hindistan'ın Büyük Velîlerinden. Seyyid Olup, 1569 (h.977) Senesinde Semerkand'da Doğdu. Hindistan'a Gelip, Hâce Bâkî-billah Hazretlerinin Sohbeti İle Şereflendi.
hocasının Vefâtına Kadar Delhi'de Hizmetinde Bulundu. Hâce Bâkî-billah'ın, Vefâtında, İmâm-ı Rabbânî Delhi'yi Teşrif Etmişti. Merhamet Buyurup, Seyyid Mîr Muhammed Numân'ı Serhend'e Götürdü. Mîr Muhammed, Uzun Seneler İmâm-ı Rabbânî'ye Hizmet Etti Ve Sohbetinde Bulundu. Sonra Talebe Yetiştirmesi İçin Burhânpûr'a Gönderildi. 1650 (h.1060) Senesinde Agra Şehrinde Vefât Etti.
mîr-i Büzürk Diye Bilinen Babası Mîr Şemseddîn Bedahşânî, Asâleti, Fazîleti, İlmi, Takvâsı, Huzûru Ve Safâsı İle Bedahşan Ve Mâverâünnehr'in Meşhûrlarındandı. Tefsîr Ve Benzeri Arabî İlimlerde Asrının Bir Tânesiydi. Doğduğu Ve Kaldığı Yer, Bedahşan Beldelerinden Olan Keşm Beldesidir. Kabri Kâbil'dedir.
mîr Muhammed Numân Şöyle Anlattı: "azîz Babam, Dünyâya Gelen Her Oğlunun İsmini Muhammed Aleyhisselâm İsmi İle Birlikte Olacak Diye Karar Vermiş. Çocuklarına: Celaleddîn Muhammed, Sa'deddîn Muhammed Ve Ziyâeddîn Muhammed Gibi Adlar Vermiş. Bunlar Benim Kardeşlerimdi. Ben Annemin Karnında Üç-dört Aylık İdim. Babam, İmâm-ı A'zam Ebû Hanîfe Numân Bin Sâbit Hazretlerini Rüyâda Görmüş Ve; "bir Oğlun Dünyâya Gelecek, Ona Benim İsmimi, Yâni Numân İsmini Ver." Buyurmuş. Babam, Bana Muhammed Numân İsmini Koymuş. 1569 (h.977) Da Semerkand'da Dünyâya Gelmişim. Ben Çocukken, Bâzı Garip Hâller Beni Kaplar, Beni Benden Alır, Kendimden Geçer Dünyâyı Unuturdum. Büluğa Erince, Belh Şehrinde Emîr Abdullah Belhî ışkî'nin Huzûrunda, İşâret Ve Müjdeleri İle Ona Talebe Oldum Ve Tövbe Ettim."
mîr Muhammed Numân Bundan Sonra Hindistan'a Gitti. Dînimizin Emirlerine Uyma İsteğinin Çokluğundan Vaktin Velîlerinin Hizmet Ve Sohbetlerinde Bulundu.herbirinden Vazifeler Aldı, Meşgûl Oldu. Şeyh Saîd Habeşî İle De Müsâfeha İle Şereflendi. Nerede Bir Derviş Duysa, Onun Sohbetine Gider, Onu Cân Ve Gönülden Sever, Talebe Olmayı Arzu Ederdi. Nihâyet Hazret-i Hâce Muhammed Bâkî'nin Sohbetleriyle Şereflendi. O Büyük Velî, Mîr Muhammed'e Nihâyetsiz Lütuflarda Bulundu. Onu Kendi Silsile Dizisine Ve Talebeleri Arasına Aldı. Şâh-ı Nakşîbend Hazretlerinin Yoluna Uygun Zikr Ve Murâkabe İle Şereflendirdi. Mîr Muhammed İşini Bırakıp, Dünyâyı Terk Etti. Kalabalık Âilesini Alıp, Tam Bir Tevekkülle Bâkî-billah'ın Huzûruna Geldi.
mîr Muhammed Numân'ı, Fîrûzâbâd Câmiinin Altında İkâmet Ettirmeyi Düşündüler. Bu Câminin Altında Odalar Vardı. Bu Odalarda Asırlarca Kimse Oturmamıştı. Rutûbetten Nefes Bile Zor Alınırdı. Hazret-i Hâce'nin Emri Üzerine, Çoluk-çocuğu İle Oraya Yerleştiler. Mîr Muhammed Numân'ın Hâller Sâhibi Ve Sâlihadan Olan Kız Kardeşi Orada Oturmaktan Hastalandı. Hazret-i Hâce'nin Temiz Anneleri, Mîr'i Ziyârete Geldi. Oranın Fenâ Kokusundan Bir Saat Orada Oturamadı. Bu Hâli Gören Anneleri, Oğulları Hazret-i Hâce'ye Dönüp; "ey Oğlum, Üstâdım Ve Gözümün Nûru! Sizin Bu Sevenleriniz Burada Ölmesinler!" Dedi. Hazret-i Hâce; "anneciğim, Bunlar, Bu Gibi İşler Kalblerine Ağır Gelip, İncinme Düşüncesiyle Buraya Gelmediler. Allahü Teâlânın Rızâsını Kazanmak İçin Geldiler. Mâdem Ki Onların Oradan Çıkarılmasını İstiyorsunuz. Öyle İse Yeni Eve Taşıyalım." Dedi. Sonradan Mîr Muhammed Numân; "velîlikte Hangi Makamlara Kavuşmuş İsem, Hepsi De Fîrûzâbâd Câmiinin Altında İhsân Edildi." Buyurdu.
