fıkıh, Hadîs Ve Tasavvuf Âlimlerinden. İsmi Hamdûn Bin Ahmed Kassâr En-nişâbûrî, Künyesi Ebû Sâlih'tir. Evliyânın Büyüklerinden Olup, Vecîz Sözleri, Tatlı Ve Tesirlidir. 884 (h.271)te Nişâbûr'da Vefât Edip, Hîre İsmindeki Kabristanda Defnolundu. Ebû Türâb Nahşebî, Ali Nasrâbâdî, Ebû Hafs Nişâbûrî Gibi Büyüklerin Sohbetlerinde Bulundu. Ebü'l-hasan Bârûsî'nin Talebesi Olup, Süfyân-ısevrî'nin Mezhebindeydi.nefsin Arzularına Uymaması, Haram Ve Şüphelilerden Sakınması Çok Fazlaydı.
bir Gece, Vefât Etmek Üzere Olan Hasta Bir Dostunu Ziyârete Gitti. Yanında Bulunurken Hasta Vefât Etti. Hamdûn-ı Kassâr Hemen Orada Yanan Mumu Söndürdü Ve; "dostumuzun Vefât Etmesiyle Mum Vârislerin Oldu. Onların İse, Mumu Kullanmamıza İzin Verip Vermeyeceklerini Bilemiyoruz." Buyurdu.
talebeleri Sıdk Ve İhlâs Kazanmaya Çalışırlar, Farzlara Çok Dikkat Ederlerdi, İbâdetleri, Hayrâtı, Sünnetleri, Nâfile İbâdetleri Çok Yaparlardı. Riyâya, Gösterişe Yakalanmaktan Çok Korktukları İçin İbâdetlerini Gizlerler, Görünmesinden Korkarlardı. Herkese Tatlı Söyleyerek, Güler Yüzlü Davranıp, İyilik Ederlerdi. Dünyâya Düşkün Değillerdi. Hamdûn-ı Kassâr'ın Talebeleri Arasında, Kendisine En Çok Bağlı Olan Ve Kendisinden En Çok İstifâde Eden Muhammed Bin Münâzil'di.
hamdûn-ı Kassâr'ın Yüksek Derecesi, Güzel Hâlleri Ve Hikmetli Sözleri Yayılınca, Bâzı Büyük Zâtlar Kendisine Mürâcaat Edip; "artık Konuşunuz, Halka Nasîhat Ediniz" Diye ısrâr Ettiler. Kendini Buna Lâyık Görmeyip; "bir Kimse, Sustuğu Zaman Din Bozulur, Konuştuğu Zaman Bozukluk Kalmaz İse, Böyle Bir Zâtın Konuşması Doğru Olur. Bizim Gibilerin Halka Nasîhat Etmesi Uygun Olmayıp, Kalplere Tesir Etmez. Kalplere Tesir Etmeyecek Sözü Söylemek, İlmi Hafife Almak Ve Dîni Küçümsemek Olur." Buyurdu.
kendisine Sordular Ki: "eski Büyüklerin Sözleri, Bizim Sözlerimizden Daha Tesirliydi. Bunun Hikmeti Nedir?" Cevâbında Buyurdu Ki: "onlar, Allahü Teâlânın Rızâsı, İslâmiyetin İzzeti, Yükselmesi Ve Nefslerinden Kurtulmaları İçin Konuşurlardı. Biz İse Nefsimiz İçin, Dünyâlık Ele Geçirmek Ve İnsanlar Tarafından Kabûl Görmek İçin Konuşuyoruz. Böyle Olunca, Elbette Sözlerimiz Kimseye Tesir Etmez."
kendisinden Nasîhat İsteyen Bir Kimseye, "dünyâ İçin Hiçbir Şeye Kızma." Buyurdu.
buyurdu Ki: "kim Kendi Nefsini, Firavun'un Nefsinden Daha Hayırlı Zannederse, Kibirli Olduğunu Göstermiş Olur."
