büyük Velî, Fıkıh Ve Tasavvuf Âlimi. İsmi, Muhammed Bin Mustafa, Künyesi Mevlânâ Ebû Saîd'dir. 1701 (h.1113) Senesinde Konya'nın Hâdim Kasabasında Doğdu.

mevlânâ Ebû Saîd Muhammed Hâdimî'nin Dedeleri Buhârâlıdır. Dedelerinden Hüsâmeddîn Efendi, Buhârâ'nın Tanınmış Asîl Âilelerinden Olup, Âlim Ve Velî Bir Zâttı. Anadolu'ya Gelerek, Hâdim Kasabasında Yerleşti. Muhammed Hâdimî'nin Babası Fahr-er-rûm (rûm Diyârının Seçilmişi, Herkesin Onunla Övündüğü) Nâmıyla Meşhûr Kara Hacı Mustafa Efendidir. Mustafa Efendi, Tanınmış Âlimlerdendi.

muhammed Hâdimî, İlk Tahsîlini Babasından Gördü. On Yaşında Kur'ân-ı Kerîmi Ezberledi. Arabî Ve Fârisîyi Öğrendi. Babasının Emriyle Konya'da Karatay Medresesine Yazıldı. Burada Beş Sene İlim Öğrendikten Sonra, Hocası İbrâhim Efendinin Tavsiyesi İle İstanbul'a Gitti. İstanbul'da Zamânın Meşhûr Âlimlerinden Kazâbâdî Ahmed Efendiden İlim Öğrenerek İcâzet Aldı. Yirmi Yedi Yaşında Yüksek Tahsîlini Bitiren Muhammed Hâdimî, Dört Katır Yükü Kitapla Hâdim'e Döndü. Babasının Boş Bıraktığı Hâdim Medresesinde Ders Vermeye Başladı.

kısa Zamanda Nâmı İstanbul'a Kadar Varan Muhammed Hâdimî Hazretleri, Önce Pâdişâh Üçüncü Ahmed Han, Sonra Da Birinci Mahmûd Han Tarafından İstanbul'a Dâvet Edildi.

hâdimî Hazretleri Talebelere Ders Vermenin Yanısıra, İnsanların Hidâyete Gelmesine, İslâm Ahlâkını Ve Hukûkunu Öğrenmesine Vesîle Olmak İçin Çok Çalıştı. Pekçok Kitap Yazdı. Bu Eserlerden, İmâm-ı Birgivî Hazretlerinin tarîkat-ı Muhammediye isimli Kitâbına Yaptığı Şerhi Çok Kıymetlidir. Bu Şerheberîka ismini Vermiştir. Muhtelif Târihlerde Sık Sık Basılmıştır.

muhammed Hâdimî Hazretleri, Eserlerine Aldığı Hadîs-i Şerîflerin, Sahih Olup Olmadığını İyice Araştırırdı. Eğer Şüphelenirse, Bizzat Peygamber Efendimizden Sorup Öğrenirdi. Medîne-i Münevverede, Ravda-i Mutahhera Harem Ağalığı Vazîfesini Yapan Beşir Ağa, Bu Mevzûu Şöyle Anlattı: "istanbul'a Gelmiştim. Pâdişâh Birinci Mahmûd Han, Harem-i Şerîften Mâlûmât Almak İçin Beni Huzûruna Çağırmıştı. Hâl Hatır Sorduktan Sonra; "haremeyn-i Şerîfeynde Nelere Muttalî Oldun?" Diye Suâl Ettiler. Ben De Gördüklerimi Şöyle Anlattım: "hayretle Gördüğüm Hâdiselerden Biri Şudur: Ravda-i Mutahherada (peygamber Efendimizin Mübârek Kabr-i Şerîflerinde) Gece Temizlik Yapmak İçin Çalışıyordum. Gece Yarısına Doğru Cebrâil Aleyhisselâmın Resûlullah Efendimizle Görüşmek İçin Geldiği Cibrîl Kapısı Birden Açıldı. Bu Saatte Gelen Kimdir? Diye Kapıya Koştum. Sakallı, Nûr Yüzlü Biri İle Karşılaştım. Bana Selâm Verdi. Selamı Aldım Ve; "hoşgeldiniz Efendim." Dedim. Bana, Gâyet Sessiz Bir Şekilde Cevap Verdikten Sonra, Peygamber Efendimizin Mübârek Kabrinin Ayak Ucuna Doğru Gitti. Arkasından Bakakalmıştım. Orada Bir Müddet Bekledi. Kabr-i Şerîfe Karşı Bâzı Şeyler Söyledi. Çok Dikkat Etmeme Rağmen Anlayamadım. İşi Bitince Arka Arka Giderek Huzurdan Ayrıldı. Çok Merâk Etmiştim. Yanıma Geldiğinde Büyük Bir Edeple; "siz Kimsiniz Ve Nerelisiniz?" Diye Sordum. O Da; "ismim Muhammed, Diyâr-ı Rûm'danım. Hâdim'de İkâmet Ediyorum." Dedi. Bu Gece Yarısı Ziyâretinizin Hikmeti Nedir?" Diye Suâl Edince De; "imâm-ı Birgivî'nin tarîkat-ı Muhammediye isimli Kitabını Şerh Ediyorum. Bir Hadîs-i Şerîfin Sahih Olup Olmadığında Şüpheye Düştüm. Hemen Gelip Gördüğünüz Gibi, Resûlullah Efendimizin Huzûr-ı Şerîflerinde, Bunu Suâl Eyledim. Sahih Olduğu Buyruldu." Dedi.