mîr Muhammed Numân Buyurdu Ki: "birkaç Gün Dînin Emirlerine Uygun Olmayan, Sekr Hâlleri Beni Kapladı. Ne Kadar Uğraştıysam Bu Hâllerden Kurtulamadım. Nihâyet Hazret-i Hâce Bâkî-billah'a Hâlimi Arz Etmeyi Düşündüm. Câmiye Geldiğim Zaman Onlar Da Bana Baktılar. Bu Bakışlarının Bereketi İle Kalkmasını İstediğim Hâller, Benden Tamâmen Kalktı."
hazret-i Hâce'nin Talebelerinden Olan Bir Vâli, Hocasına Ricâ Edip; "duydum Ki, Dergâhınızdaki Fakir Talebelerden Bir Kısmı Aç Kalıyormuş. Emrederseniz Her Gün Hepsinin İhtiyâcını Ben Göreyim." Dedi. Hazret-i Hâce Eshâbından Bâzıları İçin Buna İzin Verdiler. Bu Esnâda Biri Arz Etti Ki: "mir Muhammed Numân Da Çok Fakir Ve Ailesi Kalabalıktır." Hazret-i Hâce Onun İhtiyâcının Karşılanmasına Râzı Olmadılar Ve; "bunlar Bizim Bedenimizin Parçalarıdır." Buyurdu. Yâni Vücûdumuzun Parçasını Bu Gibi İşlere Yaklaştırmayız. Mîr Muhammed Numân Buyurdu Ki: "o Günlerde Çok Fakir Ve Parasız Olduğum Hâlde, Bu Lütuflarını Duyunca Kendimden Geçtim."
bâkî-billah Hazretleri Vefât Edinceye Kadar, Mîr Muhammed Numân'ı En Güzel Şekilde Yetiştirip, Olgunlaştırdı. Velâyette Yüksek Makamlara Ulaştırdı. Sonra Da En Önde Gelen Talebelerinden İmâm-ı Rabbânî Hazretlerine Havâle Eyledi.mîr Muhammed Bunu Şöyle Anlattı: Hazret-i Hâce'nin Vefâtlarından Önceki Günlerde, Bir Gece Uyumayıp Hizmet Eyledim. Bana Baktılar. Bu Bakışlarının Tesiriyle Bir Hâle Tutuldum. Her Ne Yaparsam; "acabâ Allahü Teâlânın Rızâsına Uygun Mudur, Değil Midir?" Diye Düşünceye Dalardım. Öyle Oldu Ki, Bir Adım Atsam; "acabâ Rızâsına Uygun Mu, Değil Mi?" Derdim. Döndüğüm Zaman Da, Şu Düşüncelere Gark Olurdum Ki; "bu Vakit Onlara Teslim Ve Rızâ Vaktidir. Ve O Kıymeti Takdir Olunmayan Deryâdan, Bu Kalbi Susamışın Kalbine Bir Yudum Su Sunmak Zamânıdır."
hazret-i Hâce, Hazret-i İmâm'a (yâni İmâm-ı Rabbânî Hazretlerine) Talebe Yetiştirme İcâzeti Verdikleri Ve Bütün Eshâbını Onlara ısmarladıkları Zaman, Her Talebesini Ayrı Ayrı Çağırıp Vedâ Etti. Sonra Hazret-i İmâm'ın Huzûruna Gönderdi. Hazret-i İmâm'ı, Talebelerin Terbiyesine Vekil Eylediler. Talebelerine De, Onların Huzûrunda Bizi Tâzim Etmeyiniz, Hattâ Bize Teveccüh Eylemeyiniz." Buyurdu. Bana Da; "ahmed-i Fârûk'a Hizmeti Kendi Saâdetin, Kurtuluşun Bil, Her Emrini Yerine Getir." Buyurdu. Üstâdımın Büyüklüğünü Düşünüp, Bu Sözleri Bana Ağır Geldi Ve; "kalbimin Aynası, Ancak Sizin Yüksek Kalbinizin Parlak Nûruna Karşı Duruyor. Onlar Ne Kadar Büyük Olsa Da Bu Böyledir." Diye Arz Ettim. Kızarak Buyurdular Ki: "meyân Şeyh Ahmed, Bizim Gibi Binlerce Yıldızı Örten, Göstermeyen Bir Güneştir. Geçmiş Evliyânın En Büyüklerindendir." Bundan Sonra İnanarak, İsteyerek Ve Severek Hazret-i İmâm'ın Hizmetine Ve Huzûruna Kavuşmayı Arzu Eyledim.
