanmayan Yerlere Sürüklemeye Çalışan Alçak Nefsinin Peşinden Koşmamalısın.
eğer Bu Sıfatlar Bir Sûfîde Yoksa, O Düpedüz Bir Yalancı Sahtekârdır. Dünyâ Malına Ve Şerefine Sâhib Olmayı Arzulayan Bir Sûfî, Sûfî Değildir. O, Sûfîlere Kötülük Getiren Bir Aldatıcıdır."
"altı Çeşit Tövbe Vardır: 1) Kalp İle Tövbe: Kalben Bütün Kötü Arzularını Firenler Ve Önler. Kıskançlığı Ve Nefsin Diğer Arzularını Öldürür. Kul İle Allahü Teâlâ Arasındaki Perdelerin Kalkmasına Yardım Eder.2) Dil İle Tövbe: Kötü Sözler Söylemekten Dili Alıkoymak Ve Onu Devamlı Allahü Teâlâyı Zikre Ve Kur'ân-ı Kerîm Okumaya Alıştırmak Demektir. Muhabbet Yolunda Sâdece Diline Hâkim Olabilen Ve Onu Zikirde Kullananlar Muvaffak Olurlar. Tek Başına Kalb İle Tövbe, Allahü Teâlâya Kavuşmak İçin Yeterli Değildir. Kulaklar, Gözler Eller Ve Nefs Kalbin Kölesidirler. Bu Yüzden Bunlar, Dil İle Yapılan Tövbe İle Kontrol Edilebilirler. 3) Göz İle Tövbe: Harama Bakmamak Ve Başkalarının Kusûrlarını Görmemektir. 4) Kulak İle Tövbe: Sûfîlerin Kulağı, Allahü Teâlânın Zikrinden Başka Birşey Duymamalıdır. 5) Ayak İle Tövbe: Ayakları Haramlardan Ve Kötülüklere Gitmekten Korumaktır. 6) Nefs İle Tövbe: Nefsin Arzularını Firenliyerek Yapılan Tövbedir. Bu Tövbelerin Dışında; Tövbe-i Hâl, Tövbe-i Mâzi Ve Tövbe-i Müstakbel Olmak Üzere Üç Tövbe Daha Vardır. Tövbe-i Hâl: Yeni İşlediği Günahlara Tövbe Etmek Ve İleride İşlememeye Yemin Etmektir. Tövbe-i Mâzi: Geçmişte Yapmış Olduğu Günahlar İçin Tövbe Etmektir. Tövbe-i Müstakbel: Gelecekte Hiç Günah İşlememek İçin Allahü Teâlâya Yalvarmaktır."
"sûfîlerde Bulunması Gereken Husûsiyetlerden Bâzıları Şunlardır:
1) Sûfî'nin, Kalbinde Hiçbir Kir Ve Kötülük Olmaz. 2) Tasavvuf, Allahü Teâlâ İle Yakın Dostluk Demektir. 3) Sûfîler, Mutlak Suskunluk İçindedirler Ve İlâhî Nûrun Etkisi Altında Şaşkın Bir Vaziyettedirler."
"tasavvuf, Bir İnsanın Mânevî Ve Dînî Hayâtının Ve İşlerinin Bir Nizâma Bağlanmasıdır. Allahü Teâlanın Velî Kulu, Dünyâ İle İlgisi Kesik Olmasına Karşılık, Dünyâ İşlerine Tepeden Bakmaz Ve Bu İşler Hakkında Kötü Konuşmaz. Yâni Dünyâ İçin Ne Sevgisi Ne De Nefreti Vardır."
"sûfî Ne Kadar Çok Üzüntü, Acı Ve Yalnızlık Çekerse, Allahü Teâlâya O Kadar Yaklaşır. Hâce Muînüddîn Çeştî, Îmânının Kuvvetlenmesi İçin, Allahü Teâlânın Kendisine Daha Fazla Sıkıntı, Acı Ve Üzüntü Vermesi İçin Sürekli Duâ Ederdi."
"insana Her Ne Gelirse, Allahü Teâlâdan Gelir."
"nefsi Firenlemek, Allahü Teâlâya Yaklaşmak Demektir."
"insana Sıkıntı Ve Üzüntü Gelirse, Günahlarından Temizlendiğini Düşünmelidir.bütün Muhabbet Ve Sıkıntıların Allahü Teâlâdan Geldiğini Düşünmelidir."
"dünyânın Aldatıcı Güzelliklerinin Ve Süslerinin Peşinde Koşmayın. Bunlar, Size Sonunda Acı Getirir."
"allahü Teâlâdan Zenginlik İstiyorsaniz, Kendinizi Hirs Ve Kiskançliktan Koruyun."
"allahü Teâlâ İle Konuşmak İsteyen, Kur'ân-ı Kerîm Okumalıdır."
"kanâatkâr Olan, Ansızın Allahü Teâlânın Nîmetlerine Kavuşur."
"allahü Teâlâyı Hatırlamayanlar, Ölüler Gibidirler."