ondan Sonraki Günlerde Yine Aynı Saatlerde Zaman Zaman Geldi. Geldiğinde Odama Götürür Kısa Bir Süre De Olsa Sohbet Ederdik. Artık Onunla Dost Olmuştuk."

beşir Ağanın Konuşmasını Hayretle Dinleyen Pâdişâh Birinci Mahmûd, Hâdim'e Bir Haberci Göndererek, Muhammed Hâdimî'yi İstanbul'a Dâvet Etti. Dâvetnâmeyi Bizzât Konya Vâlisi Ali Paşa, Hâdim'e Giderek Takdim Etti. O Geldiği Gün, Pâdişâh Ona Simâ Olarak Çok Benzeyen Birkaç Kimseyi Daha Saraya Getirtti. Maksadı Beşir Ağayı İmtihân Etmekti. Beşir Ağayı Da Huzûruna Çağırdı. Müsâfirlerin Huzûra Gelmesi Bildirildi. Biraz Sonra Muhammed Hâdimî Ve Ona Çok Benzeyenler Odaya Girdiler. Beşir Ağa, Girenlerin Arasından Muhammed Hâdimî'yi Göstererek; "bahsettiğim Zât İşte Budur." Dedi. Birinci Mahmûd Han, Hâdimî Hazretlerine Çok İltifât Edip İhsânlarda Bulundu.

muhammed Hâdimî'den Ayasofya Câmisinde Bir Ders Vermesi İstendi. Derste Pâdişâh, Sadrâzam, Hâdimî'nin Hocası Olan Şeyhülislâm, Müderris Kazâbâdî Ahmed Efendi Ve Diğer Devlet Ricâli De Bulunacaktı. Hâdimî, Hocasının Bulunduğu Mecliste Vâz Edemeyeceğini Edeple Belirterek Affını İstedi. Ancak Şeyhülislâm, İrâde-i Seniyye (pâdişâh Emrinin) Bulunduğunu, Dersin Mutlaka Yapılması Gerektiğini Söyleyerek, Onu Mahşerî Bir Kalabalık İle Dolu Olan Ayasofya Câmisinin Kürsüsüne Çıkardı.

sonradan Bir Risâle Hâlinde Neşredilen Fâtihâ Tefsîri'ni Kürsüde Büyük Bir Vukufla Ve Şâhâne Bir Hitâbet Örneği Hâlinde Takrîr Edip Anlatan Hâdimî'nin Bu Dersi, Hocası Olan Şeyhülislâmın Sevincinden Ağlamasına Sebeb Oldu. Bu Takrirden Sonra, Topkapı Sarayına Çağrılıp Tebrik Ve Taltîf Edilen Hâdimî'ye İstanbul'da Kalması Teklif Edildi. Bu İltifâtlara Teşekkür Eden Ve Lisân-ı Münâsiple Hâdim'e Avdet Etmek İstediğini Arz Eyleyen Hâdimî, İstanbul'dan Bâzı Kitâplar Satın Alarak, Bu Defâ İki Deve Yükü Kitapla Hâdim'e Döndü.