hazret-i Hâce Vefât Edince, İmâm-ı Rabbânî Tâziye İçin Delhi'yi Şereflendirdiler. Mîr Muhammed Numân, Kalbinin Kırıklığını, Garipliğini, Miskinliğini, Nasîbsizliğini, İstidâtsızlığını Ve Hazret-i Hâce'nin, Kendisini İmâm'a Havâle Ettiğini Hatırlatan Bir Mektup Yazdı. Mektupta; "merhametinize Kavuşmak İçin, Peygamberlerin Efendisinin Hânedânına Mensûb Olmaktan Başka Vesîlem Yoktur. Peygamberlerin Efendisinin Sadakası Olarak Bana Acıyın." Diye Arz Etti. Hazret-i İmâm Bu Mektubu Okuyunca, Kalbine Bir İncelik Geldi. Buyurdu Ki: "mîr, Ümidsiz Olmasın. İnşâallahü Teâlâ Daha İyi Olacak". Yine Buyurdu: "hâce'nin Eshâbı Arasında, Mîr'in Bize Husûsî Bir Bağlılığı Vardır." İmâm-ı Rabbânî Hazretleri Serhend'e Giderken, Mîr'i De Yardım Ve Terbiyelerine Alıp, Yanlarında Götürdüler.
mîr Muhammed Numân, Senelerce Hazret-i İmâm'ın Sohbetinde Bulundu. Bir Defâsında İmâm-ı Rabbânî Hasta Oldu. İmâm-ı Rabbânî Hazretleri; "eğer Ölürsem, Emâneti Ehli Olan Birine Bırakmak Lâzım." Diye Düşündüler. O Zaman Bu Ağır Yükü Yüklenebilecek, Büyük Oğulları Hâce Muhammed Sâdık Ve Hazret-i Mîr Muhammed Numân'dan Başkası Bulunmadığından, Bu Emâneti Onlara ısmarlamak İstedi. Bunun İçin De Bâzı Makamları, Bu İki Azîzin İstidâdlarına Göre, Onların Kalblerine Akıttılar. Sonra Oğullarının Ve Sevdiklerinin Yalvarmaları İle Allahü Teâlâya Yaptığı Duânın Hemen Akabinde Sıhhate Kavuştular.
bundan Sonra Mîr Muhammed Nûmân'a Olan Yardımları Ve Onu İlerletme Vesîleleri Her Gün Arttı. Dâimâ Husûsî Lütuf Ve İhsânlarda Bulunup, Onun Hâllerini Yükseklere Çıkardı. 1609 (h.1018) Yıllarında Hilâfet Verdiler. Dînin Yayılması İçin Burhânpûr'a Gönderdiler. İmâm-ı Rabbânî Hazretlerinin Bizzat El Yazıları İle Yazdıkları Hilâfetnâmeleri Şudur:
"allahü Teâlâya Hamd Ederim. Resûlüne Ve O'nun Keremli Ehl-i Beytine Ve Eshâbına Salâtü Selâm Ederim. Velîlerin Yolunda İlerleyip, Ârif-i Billah Olan Sâlih Ve Olgun Kardeşim Seyyid Mîr Muhammed Numân (allahü Teâlâ Onu Ve Bizi Dâimâ Rızâsında Bulundursun) Bu Fakîrin Vâsıtası İle, Nakşibendiyye Büyüklerinin Yoluna Girdi Ve Yükseldi. Talebeye Faydalı Olacak Hâle Gelince, Bu Yolun Tâlimi, Öğretilmesi İçin Kendisine İcâzet İzin Verdim. İcâzetin Şartı; Dînin Emirlerine Uymak, Yasaklarından Kaçınmak, Büyüklerimizin Yolunda Gitmekte Sabır Ve Sebât Etmektir. Allahü Teâlânın Yolunda Gidenlere Ve Peygamber Efendimize Uyanlara Selâm Olsun."
mîr Muhammed Numân Hazretleri İki Defâ Burhânpûr'a Gittiler. Bu Şehirde, İlim Ve Söz Sâhibi Muhammed Fadl Ve Şeyh Îsâ Gibi Büyükler Vardı. Mîr'in Çalışmaları Netice Vermeyip, Nakşibendî Yolu Bu Beldede Revaç Bulmadı. Hazret-i İmâm'ın Huzûruna Geldi Ve Hakîkatı Anlattı.hazret-i İmâm, Üçüncü Defâ Aynı Şehirde İnsanlara Dînimizin Emir Ve Yasaklarını Tebliğ Etmelerini Emredip, "bu Son Şekil, İnşâallah, Eskilere Benzemez." Buyurdular.
hazret-i Mîr Emre Uyarak Tekrar Burhânpûr'a Gitti. Bu Defa Büyük Kabûl Gördü. Sohbetine Giden Fakîr Olsun, Zengin Olsun, Gâfil Veya Huzur Sâhibi Olsun, Sohbet Ve Tasarrufunun Tesirinden Kendinden Geçerdi. Hattâ Bunların O Hâllerini Görenler Aynı Hâle Düşerdi. Bu Büyük Velînin Sohbetlerinin Tesirleri O Hâle Ve Dereceye Ulaştı. Hattâ O Şehirdeki Büyük Âlimlerin Talebelerinden Çoğu Gelip, Talebeleri Arasına Girdi. Çoğu Fâsıklar, Allahü Teâlânın Emir Ve Yasaklarına Uyan Tam Bir Mümin Oldu. Çok Ayıklar, Muhabbet Şarâbı İle Kendinden Geçtiler.