"dünyâda Üç Çeşit İnsan Vardır:
1) Her Zaman Dünyâyı Sevip Ona Tapanlar. 2) Dünyâyı Kendilerine Düşman Bilip Onu Terk Edenler. 3) Dünyâyı Ne Dost, Ne De Düşman Bilmeyip, Orta Yol Tutanlar. Bunlar, Diğer İki Sınıftan Daha İyidirler."
kerâmet Ve Menkîbeleri
kendini Yerde Buldu
ferîdüddîn Mes'ûd Genc-i Şeker, Bir Gün Talebeleriyle Bir Mecliste Otururken, Birçok Esrarlı İşlerde Usta Olan Bir Yogi İçeriye Girdi. Gâyesi Uzun Süredir Şöhretini Duyduğu Velînin Mânevî Gücünü Tesbit Etmekti. Genc-i Şeker'i Görür Görmez Kendini Yerde Bulan Yogi, Kalkmak İstediyse De Kalkamadı. Genc-i Şeker Ona Başını Kaldırmasını Söyledi, Fakat Yogi Ne Başını Kaldırabildi, Ne De Konuşabildi. Genc-i Şeker Şiddetle ısrâr Edince, Yogi Büyük Bir Güçlükle Başını Kaldırdı Ve Titrek Bir Sesle:
"sizin Heybetiniz Beni O Kadar Etkiledi Ki, Konuşamıyorum." Dedi. Bunun Üzerine Genc-i Şeker Orada Bulunanlara Hitâben:
"bu, Kendi Gücünün Gurûru İle Benim Karşımda Övünmeye Gelmişti. Fakat Allahü Teâlâ Kibirlenmeyi Aslâ Sevmez. Kibrine Tövbe Etmemiş Olsaydı, Ölünceye Kadar Bu Durumda Kalırdı." Buyurdu.
bu Durumdan Sonra, Yogi Ve Adamları Müslüman Olup Ferîdüddîn Genc-i Şeker'in Talebelerinden Oldu.
istediğin Bir Şey Var Mı?
şems Dâbîr, Zamânının Bilgili Şâirlerinden Biriydi. Genc-i Şeker'den Ders Almıştı. Bir Gün Hocası Ferîdüddîn Şeker'in Huzûrunda Bir Kasîde Okudu. Bu Kasîde Hocasının Çok Hoşuna Gitti Ve Ona; "bu Fakirden İstediğin Bir Şey Var Mı?" Diye Sordu. O Da; "efendim, Annem Çok Yaşlıdır Ve Yardıma Muhtaçtır. Fakat Ben, Fakirliğim Yüzünden Ona Karşı Vazifemi Yapamıyorum." Dedi. Genc-i Şeker; "pekâlâ, Biraz Allah Rızâsı İçin Sadaka Getir." Dedi. O Da Biraz Bozuk Para Getirdi. Genc-i Şeker Bu Parayı Oradakilere Dağıttı. Bundan Sonra Genc-i Şeker, Şems Dâbîr'in Zengin Olması İçin Duâ Etti. Birkaç Ay Sonra Şems Dâbîr Delhi'deki Sultan Nâsırüddîn Mahmûd Tarafından İyi Bir Vazifeye Tâyin Edildi. Daha Sonra Sultânın Hazînedârı Oldu. Şems Dâbîr, Sultan Nâsırüddîn'in Yerine Geçen Sultan Balban Zamânında Bile Bu Makamda Kaldı Ve Kalan Ömrünü Genc-i Şeker'in Bereketiyle Refah İçinde Geçirdi.
ferid İçin Bir Şeyler Yapın
ferîdüddîn Genc-i Şeker Herkesi Sever Ve Bağışlardı. Kendisini Öldürmeye Gelen En Azılı Düşmanlarını Bile Bağışlar Ve Kimseyi Sıkıntı İçinde Görmeye Dayanamaz, Derhâl Yardım Elini Uzatırdı. Acûzân'da Bir Memur, Bir Gün Genc-i Şeker'den Hükümetin Tâkibâtına Karşı Yardım İstedi. Genc-i Şeker'in Yumuşak Kalbi Anlatılanlara Çok Üzüldü. Vâliye Bir Mesaj Yazarak; "ferîd İçin Bir İyilik Yapın Ve Bu Fakir Arkadaşı Cezâlandırmayın." Ricâsında Bulundu. Fakat Vâli Söz Dinlemedi, Aksine O Kişiyi Daha Da Sıkıntıya Soktu. Genc-i Şeker, Vâliye Kızacak Veya Kendi Talebesi Ve Çok Âdil Bir İnsan Olan Sultâna Bildirecek Yerde, O Kişiye Haber Göndererek; "anlaşılıyor Ki, Sen De Emrin Altındaki İnsanların Sıkıntılarına Kulağını Tıkamışsın." Dedi. Vâli Kabahatini Anladı Ve; "evet Ben Katı Kalbliyim, Fakat Bugün Tövbe Ediyorum. Bundan Sonra Kimseye Sıkıntı Vermeyeceğim." Dedi.
bir Zaman Sonra Da Vâli Memurdan Memnun Oldu Ve Onu Mükâfatlandırdı. Özür Dileyerek, Kimseye Sıkıntı Vermeyeceğini İfâde Etmek Üzere Genc-i Şeker'in Dergâhına Geldi. Böylece Zâlimle Mazlumun Davranışını, Sâdece Sevgi Ve İhsân Yoluyla Düzeltmiş Oldu.
kaynaklar
1) Kâmûs-ul-a'lâm; C.5, S.3404
2) Siyer-ül-evliyâ
3) Râhat-ül-kulûb (nizâmüddîn Evliyâ)
4) Fevâid-üs-sâlihîn
5) Delîl-ül-ârifîn
6) Tam İlmihâl Seâdet-iebediyye (49. Baskı); S.1149
7) Siyer-ül-aktâb; S.161
8) Ahbâr-ül-ahyâr; S.58, 73
9) Hediyyet-ül-ârifîn; C.1, S.201
10) Nesâyim-ül-mehabbe; S.326
11) Persian Literature; C.2, S.941
12) Esrâr-ül-evliyâ (bedreddîn İshak Luknov-1876)
13) Sefînet-ül-evliyâ; S.96
14) Hazînet-ül-asfiyâ; C.1, S.287
15) Cevâhir-i Ferîdi (aliasgar Çiştî, Lahor, 1884)
16) The Big Five Of ındia İn Sufism; S.50
17) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.9, S.271
