evliyânın Büyüklerinden. Hadîs İlminde De Âlim Olup, Doğum Târihi Bilinmemektedir. 876 (h.263) Senesinde Vefât Etti. Bağdat’ta Doğup Büyümüş Ve İlim Tahsilini Orada Yapmıştır. Evliyânın Meşhûrlarından Cüneyd-i Bağdâdî'nin, Akrabâsı Olup, Sohbetinde Bulunmuştur. Zamanındaki Meşhûr Velîlerden Sırrî-yi Sekatî’nin, Hâris Muhâsibî’nin, Bişr-i Hafî’nin Ve Ebü’l-feth El-hammâl’ın Sohbetlerinde Bulunmuştur. Böylece Tasavvufta Yetişmiştir. Hadîs İlminde; Ebû Nadr Hâşim Bin Kâsım'dan Ders Almış Ve Ondan İşiterek Bir Miktar Hadîs-i Şerîf Rivâyet Etmiştir. Kendisinden İse Abdullah Bin Muhammed El-begâvî Ve Diğer Bâzı Âlimler Hadîs-i Şerîf Rivâyet Etmiştir.

muhammed Bin Ebû Verd’in Kendisi Gibi Meşhûr Ve Velî Bir Zât Olan Bir De Kardeşi Vardır. İsmi Ahmed Olup, İkisinin İsmi Ve Hâlleri Çok Kerre Birlikte Zikredilmiştir. Kardeşi Ahmed, Yaş İtibariyle Kendisinden Küçük Olup, Önce Vefât Etmiştir (bkz. Ahmed Bin Ebû Verd).

ilmi İle Amel Eden, Fazîletli Ve Kıymetli Bir Zât Olan Muhammed Bin Ebû Verd’in Hikmetli Sözleri Pek Çoktur.

buyurdu Ki: “gaflet İki Kısımdır. Biri Rahmetten Gaflet. Diğeri, Gelecek Olan Azâbdan, Cezâdan Gaflet. Rahmetten Gaflet, Yükselmeyi Engeller. Cezâdan Gaflet İbâdetten Alıkor. Gafletten Kurtulan Yükselir.”

evliyâ Kimdir? Denilince; “allahü Teâlânın Dostlarına Dost, Düşmanlarına Düşman Olan Kimsedir.” Buyurdu.

“dünyâya Düşkün Olan Ve Ona Hırsla Bağlananı Kimse Sevmez.”

“bir Kimse Dünyâya Düşkün Olmazsa, İnsanlar Onu Sever. Kalbinden Dünyâ Sevgisini Çıkaran Kimseyi İse Melekler Sever.”

“insanları Şu İki Husus Felâkete Sürükler. Biri, Farzları Bırakıp, Nâfilelerle Uğraşmak Ve Böylece Farzları Kaçırmak. İkincisi, Kalbin Gaflete Dalıp, Âzâların Yaptığı İşin Farkında Olmaması.”

kaynaklar

1) Hilyet-ül-evliyâ; C.10, S.315

2) Tabakât-us-sûfiyye; S.249

3) Tabakât-ül-kübrâ; C.1, S.98

4) Târih-i Bağdâd; C.3, S.201

5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.3, S.266