bundan Sonra, Okuyup Araştırma Ve Eğitimin Yanısıra, Eser Yazmaya Da Başladı. Kur'ân-ı Kerîm Sûrelerinden Bâzılarının Ciltler Hâlinde Tefsîri Olan İlk Eserlerini, Talebeleri Temize Çekip Çoğaltarak, Kitap Hâline Getirdiler. Medresesinde Arabî, Fârisî, Usûl-i Fıkıh, Fıkıh, Tefsîr, Hadîs, Kelâm, Edebiyât Gibi Dersler Okuttu. Pekçok Âlimin Yetişmesine Vesîle Oldu. Bunların İçinde Başta Oğulları Saîd, Abdullah, Emîn, Nûmân Gelmekteydi. Ayrıca "ayaklı Kütüphâne" Lakabıyla Anılan Müftîzâde Muhammed Antâkî, İsmâil Gelenbevî, Mehmed Kırkağacî, Hâfız Osman Üskübî, Ahmed Ürgübî, Konyalı İsmâil Hakkı, Hacı İsmâil Kayserî Gibi Âlimler Meşhûr Oldular.

muhammed Hâdimî Hazretleri, 1762 (h.1176) Senesinde Hâdim'de, Son Hastalığına Yakalanmıştı. Çocuklarını, Talebelerini Ve Dostlarını Çağırıp Herbiriyle Helallaşıp, Vedâlaştı. Çocuklarına Ve Talebelerine Vasiyetini Bildirdikten Sonra; "vefât Ettiğimde, Daha Önce Vasiyet Edip Anlaştığım Kimse Gelene Kadar Beni Soyup Gaslimi Yapmayın." Buyurdu. O Gece Sabaha Karşı, Talebelerinin Yâsîn-i Şerîf Kırâatları Arasında Mübârek Rûhunu Teslim Eyledi. Kuşluk Vakti Sıralarında Daha Önce Anlaştığı Trabzonlu Hacı Mehmed Efendi Gelip, Gasil, Techîz Ve Tekfîn İşlerini Yaptı. Kabrini Babası Mustafa Efendinin Yanında Kazdırdı Ve Oraya Defni Yapıldı. Âşıkları, Uzak Yakın Yerlerden Gelerek Kabrini Ziyâret Etmektedir.

mezar Taşında Şunlar Yazılıdır: "bütün Dînî Bilgileri Kendisinde Toplayan Ve târîkat-i Muhammediye kitabını Şerheden, Âriflerin Kutbu, Allahü Teâlâya Kavuşmak İsteyenlere Yardım Eden Ebû Saîd Muhammed Hâdimî'nin Rûhuna Fâtiha."

hâdimî'nin Oğluna Yaptığı Vasiyeti Şöyledir:

allahü Teâlâya Hamd, Habîb-i Ekremine, Âl U Eshâbına Ve O'nun Sünnetlerine Tâbi Olan Ve Yolunu Sevenlere Salât Ve Selâm Olsun.

ey Nasihat Kabûl Edici, Pek Aziz Oğul Saîd! Allahü Teâlâ Seni Uzun Ömür İçerisinde Sevdiği Ve Râzı Olduğu Şeylerle Azîz Eylesin. Ziyâde İlmin Hâsıl Edeceği Takvâ, İstikâmet, Korku İle Mesûd Kılsın.

imâm-ı Gazâlî'nin De Buyurduğu Gibi, Nasihat Etmek Kolaydır. Zor Olan, Onu Yerine Getirmektir. Çünkü Nefsin Fıtratında, Yaratılışında Nefsânî Arzu Ve İstekleri Sevmek Vardır. Yine Nefsin Fıtratında, Yaratılışında Hep Kendi Temenni Ve Arzu Ettiklerine Meyletme Vardır. Kişi, Sevdiğinin Aybına Karşı Kördür Ve Kişinin Düşmanı, Kendi Evinin İçindedir. Binâenaleyh O Düşmanın Zarârından Ve Hîlesinden Emin Olmak Zor Ve Güç Olur. Nefsin Kılıcından Ve Oklarından, Ancak Kendi Rabbine Ve Nefsinin Rabbine Yalvararak Kurtulabilirsin.

