horasan’da Yetişen Evliyânın Meşhûrlarından. Künyesi, Ebû Bekr’dir. Dokuzuncu Asırda Belh Şehrinde Yaşamış Olup, Doğum Ve Vefât Târihi Bilinmemektedir. Zamanının Meşhûr Âlimlerinden Ve Evliyâsından Ahmed Bin Hadreveyh Ve Diğer Evliyâların Sohbetinde Ve Derslerinde Yetişmiştir. Hadîs İlminde De İlim Sâhibi Olmuş, Hadîs-i Şerîf Rivâyet Etmiştir. Derslerinde Ve Sohbetinde Çok Talebe Yetişmiştir.

muhammed Bin Hâmid Hazretlerinin Kıymetli Sözlerinden Bir Kısmı Şunlardır:

buyurdu Ki: “tefekkür Beş Çeşittir. 1- Allahü Teâlânın Yarattığı Şeylere Bakıp, O’nun Yüceliğini Düşünmek. Bundan Mârifet, Rabbini Tanımak Hâsıl Olur. 2- Allahü Teâlânın Nîmetlerini Ve İhsânlarını Düşünmek. Bundan Muhabbet Hâsıl Olur. 3- Allahü Teâlânın Vâdettiği Nîmetleri Ve Mükâfâtları Düşünmek. Bundan İbâdete Karşı Rağbet Ve İbâdet Yapma Şevki Hâsıl Olur. 4- Allahü Teâlânın Azâbını Düşünmek. Böyle Tefekkür Eden Kimse, Allahü Teâlâya İsyân Etmekten Sakınır. 5- Allahü Teâlânın Verdiği Nîmetler Ve İhsânları Yanında, Nefsin Kötülüklerini Düşünmek. Bundan Da, Geçmiş Günahları Hatırlıyarak Allahü Teâlâya Karşı Hayâ, Utanma Hâsıl Olur.”

“insanın Kalbine Nur Yerleşince; Dışı, Âzâları, İyilik Yapar Ve İyiliği Konuşur.”

muhammed Bin Hâmid Hazretlerine, Fâtır Sûresinin; “ey İnsanlar, Siz Allaha Muhtaç Olanlarsınız. Allah İse Hiç Bir Şeye Muhtaç Değildir. Hamîddir (hamd Olmaya Lâyıktır).” meâlindeki 15. Âyet-i Kerîmenin Tefsîri Sorulunca Şöyle Tefsîr Etmiştir. “siz Âcizsiniz, Allahü Teâlânın Rahmetine Muhtaçsınız, Bunun İçin Fakirsiniz. Allahü Teâlâ Ganîdir. Sizin İbâdetlerinize İhtiyâcı Yoktur.”

“ehl-i Muhabbet Olmayan Kimse, Himmete Tam Mânâsıyla Ulaşamaz. (himmet, Sadece Bir Şeyi İstemektir. Bu Da Allahü Teâlânın Rızâsına Kavuşmaktır.) Muhabbet Ehli Buna; Sünnete Tâbi Olup, Bid’atlardan Sakınmak Sûretiyle Kavuşmuştur. Çünkü Resûlullah Efendimiz Himmette En Yüksek Derecede Olup, Allahü Teâlâya En Yakın Olandır.”

“câhillerin Evliyâyı İnkâr Etmesi, Büyüklere Dil Uzatması, Onları Anlamaktan Uzak Olmalarından Ve Kalblerinin Hikmeti Almamasındandır.”

“evliyâ Olan Zâtlar, Evliyâlıklarını Dâima Gizlerler, Söylemezler. Fakat Onların Hâlleri Ve Davranışları, Evliyâ Olduklarını Gösterir. Evliyâlık İddiasında Bulunan Kimseler, Dilleriyle Bunu Söylerler. Fakat Hâl Ve Hareketleri, Onların Yalancı Olduklarını Ortaya Çıkarır.”

“allahü Teâlâya En Yakın Olan Kimseler, Fakirlerle Bulunmaktan Hoşlanan Kimselerdir. Ebedî Olanı, Geçici Olana Tercih Edenler Ve Kazâya Rızâ Gösterenlerdir.”

“bir Şeyi Yapmaktan Âciz Kalırsan, Bu Âcizliğini, Zayıflığını Anlamaktan Da Âciz Kalma.”

“bir Kimsenin Bir Müslümanı Hor Görmesi, Îmân Ve Mârifet Zayıflığındandır.”

“yol Belli Ve Açık; Delil, Âlimler (müctehidler), Azık Tam, Binek Kuvvetli. Fakat İnsanı Asıl Maksada Kavuşmaktan Uzaklaştıran Şeyler Var. Bunlar: Âlimlere (müctehidlere) Uymadan, Kendi Görüşüne Uymak, Nefsinin İstekleri Peşinde Koşmak. Azığı (yiyeceği) Gayrimeşrû Yerden Toplamak. Mesûliyeti Unutup, Bineği Zayıflatmaktır.”

“insanların Felâketine Sebep; Asıl İşi Bırakıp Boş Şeyler İle Uğraşmaları, Nefislerinin İsteklerine Uymaları Ve Harama Dalıp, Şüphelilerden Sakınmamalarıdır.”

“insanların En Kötü Ahlâklısı, Dostunu Düşmanını Ayırmayan Ve Sohbet Ehlinden Uzak Yaşayandır.”

“kalb Ve Vakit, İnsan İçin Sermâyedir. Fakat Kalbini Kötü Zanlarla, Düşüncelerle Meşgûl Eder. Vaktini De Boş Şeylerle Geçirir, Zâyi Eder. Bu Ne Acı Bir Hâldir. Sermâyeyi Kaybedene Kim Kâr Getirebilir.”

kaynaklar

1) Tabakât-us-sûfiyye (sülemî); S.280

2) Tabakât-ül-kübrâ; C.1, S.101

3) Tabakât-ı Ensârî; S.329

4) Tarih-i Bağdâd; C.2, S.288

5) Nefehât-ül-üns; S.155