mîr Muhammed Numân, Hazret-i İmâm'ın Eshâbı Arasında, İmâm'a Aşk Ve Muhabbet İle Bağlananların En Önde Geleniydi. Bu Yüzden Hindistan'daki Şöhret Ve Hizmeti Güneş Gibi Açıktır. Kendisine Bağlananlar O Kadar Çok Oldu Ki, Bazı Düşmanlar Vaktin Sultânına; "sizin Saltanatınız, Hudud Şehriniz Burhânpûr'da Sona Erer. Çünkü Orada Hazret-i Mîr Dedikleri Bir Derviş Vardır Ve Yüz Bin Özbek Talebesi Süvari Hâlde Emrindedir. Sultan Tesir Altında Kalıp, Hazret-i Mîr'i Burhânpûr'dan Çağırdı Ve; "size Niçin Hazret-i Mîr Diyorlar" Dedi. O Da; "ben Seyyidim. Seyyide Mîr Derler. Hazret Demelerinden Râzı Değilim, Emrediniz Demesinler." Buyurdu. "yüz Bin Mürîdin Varmış!" Dedi. Hazret-i Mîr, Tebessüm Etti. Sultan, Orada Olanlara; "bakın, Ben Onunla Konuşuyorum, O İse Gülüyor. Bu Dervişin Böbürlenmesini Anlıyorsunuz Değil Mi?" Dedi. Mîr'i Seven Ve Hürmet Eden Mehâbethan Oradaydı. Sultânın Sözüne Katılmış Görünerek; "onun Üstâdı, Memleketleri Halîfelerine Taksim Etmiştir. Bunu Burhânpûr'a Verdi. Bunun Oradaki Makam Ve Mertebesi O Derecededir Ki, Bizim Ve Sizin Gibilerin Orada Varlığı Hissedilmez." Dedi. Sultan, Mehâbet Hanın Da Bu Dervişe Düşman Olduğunu Sanıp; "onu Sana Bıraktım." Dedi. Mehâbethan, Mîr Muhammed Numân Hazretlerini Kendi Evine Götürdü, Yakınlık Ve Muhabbet Gösterdi. Çeşitli Ziyâfetler İkrâm Eyledi. Söz Sâhibi Kimseler Ve Diğerleri, Karınca Ve Çekirgeler Gibi Hazret-i Mîr'in Ziyâretine Geldiler.çok Adaklar Yapıp, Yerine Getirdiler. Sultan Bunu İşitince, Mehâbet Hana Kızdı. O Da; "pâdişâhım, Bu Derviş Beş Vakit Namaz Kılar, Başka Hiçbir Şey Yapmaz." Diye Arz Etti. Pâdişâh, Mîr'in Burhânpûr'da Kalmayıp Başşehir Ekberâbâd'da Bulunmayı Kabûl Ederse Onu Bırakalım Dedi. Mîr Hazretleri Kabûl Etti Ve Ekberâbâd'da Oturmaya Râzı Oldu. Orada Tâliblere Ders Vermeye Başladı.
mîr Muhammed Şöyle Anlatır: Yine Bir Gün Resûlullah Efendimizi Rüyâda Gördüm. Hazret-i Ebû Bekr De Yanındaydı. Buyurdular Ki: "ey Ebû Bekr! Oğlum Muhammed Numân'a De Ki; "şeyh Ahmed'in Makbûlü Benim Makbûlümdür. Şeyh Ahmed'in Merdûdu (reddettiği) Benim De Merdûdumdur. Benim Merdûdum Da Allahü Teâlânın Merdûdudur." Bu Müjdeyi İşitince, Son Derece Sevinip; "elhamdülillah Ki, Ben Hazret-i İmâm'ın Makbûlüyüm. O Hâlde Allahü Teâlânın Da Makbûlü Oluyorum." Diye İçimden Geçirdiğimde, Resûlullah Efendimiz Hazret-i Sıddîk-ı Ekber'e Buyurdular Ki; "oğlum Muhammed Numân'a De Ki; Onun Makbûlü Olan, Şeyh Ahmed'in De Makbûlüdür, Benim De, Allahü Teâlânın Da Makbûlüdür. Onun Merdûdu, Şeyh Ahmed'in, Benim Ve Allahü Teâlânın Merdûdumuzdur."
