istanbul'da Yetişen Âlim Ve Velîlerden. 1788 (h.1203) Senesinde İstanbul'da Doğdu. 1847 (h.1264) Senesinde Vefat Etti. Kabri İstanbul'da Çarşamba Semtinde Tekkesi Yanında Kurduğu Dâr-ül-mesnevî Bahçesindedir. Babası Şeyh Abdülhalîm El-ahıshavî En-nakşîbendî'dir.
beş Yaşında İken Muhammed Himmet Efendi Mektebine Başlayıp Kur'ân-ı Kerîm Okumayı Öğrendi.yedi Yaşında Kur'ân-ı Kerîmi Ezberlemeye Başladı. On Yaşında Hıfzını Bitirdi. Hıfzını Tamamlayınca Babası O Devrin İstanbul'da Bulunan Kırâat Âlimlerini Dâvet Edip Sultan Selim Câmiinde Hatm Duası Yaptırdı. Üç Gün Müddetle Cemiyetler Tertib Edildi. Ziyafet Verildi.bundan Sonra Hace Ahmed Efendinin Mektebinde İki Sene Secâvend, Tecvid İlmihal Öğrendi. Birgivî Şerhi ve Benzeri Kitablari Okudu. On İki Yaşinda Bolulu Hace Halil Efendiden Arapça Ö?renmeye Başladi. Sarf Ve Nahiv Ö?renip izhar kitabini Okudu. Sonra Şeyh Yahya Efendiden Molla Câmi Hazretlerinin kâfiye Şerhini (molla Câmi kitabini) Okuyup Tamamladi. Bu Hocasindan Mantik İlminde isâgûci, tasavvurâtkitablarini Da Okudu. Bu Kitablardan Bazilarini Başka Hocalardan Da Okuyup Tamamladi. Yinemeşârik-ül-envâr, ibn-i Melek, şerh-i Akâid kitablarini Ders Almak Sûretiyle Okudu. Bu Sirada Onsekiz Yaşinda İdi. Farsçadan Da tuhfe-i Vehbî, pend-i Attar, gülistan, bostan kitablarinidivan-i Hâfizi Şirâziden Bir Miktar Okudu.
bu Tahsilinden Sonra Eyüb Sultan Semtinde Abdullah Kaşgarîden De Ders Alip Bazi Kitablari Ondan Okudu. Bu Kitablar Arasinda mesnevî-yi Şerîfi de okudu.
tasavvufta İse Nakşibendiyye Yolunun Rehberlerinden Şeyh Nimetullah Efendiye Talebe Olup Sohbetlerinde Ve Derslerinde Bulundu. Bu Hocasindan mişkat-ül-mesabîh ve Büyük İslam Âlimi İmam-i Rabbânî Hazretlerinin İslâm Dünyasinda Meşhur Ve Emsalsiz Kitabi mektûbât-i Şerîfi Okudu. Yine Vâiz Muhammed Bin Muhammed Şeyh Hüşgûn'dan Kirâat-i Seb'a Ve Kirâat-i Aşereyi Okudu. Meşayih-ül-kurra Eyyüb Sultan Câmii Baş İmami Ve Sultan Ahmed Câmii Cumâ Vâizi El-hâc Abdullah Efendiden De Kirâat-i Aşere Okudu. 1814 (h.1230) Senesinde Başlayip İki Buçuk Sene Müddetle İmâmzâde Hâfiz Muhammed Es'ad Efendiden Taftazânînin akâid-i Nesefî Şerhini, haşiye-ihayâlî,kâdî-mîr, muhtasar-ül-müntehî kitablari Ve şifâ-i Şerîf, dürer, mutavvel, hulâsatül-hisab,menâr Şerhi İbn-i Melek gibi Kitablari Okudu. 1824 (h.1240) Senesinde Regâib Gecesinde Devrin Meşhur Yirmi Âliminden Meydana Gelen Bir Heyet Huzurunda Ve Kalabalik Bir Cemâat Önünde İcâzet Aldi.kendisi De Zamanla Yetişdirdiği Talebelere İcazet Vermiştir.
bolulu Seyyid Nu'man Efendi,yemenicizâde Seyyid Hâfız Muhammed Efendi, Seyyid Hâfız Muhammed, Hâfız Necib Efendi Ve Hâfız Ömer Derviş Hasan Meşhur Talebeleridir.