"geçmiş Büyüklerin Ahlâk Ve Yaşayışlarını İnceleyen, Kendi Kusurlarını Anlar Ve Büyüklerden Geri Kalma Sebeplerini Öğrenir. Eshâb-ı Kirâmın, Selef-i Sâlihînin, Velîlerin Hayat Hikâyelerini Okumak, İyi Huylu Olmaya Sebeb Olur."
"kendinde Bulunduğu Zaman Gizli Kalmasını İstediğin Bir Şeyi, Başka Birinde Görürsen İfşâ Etme."
"bir Sarhoşla Karşılaşırsan, Ona Buğzetme, Kötü Söyleme, Çünkü, O Duruma Sen De Düşebilirsin."
"size İki Şey Tavsiye Ediyorum; 1) Âlimlerle Sohbet Edin, 2) Câhillerden Uzaklaşın."
"cömertlik Kadar Güzel, Cimrilik Kadar Çirkin Bir Huy Bilmiyorum."
"söz Öyle Olmalı Ki, Tekrar Etmeye Lüzum Kalmamalı, Tesirini Hemen Göstermelidir."
"dostlar Arasındaki Ülfetin, Yakınlığın Kalkması, Dünyâ Sevgisindendir."
"içinden Çıkamadığınız Mevzûlarda, Âlimlere Gidip Sorunuz. Onlardan İstifâde Edebilmeniz İçin; Kendinizi Hiç Kabûl Edip, Câhil Olduğunuzu Söyleyerek, Samîmiyet, Tertemiz Bir Kalb Ve Edeb İle Gitmeniz Lâzımdır."
"âlim, İlmi Onunla Amel Etmek, İlme Uymak İçin Öğrenir. Sözü Dinlenilen Ve Yaşayışı Büyüklerin Yaşayışına Uygun Olan Kimsedir. Âlimler Huşû Sâhibidirler. Süsleri Verâ Ve Takvâ, Sözleri Allahü Teâlâyı Zikir Ve O'nun Emir Ve Yasaklarını İnsanlara Bildirmek, Susmaları Allahü Teâlânın Nîmetlerini Tefekkürdür. İnsanlara Çok Nasihat Ederler. İnsanların Ayıplarını Yüzlerine Vurmazlar. Allahü Teâlâdan Başka Her Şeyden Yüz Çevirirler. Hepsi Âhirete Yarayan İşlerle Meşgûl Olurlar.
gafleti Şöyle Târif Etmiştir: "kulun Rabbini Unutup, O'nun Rızâsını Aramayı Bırakıp, Nefsinin Esiri Olmasıdır. Dünyâ İçin Süslenen Kendisine Bir Fayda Ve Zarar Vermeye Gücü Yetmeyen Kimselere, İnsanlara Karşı Gösteriş Yapmasıdır. Böyle Kimseden Daha Aşağı Kimse Yoktur. Dünyâyı Gözünde Küçültmezsen, Dünyâ Ehli Gözünde Küçülmez. İnsan Gücü Yettiği Kadar Kendi Kusurlarını Görmeye Çalışırsa, Kendini Beğenme Belâsından Kurtulur."
"tevekkül Nedir?" Diye Sorulunca; "on Bin Dinar Paran Olsa Bir Dinar Da Borcun Olsa Bu Borcun Üzerinde Kalmasından Ölmeden Önce Emin Olmamandır. Aynı Şekilde On Bin Dinar Borcun Olsa, Bunu Ödeyecek Hiçbir Şey De Bırakmasan, Allahü Teâlânın O Borcunu Ödeyecek Bir Vesile Vermesinden Ümid Kesmemendir."
kaynaklar
1) Hilyet-ül-evliyâ; C.10, S.231
2) Tabakât-ül-kübrâ; C.1, S.84
3) Risâle-i Kuşeyrî; C.1, S.103
4) Tezkiret-ül-evliyâ; C.1, S.293
5) Tabakât-üs-sûfiyye; S.123
6) Nefehât-ül-üns Tercümesi; S.113
7) Sıfât-üs-safve; C.4, S.109
8) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.3, S.174