sonra Bil Ki, Ben Günahkârım, Hatâlı Nefsime, Sana Ve Bütün Kardeşlerime, Bilhassa Talebelerime Ve Sevdiklerime, Âlemlerin Rabbi Olan Allahü Teâlânın Peygamberlerine, Evliyâsına Ve Bütün Kullarına Yaptığı Tavsiyeyi Yaparım. Cenâb-ı Hak Nisâ Sûresi 131. Âyet-i Kerîmesinde Meâlen Şöyle Buyurmuştur: "sizden Önce Kitap Verilenlere Ve Size Emrettik Ki Allahü Teâlâdan İttikâ Edin(korkun, Takvâ Sâhibi Olun)..."

imâm-ı Nevevî, el-minhâc kitabında Buyuruyor Ki: "eğer Âlemde Takvâdan Başka Hayrı Daha Çok Toplayan, Sevâbı Daha Büyük Olan, Ubûdiyette, Kullukta Daha Yüksek, Kemâle Erdirmekte Daha Evlâ, Dilekleri Daha Çok Birleştiren Bir Haslet Olsaydı, Allahü Teâlâ Onu Tavsiye Ve Emrederdi. Çünkü O, Kullarına En Merhametli, En Şefkatli Olan Ve En Çok Nasihat Edendir."

işte Bunun İçin Peygamber Efendimizin Sevdiklerinden Birine Yaptığı Bir Vasiyetinde; "sana Allahü Teâlâdan Korkmayı (takvâyı) tavsiye Ederim. Çünkü O Her Şeyin Başıdır." buyurmuştur.

takvâ, Dünyâ Ve Âhiretin Hayırlarını Toplayan Bütün Mühim İşlere Kâfi Gelen, İnsanların Ulaşabilecekleri En Yüksek Derecelere Ulaştıran, Üzerine İlâve Yapılamayacak Vazgeçilmeyen Bir Esastır. Hadîs-i Şerîflerde Buyruldu Ki: "o Kökü Sâbit, Dalları Semâda Olan Güzel Bir Ağaçtır." ve;"çirkin Bir Söz De Yerden Koparılmış, Kökü Olmayan Kötü Bir Ağaca Benzer." takvâ Her Türlü Kötülüğü Zorluğu Ve Zihni Bulandıran, Sarhoş Eden Şeyleri Kökünden Sökücüdür. Allahü Teâlâ Kur'ân-ı Kerîmde Meâlen Buyuruyor Ki: "allahü Teâlâ Muttakîlerle (takvâ Sâhipleri İle) berâberdir."

o Halde Sen, Allahü Teâlânın Râzı Olmadığı Şeylerden Uzuvlarını Koruyarak, Cenâb-ı Hakk'ı Ululayıp, Tesbîh Ederek, Her Türlü Noksan Sıfatlardan Uzak Bilerek Kalbini Aydınlat. Bütün Gayretini Harcayarak Ve Bütün Gücünü Sarf Ederek Onun En Üst Makâmını Elde Etmeye, İhtimâm Göstermeye Çalış. Bu Konuda Dikkatli Ol Ve Sıkı Sıkıya Ona Bağlan.

bu İse Ancak, Yapılması Mahzurlu Olan Şeylere Düşmemen Ve Yapılması Mahzurlu Olmayan, Fakat Terki Daha İyi Olan Şeyleri Terk Etmen Sûretiyle Mümkün Olur. Bu Da Ancak İnanılacak Esaslar, Amel Edilecek Hususlar, Normal İşler Ve Muâmelâtta (günlük İşlerde) Zarûrî Bir Sebeb Olmaksızın, Ruhsatlardan Kaçınman Ve İslâmiyetin Azimetlerine Sarılmaya Devâm Etmenle Mümkündür.

bu Da, Dünyâ Ehlinden Kaçmakla Hâsıl Olur. Çünkü Dünyâya Düşkün İnsanlarla Berâber Olmak, Tecrübe Edilmiş Bir Zehirdir. Onlarla Haşır Neşir Olmak, Kesici Bir Oktur. Onlardan Çekin Ve Hîlelerine Karşı Müteyakkız, Uyanık Ol. Onlarla Berâber Olmak Bulaşıcı, Tabiat Da Onu Bulaştırıcıdır. Dâvetlerine Mümkün Mertebe Gitme. Onları Dost Edinmekten Yüz Çeviren Biri Demiştir Ki: "onların Zararlarının En Azı, Kendilerine Yaptığın Ziyâretler Sebebiyle, Vakitlerini Çalmalarıdır." Vakit De Senin Malının Sermâyesidir. Ondan Bir An Geçer De, Ömrün Müddetince, Askerleriyle Birlikte Meliklerin Hazinelerini Sarf Etsen Bile, Onu Tekrar Ele Geçirmek Mümkün Değildir.

