hindistan'da Yetişen Evliyânın Büyüklerinden. Doğum Târihi Belli Değildir. Nizâmüddîn-i Evliyânın Sohbetlerinde Bulunarak Yetişti. İslâmiyetin Emirlerini Yerine Getirmekte, Hocasına Olan Muhabbet Ve Bağlılıkta, Diğer Arkadaşlarından İlerideydi. Hâce Hazretleri Bu Talebesi Hakkında; "dehli, Onun Himâyesindedir" Buyururdu.
gönlü Her Ân Allahü Teâlâ İle Olan Hüsâmeddîn Mültânî, Başka Şeylerle Pek İlgilenmezdi. Düşüncesi Yalnız Bu Olduğundan, Kendinden Geçmiş Hâlde Bulunurdu.
hüsâmeddîn Mültânî Bir Gün, Omuzunda Seccâdesi İle Bir Yerden Geçiyordu. Bir Ara Seccâdesi Omuzundan Düştü. Fakat O Bunu Farkedemedi. Bunu Gören Birisi, İkâz Etmek Maksadıyla, "şeyh! Şeyh!" Diye Seslendi. O İse, Kendisinde Şeyhlik Sıfatı Görmediği İçin, Bu Sesin Kendisine Hitâb Ettiğini Dahî Düşünmemişti. Nihâyet O Kimse, Koşarak Arkasından Yetişti. "kaç Defâdır Size Sesleniyorum, Duymadınız Mı?" Dedi. Buna Cevâben: "sesinizi Duydum. Fakat Kendimde Şeyhlik Sıfatı Görmediğim İçin Cevap Vermedim. Kusûra Bakmayın. Alâkanız, Îkâzınız İçin Teşekkür Ederim." Dedi.
"tasavvuf Yolunda İlerleyebilmek İçin, Ehl-i Sünnet Îtikâdında Olmak, Haramlardan Sakınmak Ve İbâdetlerde Gevşeklik Göstermemek Şarttır." Kâidesini Çok İyi Bilen Hüsâmeddîn Mültânî, Her Hâlinin Dîne Uygun Olmasına Çok Dikkat Ederdi. Haramlarla Birlikte Şüphelilerden De Uzak Durur, Devamlı İhtiyatlı Hareket Ederdi. Fıkha Âit Mevzûlarda hidâye ve Pezdevî'nin Usûlünü, Tasavvufda Da kût-ül-kulûb ve ihyâ-ül-ulûm isimli Eserleri Sanki Ezbere Bilirdi.
hüsâmeddîn Mültânî Hazretlerinin Hocası Hâce Nizâmüddîn-i Evliyâ, Bu Yüksek Talebesine Bir Nasîhatinde Buyurdu Ki: "evliyâlık Yolunda Bulunanların Meşgûliyeti Şu Altı Şeydir: 1) Nefsin Arzularını Kırıp, Kötülüklerini Yok Etmek. 2) Devamlı Abdestli Bulunmak. Tamâmen Uyku Bastırmadıkça Uyumamak Ve Uyanınca Derhâl Abdest Almak. 3) Çok Oruç Tutmak. 4) Söylediği Bütün Sözler Doğru Olmak. Hak Teâlânın Zikri Olmayan Sözü Söylemeyip Sükût Etmek. 5) Kendisini, Mânevî Olarak Terbiye Edip Yetiştiren Hocasını Düşünmek, Ona Bağlılığı Devamlı Artması Ve Devamlı Olarak Allahü Teâlâyı Zikretmek. Yaptığı Bütün İşlerinde O'nun Rızâsını Düşünmek. 6) Hak Teâlâyı Düşünmekten Başka Her Hâtırayı, Kalbe Gelen Düşünceyi Söküp Atmak."
hüsâmeddîn Mültânî, Hâce Nizâmüddîn-i Evliyâ'dan İcâzet Ve Hilâfet Almakla Şereflendiği Zaman, Hocasından Nasîhat Etmesini İstedi. O Da Üç Defâ; "dünyâyı Terk, Dünyâyı Terk, Dünyâyı Terk." Buyurdu. Sonra Da; "kırda Bir Yere Gidip Orada Yalnız Kalmayı Tercih Etme! Şehirde İnsanlar Arasında Bulun Ki, Senden İstifâde Etsinler Ve İnsanlardan Bir Şey Bekleme." Dedi.
bundan Sonra Gücerât (ahmedâbâd) Beldesine Giden Hüsâmeddîn Mültânî, Orada İnsanlara Doğru Yolu Göstermekle Meşgûl Olup,1334 (h.735) Senesinde Bu Şehirde Vefât Etti. Kabri Orada Tanınmakta Ve Ziyâret Edilmektedir.
kaynaklar
1) Ahbâr-ul-ahyâr; S.95
2) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.10, S.147