yine Bir Gün Rüyâda, Pâdişâhların Cülûs Veya Tebrik Günlerinde Yaptıkları Gibi, Bir Meydana Büyük Bir Çadır Kurulduğunu Gördüm. Bütün İnsanların Yaşadığı Memleketler O Çadırın Altında Kalıyordu. Dünyâdaki Pâdişâhlar, Hâkimler, Memleketin İdâresini Yürüten Âmirler Ve Devlet Erkânı Hep Orada Bulunuyorlardı. Köyler, Şehirler, Çarşılar, Yollar, Ölüm, Hayat, Fakirlik, Zenginlik, Efendilik, Hizmetçilik Hep Orada... Bütün O Erkân, İş Yapmak İçin, Çadırın Tepesindeki Deliğe Bakıyorlar Ve Ardından İkinci Bakışları Dünyâya Ve Dünyâdakilere Oluyordu. İş Yapanlardan Herbirine Oradan Bir İş Buyuruluyordu. Hatırımdan, "ben De Yukarı Bakayım, Orada Ne Vardır Ki, Bütün Bu Erkân Oradan Emir Alıp, İş Yapıyorlar." Diye Geçti. Başımı Kaldırınca, Çadırın Orta Direğinin En Üst Noktasında Bir Pencere Olduğunu Ve Hazret-i İmâm Orada Oturup, Mübârek Yüzünü O Pencereye Koyarak, İşaret Ettiğini Gördüm. Bütün Dünyâdaki Devlet Erkânı, Yapacakları İşleri Onun O İşaretlerinden Anlıyor, Birbirine Uyan Ve Uymayan İşleri, Hep O Bir İşâretten Çıkarıp Yapıyorlardı.
yine Bir Gün Sabah Namazından Sonra Câmide Oturmuş Murâkabe İle Meşgûl Oluyorduk. Hocam İle Karşı Karşıya Oturmuştuk. Bir Ara Başımı Meşgûliyetimden Kaldırdım. Hazret-i İmâm'ın Yerinde Resûlullah Efendimizin Oturduğunu Gördüm. Üzerimi Bir Heybet Kapladı. Hemen Başımı Önüme Eğdim. Bir Müddet Sonra, Tekrar Başımı Kaldırdım. Hazret-i İmâmın Da Server-i Kâinâtın Yanında Oturduğunu Gördüm. Tekrar Murâkabe İçin Başımı Eğdim. Bir An Sonra Yine Başımı Kaldırdım. Gördüm Ki, Resûlullah Efendimizin Yerinde Hazret-i İmâm, Hazret-i İmâm'ın Yerinde De, Resûlullah Efendimiz Oturuyor. Tekrar Murâkabeye Koyuldum. Bir Zaman Sonra Başımı Kaldırınca, İki Yerde De Resûlullah Efendimizi Gördüm. Biraz Sonra İkisini De Hazret-i İmâm Buldum. Sonra Da Hazret-i İmâmın Yalnız Oturduğunu Gördüm. Bu Gördüklerim Baş Gözü İle Olmuştur, Rüyâ Ve Vaka Hâli Değildir.
hazret-i İmâm'ın mektûbât isimli Üç Cild, De?er Biçilmez Eserinde, Mîr Muhammed Numân Hazretlerine Yazilmiş Mektuplar Vardir. Bunlardan Bazıları Şöyledir:
"...üstâdım Hâce Muhammed Bâkî-billah'tan İşittim. Buyurdu Ki, Şeyh Muhyiddîn-i Arabî Yazıyor Ki: "kerâmet Ve Hârikaları Çok Görülen Evliyâ, Son Nefeslerinde, Bunları Gösterdiklerine Pişmân Olmuştur. Keşke Hiç Kerâmetimiz Görülmeseydi Demişlerdir." Evliyânın Üstünlüğü, Hârikaların Görülmesi İle Ölçülseydi, Bunların Görünmesine Pişmân Olmak Yersiz Olurdu.
suâl: Vilayette, Hârika Görünmesi Şart Olmayınca, Hakîki Velî İle, Yalancı Şeyhler Birbirinden Nasıl Ayrılır?
cevap: Bu Dünyâda Evliyânın Belli Olması Lâzım Değildir. Doğru İle Yalancının Karışması Lâzımdır. Bu Dünyâda Hak İle Bâtılın, Doğru İle Yanlışın Karışması Lâzımdır. Velînin, Kendi Vilâyetini Bilmesi De Şart Değildir. Kendi Vilâyetini Bilmeyen Evliyâ Çok İdi. Bunları, Başkaları Nasıl Tanıyabilir? Tanımalarına Lüzum Da Yoktur. Evet, Peygamberlerin (aleyhimüsselâm) Hârikalar Göstermesi Lâzımdır. Böylece, Nebî, Nebî Olmayandan Ayrılır. Çünkü, Nebînin Peygamberliğini Tanımak Herkese Lâzımdır. Evliyâ, İnsanları, Kendi Peygamberinin Dînine Çağırdığı İçin, Peygamberinin Mûcizeleri Kendilerine Yetişir.evliyâ, Eğer Dinden Başka Bir Şeye Çağırmış Olsaydı, O Zaman, Hârikalar Göstermesi Elbette Lâzım Olurdu. Dîne Çağırdığı İçin Hârika Göstermesi Hiç Lâzım Değildir. Din Âlimleri, Herkesi, Kitaplarda Yazılan Emirleri Yapmaya Çağırıyor. Evliyâ, Hem Buna Çağırıyor, Hem De Dînin Bâtınına Dâvet Ediyor. Önce, Dîne Çağırıyor. Sonraallahü Teâlânın İsmini Zikretmeyi Gösteriyor. Her Zaman, Aralıksız Zikr-i İlâhi İle Olmayı Ehemmiyetle İstiyorlar. Böylece Vücûdu Zikr Kaplayıp, Kalbde Allahü Teâlâdan Başka Bir Şey Bulundurulmaz. Her Şey Öyle Unutulur Ki, İnsan Kendini Ne Kadar Zorlasa, Allahü Teâlâdan Başka Bir Şey Hatırlayamaz. Bu İki Türlü Dâvet İçin, Evliyânın Hârikalar Göstermesine Niçin Lüzum Olsun? İrşâd Etmek, Bu İki Dâveti Yapmak Demektir.