hazret-i Ali'den Gelen Bir Sözde Denilmiştir Ki: "ahâlisi Senden Şikâyetçi Olan Bir Beldede Oturma. Zîrâ Sen Onlarla Berâber Olmakla Küçülürsün." Ahlâkı Ve Sireti Güzel, Salâh Ve Tevâzuu Görülen Kimse İle Arkadaşlık Etmek Çok Güzel Olduğu Gibi, Bu Kötülüklere Karşı Keskin Bir Panzehirdir Ve Muazzam Bir İksirdir. Sen Böyle Bir Kimsenin Sohbetinde Hattâ Mümkünse Hizmetinde Bulun. Sen Onlardan Olmasan Da, Ahlâkıyla Ahlâklanmak, Gidişât Ve Hikmetlerini Anlamak Maksadıyla Sâlihleri Sev.

haramlardan Çekindiğin Gibi Şüphelilerden De Uzak Dur. Çünkü Haramlar, Şüphelilerle Sâbit Olur. Nitekim: "kim Şüpheli Şeye Düşerse, Harama Da Düşer." hadîs-i Şerîfi Bunu Göstermektedir. Kimin Söylediğine Bakma, Ne Söylediğine Bak. Dünyâdan Az Bir Şeye Kanâat Et. Çünkü Kimin Gâyesi, Kendisine Kâfi Gelecek Şey Olursa, O Hususta Olanın En Azı Bile Kendine Yeter. Eğer Gâyesi Zengin Olmak İse, Onu İhtiyaçsız Kılmak Mümkün Değildir, Vâdiler Altın Olsa, Başka Bir Vâdi İster.

dedenin Vefâtından Sonra, Rüyâda Tavsiye Ve Nasihat İsteyen Babana Yaptığı Vasiyeti Al. O Şöyle Demişti:

şunlar Sana Nasihat Olarak Kâfidir. Bak Benim Yanımda Dünyâ Malından Bir Şey Var Mı? Dünyâya Kıymet Verme. Ona Ve Dünyâ Ehline İhtiyacını Açma. İhtiyaç Gösterirsen, Her Şeye Muhtaç Olmaktan Kurtulamaz, Ömrün Boyunca Düşkün Ve Aşağı Olursun Ve Hiçbir Şey Elde Edemezsin. İhtiyâcını Yalnız Rabbine Aç Ve Dâimâ O'nun Emrine Uy. İşte O Zaman Her Şey Sana Muhtâc Olur Ve Her Şey Hattâ Pâdişâhlar Senin Peşine Düşer. Bunlar Nasihatların Anasıdır, Onlarla Amel Edersen Hiç Bir Şeye Muhtâc Olmazsın."

kalk Git. Ömrünü Seni İlgilendiren Faydalı Şeylerde Harca. Fırsat Varken, Seni İlgilendirmeyen Mâlâyâni Şeylerde Zâyi Etme. Şu Hadîs-i Kudsîye Sarıl: "ey Dünyâ, Bana Hizmet Edene, Sen De Hizmet Et. Sana Hizmet Edeni İse Yor." kim Dünyâya Tâbi Olursa, Felâh Bulamaz. Âhirette İse Kurtuluşa Eremez. Dünyâdan Ve Ona Düşkün Olanlardan, Arslandan Kaçtığın Gibi Kaç. En Yüksek Olanı, En Alçak Olanla İfsâd Etme. Sermâyeni Bâki Zillette Olan Amellere Harcama. Resûlullah Efendimizin Şu Hadîsini Düşün; "dünyâ İçin, Orada Kalacağın Kadar Çalış. Âhiretin İçin De Orada Kalacağın Kadar Amel Et. Allahü Teâlâ İçin, O'na İhtiyâcın Miktarınca Amel Eyle. Cehennem İçin, Ona Sabredebileceğin Kadar Günâh İşle. Dilediğin Gibi Yaşa; Muhakkak Ki Sen Öleceksin. Dilediğini Sev, Muhakkak Ki Ayrılacaksın. Dilediğini Yap, Muhakkak Sûrette Sen Onun Karşılığını Göreceksin."

