alâeddîn-i Attâr Hazretlerinin Yüksek Talebelerinden Ve Halîfelerinden. Mevlânâ Hüsâmeddîn De Denilmektedir. Hal Tercümesi Hakkında Fazla Bilgi Bulunmayan Hüsâmeddîn Pârisâ, Dokuzuncu Asrın İkinci Yarısında Vefât Etti. Kabri Belh Şehrindedir.
hâce Hüsâmeddîn, Önceleri Şâh-ı Nakşibend Behâeddîn-i Buhârî Hazretlerinin Talebelerindendi. Şâh-ı Nakşibend, Bunun Mânevî Terbiye Ve Yetişmesini Hâce Alâeddîn-i Attâr'a Bırakınca, Artık Alâeddîn-i Attâr'ın Derslerine Devâm Etti. O Büyük Zâtın Huzur Ve Sohbetinde Bulunmakla Kemâle Gelip, Zamânının Velîlerinden Oldu.
dînimizin Emir Ve Yasaklarına Riâyet Etmekte Son Derece Gayretli Ve Titizdi. Haramlardan Çok Sakınmakla Birlikte, Şüphelileri De Terkederdi. Teheccüd, İşrak Ve Duhâ Namazlarını Hiç Terketmezdi. Çok Kerâmetleri Görülmüştür.
hâce Ubeydullah-i Ahrâr Hazretleri Şöyle Anlatır: "bir Zaman Hocam Yâkûb-i Çerhî'nin Sohbetinde Bulunmak Üzere Yanına Gidiyordum. Belh'te Hüsâmeddîn Pârisâ'ya Rastladım. Bana Nakşibendiyye Yolunu Kendilerinden Öğrenmem Ve Benimsemem İçin Telkinde Bulundular. Mevlânâ Yâkub'un Hizmetine Erişmek Niyetinde Olduğum İçin Kabul Etmedim. ısrarda Devâm Ettiler. İçim Çekmedi. Nihâyet; "öyleyse Râzı Olun Da Size Bu Tarîkatın Husûsî Yolunu Göstereyim. Şâyet Bâzı Tâlipler Bu Yolda Terbiye Edilmek İçin Size Başvuracak Olursa, Her Şey Malûmunuz Olsun..." Dediler.
oradan Ayrılıp Taşkend'e Geldiğimde, Bu Yolda Bulunmak Arzusunda Olan Bâzı Kimseler Yanıma Gelerek, Bu Yolun Husûsiyetlerini Anlatmamı İstediler. Ben De, Hâce Hüsâmeddîn'in Bana Anlattıklarını Onlara Anlattım. Böylece Belh Şehrinde Hâce Hüsâmeddîn'in Bana Bu Yolun Husûsiyetlerini ısrarla Anlatmasındaki Hikmet Meydana Çıkmış Oldu. Bu Hâlin, Onun Bir Kerâmeti Olduğunu Anladım."
yine Ubeydullah-i Ahrâr Hazretleri Anlatır: "hüsâmeddîn Pârisâ Zamânını İyi Değerlendirir Ve Hiç Bir Ânını Boşa Geçirmezdi.sabah Namazından İkindiye Kadar İnsanlara Nasîhat Eder, Onların Suâllerine Cevap Verirdi. İkindi Namazından Sonra Husûsî Odasına Çekilir, Sabaha Kadar İbâdet Ve Tâatla Meşgûl Olurdu."
mevlânâ Hüsâmeddîn Pârisâ Belhî Buyurdu Ki: "yemeğe Ve Her Hayırlı İşe Başlarken Besmele Okumak Lâzımdır. Terk Olunmamalıdır. Her Hayırlı İşe Besmele İle Başlamak, Gafleti Giderip, Allahü Teâlâyı Hatırlamaya Vesîledir."
kaynaklar
1) Reşehât Ayn-ül-hayât (arabî); S.78
2) Reşehât Ayn-ül-hayât (osmanlıca); S.143
3) El-hadâikü'l-verdiyye; S.614
4) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.12, S.98