hârikanın, Kerâmetin Burada Hiç Yeri Yoktur. Şunu Da Söyleyelim Ki, Uyanık Bir Talebe, Tasavvuf Yolunda İlerlerken, Üstâdının Nice Hârikalarını, Kerâmetlerini Hisseder. O Bilinmez Yolda, Her An, Onun Mededine Baş Vurup, Hep Yardımına Kavuşur. Evet, Başkaları İçin Hârikalar Göstermesi Lâzım Değildir. Fakat, Talebesine Her An Kerâmet Göstermekte, Hârikalar, Üst Üste Gelmektedir. Talebesi, Üstâdının Hârikalarını Hissetmez Olur Mu Ki, Ölü Olan Kalbine Hayat Vermektedir. Onu, Müşâhedelere Keşiflere Kavuşturmaktadır. Câhiller, Ölüyü Diriltip, Mezârdan Çıkarmayı, Büyük Kerâmet Sanır. Büyükler İse, Ölü Kalpleri Diriltmeye, Hasta Rûhları Tedâvî Etmeye Ehemmiyet Verir. Sofiyye-i Âliyyenin Büyüklerinden, Hâcemuhammedpârisâ: "insanların Çoğu Ölüleri Dirilteni Büyük Bildiğinden, Allahü Teâlâya Yakın Olanlar, Bunu Yapmak İstemeyip Ölü Rûhları Diriltmişler, Talebenin Ölü Kalplerini Diriltmeye Çalışmışlardır. Doğrusu Da, Kalpleri, Rûhları Diriltmek Yanında, Ölüleri Diriltmenin Hiç Kıymeti Yoktur. Hattâ Abes, Yâni Faydasız Şeyle Vakit Öldürmek Olur. Çünkü, Ölüyü Diriltmek Ona Birkaç Günlük Ömür Kazandırır. Kalplerin Diriltilmesi İse Sonsuz Hayâta Kavuşturur. Allahü Teâlâya Yakın Olanların Vücûdları Kerâmettir. İnsanları Allahü Teâlâya Dâvet Etmeleri, Hak Teâlânın Rahmetlerinden Bir Rahmettir. Ölü Kalpleri Diriltmesi, Hârikaların En Büyüğüdür. İnsanların Selâmeti, Onların Varlığı İledir. Mahlûkların En Kıymetlisi Onlardır. Allahü Teâlâ, Onlar İle Rahmet Yağdırıyor. Onlar Sebebi İle Rızk Gönderiyor. Onların Sözleri Devâdır. Acıyarak Bir Bakışları Şifâdır. Onlar, Celîs-i İlâhîdir, Allahü Teâlâ İle Berâber Olandır. Allahü Teâlânın Lütufları, İhsânları, Onların Bulunduğu Yerden Eksik Olmaz. Yanlarında Bulunanlar Kötü Olmaz. Onları Tanıyanlar Mahrûm Kalmaz." Buyuruyor.
o Büyükleri, Yalancılardan Ayıran Farkların En Açığı; Her Sözlerinin, Hareketlerinin Dîne Uygun Olması, Yanlarında Bulunanların Kalplerinde,allahü Teâlânın Korkusu Ve Sevgisi Hâsıl Olmasıdır Ve Başka Şeylerden Soğumalarıdır. Evliyâ İle Münâsebeti Olanlarda, Bu Alâmetler Görülür. Münâsebetleri Olmayanlar, Zâten Herşeyden Mahrûmdur. Fârisî Beyit Tercümesi:
iyiliğe Elverişli Olmayan Kimse,
faydalanamaz, Pegamberi De Görse.