peygamber Efendimizin Şu Hadîsine De Dikkat Et: "dünyâda Sanki Bir Garip Veya Bir Yolcu Gibi Ol." o Halde Ömrünü Boş Şeylerle Zâyi Etme. Tâatlere, İbâdetlere Devâm Et. Özellikle Tefekkür, Düşünme, Tecvid Ve Edeple Kur'ân Okuma Gibi En Fazîletlilerini Yap. Şüphesiz Ki Bu, Allahü Teâlâ İle Konuşma Gibidir.

(farzlarla Berâber) Nâfilelere Devâm Et. Teheccüd Namazını Kıl. Allahü Teâlâ Kur'ân-ı Kerîmde Meâlen Şöyle Buyurmaktadır: "şüphesiz, Gece Kalkışı Daha Tesirli Ve O Zaman Okumak Daha Elverişlidir." yine Meâlen Buyuruyor Ki: "ey Muhammed! Geceleyin Uyanıp, Yalnız Sana Mahsus Olarak Fazladan Namaz Kıl. Tâ Ki Rabbin (âhirette) seni Övülecek Bir Makâma Yükselte."

bâzı Âlimler Demişlerdir Ki: Geceleri İhyâ Etmek, Allahü Teâlânın Aşağıdaki Âyet-i Kerîmesinde İşâret Buyrulan Hakîki Saltanat Ve Mülktür: "ey Muhammed! De Ki! Mülkün Sâhibi Olan Allah'ım! Mülkü Dilediğine Verirsin, Dilediğinden Çekip Alırsın. Dilediğini Azîz Kılar, Dilediğini Alçaltırsın. İyilik Elindedir. Doğrusu Sen, Her Şeye Kâdirsin."

insanlara Davranışın, Hilm, Sevgi, Merhamet, Şefkat, Rıfk, Yumuşaklık, Tevazu Ve Kötülüğü Affetme Gibi Güzel Ahlâkla Olsun. Sevgili Peygamberimiz;  "fazîletlerin En Üstünü, Senden Kesilene Gitmen, Seni Mahrûm Bırakana Vermen, Sana Zulmedeni Affetmen, Sana Kötülük Yapana İyilik Etmendir." buyurmuşlardır.

sükûtu Tercih Et. Çünkü Güzel Huyların Efendisi, Âlimin Zîneti, İbâdeti Yükseltendir. Dilini Sana Lâyık Olmayan Şeylerden Koru. Sana İyi Davranmayanları Bırakıp, Kendine Lâyık Bir Arkadaş Seç. Gaybleri Bilen Allahü Teâlânın Nazargâhı Olan Bâtını, Kalbi Harâb Edecek Şekilde, Zâhirinin Zînetlenmesi İçin Çalışma.

vaktin Darlığı Bu Kadarla Yetinmeyi Îcâb Ettirdi. Eğer Daha Fazla Bilgi Almak İstersen Selefin Nasihatlarına Mürâcaat Et. İmâm-ı A'zam'ın Birinci Talebesi Ve Hanefî Mezhebinin İkinci İmâmı Olan Ebû Yûsuf'la Yaptığı Ve el-eşbah Ven-nazâir kitabının Sonunda Yazılan Nasihatlar, İmâm-ı Gazâlî'nineyyühe'l-veled kitabındaki Nasihatları İmâm-ı Süyûtî Ve Diğer Âlimlerin Nasihatları Gibi. Eğer Tevfik Yetişirse, İnşâallahü Teâlâ Gerisi Tamamlanır.

bu Vasiyeti, Bereket Kazanmak İçin Nasihat Kitabı Yap. Her Şeyin Üstünde Tut. Ona Tekrar Bak. Umulur Ki, Onunla Nefsini Tezkiye Eder, Temizler, Bize Diri İken De, Ölü İken De Duâ Edersin. Allahü Teâlâ, Bizi Mârifetini Tatmakla Rızıklandırsın Ve O Şekilde Öldürsün. Sen, Allahü Teâlânın, En Üstün Nebîsine Kâmil Olarak Tâbi Olmalısın. O'na Ve Tâbilerine En Üstün Tehiyye Ve Selâm Olsun."

muhammed Hâdimî Hazretlerinin Mühürlerinde Şu Yazı Vardı:

"ey Bâr-i Hudâ Be Hakkı Hestî,

şeş Çîz Merâ Medet Firistî,

ilim U Amel, Ferağ-ı Destî.

