osmanlı Devrinde Yetişen Büyük Veli Ve Hanefî Mezhebi Fıkıh Âlimi. İsmi, Muhammed Bin Muhammed Bin Yegân Bin Armağan Bin Halîl'dir. Molla Yegân Diye Meşhûr Oldu. Aslen Aydınlı İdi. Doğum Târihi Bilinmemektedir. 1453 (h.857) Târihinde Bursa'da Vefât Etti. Vefât Târihi İle İlgili Başka Rivâyetler De Vardır. Bursa'da Yıldırım İmâreti Yanındaki Mektebe Defnedildi. Bugün Mezarından Eser Yoktur.
çocukluğu Aydın'da Geçti. Orada Temel Bilgileri Öğrendi. Aydın'daki Âlimlerden Öğrenebileceği Bilgilere Sâhib Olduktan Sonra Bursa'ya Gitti. Bursa'da Molla Fenârî'den İlim Öğrenip İcâzet Aldı. Bursa'da Çeşitli Medreselerde Müderrislik Yaptı. Kendi Adıyla Anılan Molla Yegân Medresesinde Senelerce Müderrislik Yapıp, Tâliblerine İlim Öğretti. Molla Fenârî'nin Vefâtından Sonra, Başmüderris Ve Bursa Kâdısı Oldu.sultan İkinci Murâd Han, Bu Kıymetli İlim Adamını Çok Severdi. Ona Sık Sık İhsân Ve İltifâtlarda Bulunur, Nasîhatlerini Dinlerdi. Hattâ Molla Fenârî'den Sonra Onu Osmanlı Şeyhülislâmlığına Tâyin Ettiği Söylenir. Buna Göre Molla Yegân Osmanlı Devletinin Üçüncü Şeyhülislâmı Olmaktadır. Molla Yegân'la Sultan İkinci Murâd Arasındaki Yakınlığa En Güzel Örnek Molla Gürânî'nin Bursa'ya Getirilmesi Hâdisesidir. Bu Hâdise Şöyle Olmuştu:
molla Yegân Hacca Gitmiş Mekke-i Mükerreme Ve Medîne-i Münevveredeki Mübârek Yerleri Ziyâret Etmekle, Peygamber Efendimizin Ayak Bastığı Yerlere Ve Kabr-i Şerîfine Yüz Sürmekle Şereflenmişti. Hac Esnâsında, Molla Gürânî İle Tanıştı. Ondaki Eşsiz İlmi, Dînindeki Olgunluğu Ve Güzel Ahlâkını Gören Molla Yegân, Böyle Bir Âlimin Ancak Osmanlı Mülkünde Kıymet Bulacağını İfâde Edip, Molla Gürânî'yi Bursa'ya Davet Etti. Berâberce Bursa'ya Geldiler. Molla Yegân, Sultan Murâd Hanın Huzûruna Varınca, Sultan; "onca Yer Gezip, Gördün, Bize Ne Hediye Getirdin?" Diye Suâl Etti. Molla Yegân Da; "tefsîr Ve Hadîs İlimlerinde Yetişmiş Bir Âlim Getirdim." Cevâbını Verdi. Molla Gürânî'yi Getirip, Pâdişâh'a Takdim Etti. Pâdişâh Da Onun İlmini Takdîr Edip, Hüdâvendigâr Gâzî Medresesi Müderrisliğine Tâyin Etti. Sonra Manisa'da Bulunan Şehzâde Mehmed'e (fâtih'e) Hoca Tâyin Edildi.
herkesin Sevgisine Mazhâr Olan Molla Yegân, Keskin Zekâlı Ve Yumuşak Huylu Bir Zât-ı Muhteremdi. Dîne Uymakta,allahü Teâlânın Emir Ve Yasaklarını Gözetmekte, Peygamber Efendimizin Güzel Ahlâkı İle Ahlâklanmakta, İnsanlara Dînini Öğretmekte Çok İleriydi. Yüzü Ak, Boyu Uzun Ve Sakalı Gürdü.çok Cömert Olup, Allahü Teâlânın Dostları İle Yemek Yiyip Sohbet Etmekten Çok Hoşlanır, Onlar İçin Nadide Sofralarda Lezîz Yemekler Hazırlatırdı. Fakir-zengin Herkesi Sofrasına Dâvet Eder Ve Sofradan Herkes Doymuş Olarak Kalkardı.
ömrünü, İlim Öğrenmek Ve Öğretmekle, Allahü Teâlâya İbâdet Etmekle Geçiren Molla Yegân, Pekçok Talebe Yetiştirdi. Yetiştirdiği Talebeleri Arasında; Başta Oğulları Yegânzâde Mehmed Paşa Ve Yegânzâde Molla Sinâneddîn Yûsuf Bâlî Olmak Üzere; İstanbul'un İlk Kâdısı Hızır Bey, Karamanlı Küçük Yâkup, İbn-ül-hatîb Molla Taceddîn İbrâhim, Ayasolug Çelebisi Molla Mehmed, Molla Halîl Hayreddîn, Hacı Hasan-zâde Molla Mehmed, Şeyhulislâm Efdalzâde Hamîdüddîn Gibi Âlimler Vardı.
daha Çok Talebe Yetiştirmekle Meşgûl Olan Molla Yegân, Kitap Yazmaya Pek Fırsat Bulamamış Bâzı Meşhûr Kitapların Kenarlarına Hâşiyeler İle risâletün Fil-hulle adlı Bir Eser Yazmıştır.
kerâmet Ve Menkîbeleri
1) Şakâyik-i Nu'mâniyye Tercümesi (mecdî Efendi); S.99
2) Esmâ-ül-müellifîn; C.2, S.199
3) Tâc-üt-tevârih (ulemâ Kısmı)
4) Keşf-üz-zünûn; S.861
5) Mu'cem-ül-müellifîn; C.11, S.211
6) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.12, S.306