(2. Cild, 92. Mektup)
allahü Teâlâya Hamd Olsun Ve O'nun Seçtiği Kimselere Selâmlar Olsun! Kıymetli Seyyid Kardeşim! Dikkatle Dinleyiniz! İyi Düşünceli Olan Kardeşlerimizin Dertlerden Kurtulmamiz İçin, Her Çâreye Baş Vurduklarini, Hiçbirinin Fayda Vermedi?ini Haber Aldim. "allahü Teâlânin Yarattiklarinda, Gönderdiklerinde Hayir, İyilik Vardir." hadîs-i Şerîfi Meşhûrdur. İnsan Oldu?umuz İçin, Başimiza Gelenlerden, Bir Aralik Üzülmüştük. İçimiz Sıkılmıştı. Birkaç Gün Sonra, Allahü Teâlânın Lütfu İle, Üzüntü Ve Sıkıntılar Gitti, Hiç Kalmadı. Onların Yerine Sevinç, Genişlik Geldi. Bizimle Uğraşanlar, Allahü Teâlânın İstediğini İstemekte Ve Yapmaktadırlar. Böyle Olunca, Sıkılmanın, Üzülmenin Yersiz Olduğu, Allahü Teâlâyı Seviyorum Diyenin Böyle Olmaması Gerektiği Anlaşıldı. Çünkü Sevene, Sevgilinin Gönderdiği Acıların Da, O'ndan Gelen İyilikler Gibi Sevgili Ve Tatlı Olması Lâzımdır. Sevgilinin İyilikleri Tatlı Geldiği Gibi, O'nun Acıtması Da Tatlı Gelmelidir. Hattâ, O'ndan Gelen Acılarda, Tatlılardan Daha Çok Lezzet Bulmalıdır. Çünkü Acılar, Sıkıntılar Nefse Tatlı Gelmez. Nefis, Böyle Şeyleri İstemez. Her Bakımdan Güzel Olan, Her Şeyi Güzel Olan Allahü Teâlâ, Bu Kulunu İncitmek Dileyince, O'nun İrâdesi, İsteği, Bu Kula Elbette Güzel Gelmelidir. Daha Doğrusu, Bundan Zevk Almalıdır. Bizimle Uğraşanların Diledikleri, İstedikleri, Allahü Teâlânın Dilediğine Uygun Olduğu İçin Ve Bunların Dilekleri, O Sevgilinin Dilediğini Gösterdiği İçin, Bunların Diledikleri Ve Yaptıkları Da, Elbette Güzeldir Ve Tatlı Gelmektedir. Sevgilinin İşini Gösteren Bir Kimsenin İşi De, Sevene Sevgilinin İşi Gibi, Sevimli Ve Tatlı Gelir. Bunun İçin Bu Kimse De, Sevene Sevgili Olur. Şaşılacak Şeydir Ki Bu Kimsenin Vereceği Acılar, Sıkıntılar, Ne Kadar Çok Olursa, Sevenin Gözüne O Kadar Çok Tatlı Görünür. Çünkü, Onun Verdiği Sıkıntılar, Sevgilinin Düşman Gibi Olduğunu Göstermektedir. Bu Yolda Aklı Gidenlerin İşlerine Akıl Ermez. Demek Ki, O Kimseye Karşılık Yapmak, Onu Kötü Bilmek, Sevgiliyi Sevmeye Uymaz. Çünkü O Kimse, Sevgilinin İşlerini Gösteren Bir Ayna Gibidir. Bizimle Uğraşanlar, İncitenler, Başkalarından Daha Sevimli Görünüyorlar. Kardeşlerimize, Dostlarımıza Söyleyiniz! Bizim İçin Üzülmesinler, Sıkılmasınlar. Bizi İncitenleri Kötü Bilmesinler. Onlara Kötülük Yapmasınlar! Bunların Yaptıklarına Sevinseler, Yeridir. Evet, Duâ Etmekle Emr Olunduk. Allahü Teâlâ, Duâ Edenleri, O'na Boyun Bükenleri Ve Yalvaranları, Sızlayanları Sever. Böyle Yapmak, O'na Tatlı Gelir. Belâların, Sıkıntıların Gitmesi İçin Duâ Ediniz! Af Ve Âfiyet İçin Yalvarınız!
o Kimsenin İncitmesi, Sevgiliyi Düşman Gibi Göstermektedir Dedim. Evet Çünkü, Sevgilinin Düşmanlığı, Düşmanlar İçindir. Dostlarına Düşmanlığı, Görünüştedir. Bu İse, Merhametini, Acımasını Bildirmektedir. Böyle Düşman Görünmesinin, Sevene Nice Faydaları Vardır Ki, Anlatılmakla Bitmez. Bundan Başka, Dostlarına Düşmanlık Gibi Görünen İşler Yapması, Bunlara İnanmayanları Harâb Etmekte, Onların Belâlarına Sebeb Olmaktadır. Muhyiddîn-i Arabî, "ârifin Niyeti, Maksadı Olmaz." Buyuruyor. Yâni Allahü Teâlâyı Tanıyan Kimse, Belâdan Kurtulmak İçin, Bir Şeye Başvurmaz Demektir. Bu Sözün Ne Demek Olduğunu İyi Anlamalıdır. Çünkü, Dert Ve Belâların, Sevgiliden Geldiğini, O'nun Dileği Olduğunu Bildirmektedir. Dostun Gönderdiği Şeyden Ayrılmak İster Mi Ve O Şeyin Geri Gitmesini Özler Mi? Evet Duâ Ederek, Gitmesini Söyler. Fakat, Duâ Etmeğe Emrolunduğu İçin, Bu Emre Uymaktadır. Yoksa, Gitmesini Hiç İstemez. O'ndan Gelen Her Şeyi De Sever, Hepsi Kendine Tatlı Gelir. Doğru Yolda Bulunanlara, Allahü Teâlâ Selâmet Versin! Âmîn. (3. Cild, 15. Mektup)