îmân U Emân, Ten Dürüstî.

mezhebi Nu'mân, Es-seyid Muhammed."

mânâsı: "yâ Rabbî! Varlığın Hakkı İçin Şu Altı Şeyi Bana İhsân Eyle: Îmân, Vücûd Sıhhati, İlim, Amel Ve İhlâs, Cömertlik Ve Emirlerini Yapabilmek. Hanefî Mezhebinden Seyyid Muhammed."

muhammed Hâdimî Hazretlerinin İnsanlığın Saâdeti İçin Hazırladığı Eserleri Pek Çoktur. Bunlardan Bâzıları Şunlardır:

1) El-berîkat-ül-mahmûdiyye Fî Şerhi Tarîkat-il-muhammediyye, 2) Dürer Hâşiyesi, 3) Hâşiyetün Alâ Tefsîr-i Sûret-in Nebe' Lil-beydâvî, 4) Risâletün Fî Sülûk-in-nakşibendiyye, 5) Risâlet-ül-huşû'i Fis-salâti, 6) Risâletün Fî Hakk-ıl-ıstihlaf, 7) Arâyis-ün-nefâisi Fî İlm-il-mantık, 8) Menâfî-ud-dekâik Fî Şerhi Mecâmi-ul-hakâik. bu Eseri mecelle'nin Küllî Kâidelerine Kaynak Olmuştur.

kerâmet Ve Menkîbeleri

işte Beni Görüyorsun Ya

muhammed Hâdimî, Rum Diyârının Seçilmiş Âlimlerinden Olan Mübârek Babası Mustafa Efendinin Kabrini Ziyârete Gitmişti. Kabrinin Başında Yâsîn Sûresini Okuyup Sevâbını, Peygamber Efendimize Bütün Peygamberlere (aleyhimüsselâm), Eshâb-ı Kirâma (radıyallahü Anhüm) Ve Bütün Ehl-i Îmânın Rûhlarıyla Birlikte, Babasının Da Rûhuna Hediye Etti. Sonra Murâkabeye Dalmış Halde Beklerken, Allahü Teâlânın İzniyle Babası Âniden Mezarından Kalktı. Çok Heyecanlandı. Onu Bu Şekilde İlk Defâ Görüyordu. Sessizce Bir Müddet Bekledikten Sonra, Ondan Nasihat İstedi. "işte Beni Görüyorsun Ya. Dünyânın Sebep Ve Alâkalarından Hiçbir Şey Fayda Vermiyor. Geçim Husûsunda Hırs Ve Kötü Emelden Sakınarak, Cenâb-ı Hakk'a Tevekkül Et Ve O'nun Verdiklerine Râzı Ol! Dünyâda Sebeplerini Yaratanı Unutup, İhtiyâcını, Görünüşte Buna Sebeb Olan Kula Bildirirsen, Cenâb-ı Hak Seni Elinden Bir Şey Gelmeyene Muhtâc Eder. Eğer İhtiyâcını Herkese Söylemeden Sâdece Allahü Teâlâya Arz Edersen, Dünyâ Bile Sana Muhtac Olur." Dedi.

kaynaklar

1) Tabakât-ül-usûliyyîn; C.3, S.116

2) Osmanlı Müellifleri; C.1, S.296

3) El-a'lâm; C.7, S.68

4) Esmâ-ül-müellifîn; C.2, S.313

5) Mu'cem-ül-matbûat; S.808

6) Mu'cem-ül-müellifîn; C.11, S.301

7) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye; (49. Baskı) S.1080

8) Rehber Ansiklopedisi; C.7, S.17

9) İslâm Ahlâkı

10) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.16, S.334

11) Osmanlı Târihi Ansiklopedisi; C.3, S.138

12) Hâdimî Ve Hâdimîler; S.85

13) El-mecmû Fil-meşhûd; S.46