kerâmet Ve Menkîbeleri
rüyânın Bereketi
mîr Muhammed Numân Anlattı:
bir Gece Rüyâda Hocam İmâm-ı Rabbânî'yi Gördüm. Bir Yerden Mübârek Dergâhına Gelmişim. Kapıda Bekliyorum. İçerden Çıkıp Beni Ayakta, Başı Önüne Eğik, Muhtaç Hâlde Görünce Memnun Oldu. Çok Teveccüh Edip, Beni Kucakladı Ve Yanındakilere; "mîr, Yoldan Geldi. Harâreti Vardır. Meyve Suyu Getiriniz." Buyurdu. Önüme Beyaz Bir Kâse Getirdiler. Hazret-i İmâm; "mîr, Bu Kâseyi Al Ve Hepsini İç Ve Ondan Hiç Kimseye Bir Damla Verme!" Buyurdu. O Meyve Suyunu Tamâmen İçtim. Bundan Sonra Mübârek Hocam Yüzünü Kıbleye Dönüp Ellerini Kaldırdı Ve; "ey Allah'ım! Muhammed Resûlullah'a Mahsus Olan Nisbeti Mîr'e Nasîb Eyle!" Diyerek, Duâ Etti Ve Ellerini Mübârek Yüzüne Sürdü. Sonra Yine Ellerini Kaldırıp; "yâ Rabbî, Bana Mahsus Olan Nisbeti De Mîr'e İhsân Eyle." Dedi. Uyanınca, Rüyâmı Hazret-i İmâm'a Arz İle Tâbirini İstirhâm Ettim. Cevap Vermediler. Huzurlarından Ayrıldım. Bir Müddet Sonra Şu Mektubu Bana Gönderdiler:
"bir Gün Sabah Namazından Sonra Eshâbımla Oturuyordum. Gayr-i İhtiyârî Size Teveccüh Eyledim. Hissettiğim Zulmet Ve Bulanıklıkların Giderilmesine Gayret Ettim. Böylece Sizin Kemâl Hâliniz Ayın On Dördü Gibi Oldu. Hidâyet Güneşine Verilen Her Şey O Dolunaya Aksetti. Hattâ Kemâl Cihetinden Fark Kalmadı. Ancak Bundan Sonra Zarfı Genişletmek Ve Genişlediği Kadar Onu Doldurmak Kaldı. Uzun Zaman Bu Mânânın Temsîlî Sûretini, Doğruluğunu Gösteren Bir Yakînin Hâsıl Olması İçin, Nazarımda Tuttum. Bunun İçin Allahü Teâlâya Hamd Ve Şükürler Olsun. Bu Nîmete Kavuşmanız Gördüğünüz Ve Tâbirini Çok İstediğiniz O Rüyâ Sebebiyledir. Allahü Teâlâya Hamd Ve Senâlar Olsun Ki, Borcunuz Tamâmen Ödendi Ve Vâd Edilen Şey Gerçekleşti. Verilen Söz Yerine Geldi. Temennimiz, Kavuştuğunuz Bu Kemâle, İnsanları Da Kavuşturmanız Ve O Memleketin Köyünü, Sahrâsını Mübârek Vücûdunuzla Aydınlatmanızdır."
etin Üzerindeki Kurt
mîr Muhammed Numân Hazretleri, Bir Gün Dervişlerden Bir Grupla, Kendisini Sevenlerden Birinin Evine Dâvet Edildi. Mîr, Ev Sâhibini Huzûruna Çağırıp; "ikrâmda İfrâta, Aşırılığa Gitmemesini Söyledi Ve Sakın Yemeklerde Şüpheli Bir Şey Bulunmasın." Buyurdu. O Da Elden Geldiği Kadar İhtiyâtlı Hareket Etti. Ama Hazret-i Mîr'in Yanında Kalabalık Bir Cemâat Bulunduğundan, Pekçok Keçi Ve Koyun Kestiler. Âniden, Kesilen Bu Hayvanların Birinin Eti Üzerinde Sayısız Kurtlar Peydâ Oldu. Öyle Ki, Bir Anda Etten Kemiğe Geçtiler. Hazret-i Mîr'e Getirdiler; "bunun İçin Çok Dikkat Edin Demiştik. Keçi, Helâlden Değildir. Allahü Teâlâ Kurtlarla Bunu Bize Gösteriyor. Siz Yine De Araştırın." Buyurdu. Araştırdılar. Anlaşıldı Ki, Bu Keçi, Hayvan Zekâtı Toplama Memuru Arkadaşının Zulmen Alıp, Kendisine Gönderdiği Ve Ev Sâhibinin Bundan Hiç Haberi Olmadığı Bir Hayvandı.
kaynaklar
1) Hadarât-ül-kuds; S.299
2) Zübdet-ül-makâmât; S.326
3) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye; (49. Baskı) S.1120
4) Mektûbât-ı İmâm-ı Rabbânî, 2. Cild, 92. Ve 3. Cild, 15. Mektup
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.16, S.45