osmanlı Sultanlarından Üçüncü Selimhan, Dördüncü Mustafa Han Ve Gâzi İkinci Sultan Mahmûd Han Devirlerini Yaşamiş Bir Âlim Olup Kiymetli Eserler Yazmiştir. Bunlar Arasinda alti Cildlik mesnevîşerhi hülâsat-üş-şürûh, Şerh-i Tuhfe-i Şâhidî, Risalet-üs-sakaleyn, Muin-ül-vâizîn,ferîdüddîn Attâr'in pendnâme'sine Yazdi?i mâhadar adli Şerh, kavâid-i Fârisî ve divâni En Önemli Eserleridir.
murad Molla Dergâhında Şeyhlik Yaptı. Sultan Ahmed Câmiinde Vaaz Verirdi. Tekkenin Yanında Bir Dâr-ül-mesnevî Yaptırdı. Burada mesnevî okuttu. Farsça Bilgisi çok Derindi. Devrinin İleri Gelenlerine Çok Tesirli Olmuştur. Ayrıca Şairdi.
buyurdu Ki: "dünyada Ve Ahirette Selâmeti İsteyen Kimse Önce Bedenini Sıhhatli Tutup, İhtiyacından Fazla Şeyleri Kazanmak İçin Haddi Aşmamalıdır. Kendine Her Ne Muamele Yapılırsa Başkasına Da O Muameleyi Yapmalıdır. Bu Nasihatı Kabul Eden Kimse Dünya Ve Ahirette Selamet Bulur."
"ilim Ve Mârifet Ehli Şöyle Tenbih Etmişlerdir: Üç Kimse İle Arkadaş Olup Sohbet Et. Birincisi, İlim Ehli Ve Hüner, Sanat Sahibi Olan Kimselerle Arkadaş Ol. Dünyâ Ve Âhiret Saâdetine Kavuşman Kolay Olur. İkincisi, Güzel Ahlak Sahibi Kimselerle Arkadaş Ol. Çünkü Böyle Kimseler Dostun Ayıbını Görmemezlikten Gelerek Örterler Ve Bu Ayıbını Nasîhatla, Düzeltirler. Bu Hususta Çok Gayret Gösterirler. Üçüncüsü; Kötü Niyetli Olmayan, Dünyaya Düşkünlük Göstermeyen, Sâdık Ve İhlâslı Olan Kimseler.
şu Üç Sınıf Kimseden De Sakınmak Lazımdır: Birincisi, Fısk Ve Fücur Ehli Olup, Günah İşleyen, Nefislerine Uyup Allahü Teâlânın Emrinden Çıkan Kimselerdir. Bunlarla Arkadaşlık Ne Dünyâ Rahatı Kazandırır Ne De Âhirette Rahmete Kavuşturur! İkinci Grup, Yalancı Ve Hâin Olanlardır. Bunlarla Dostluk Acı Azaba Ve Felâkete Sebeb Olur. Senden Başkasına, Başkasından Sana Söz Taşır... Üçüncü Sınıf, Ahmak Olanlardır. Bunların Sözlerine İtimat Edilmez. Ne Fayda Sağlayabilirler Ne De Bir Zarara Mani Olabilirler. Hayırlı Gördükleri Şer, Faydalı Gördükleri Zararlıdır. Zararlı Gördükleri Faydalıdır."
"şu Hususlar İyi Bir Müslümanın Vasıflarındandır. Allahü Teâlâ Mealen; "mü'minler Ancak Kardeştir" (hucurat Sûresi-13) Buyurdu. Mü'minin İtikadi Do?ru Olmalidir. Kendi Nefsi İçin Ne Muâmele Yaparsa Müslüman Kardeşleri İçin De Aynı Muâmeleyi Yapmalıdır. Devamlı Tâat Üzere Bulunup Günahlardan Sakınmalıdır. Doğru Sözlü Ve Yalandan Uzak Olmalıdır. Hayra Koşmalı Ve Hayra Teşvik Edici Olmalıdır. Çok Merhametli Ve Şefkatli Olup Her Hususda Adaletten Ayrılmamalıdır. İslamiyetten Asla Ayrılmamalı, Ahdinde Sağlam Ve Vâdinde Doğru Olmalıdır. Hayır İşleri Tehir Etmemeli Ve Değiştirmemelidir. Her Hususda İnsaflı Olmalı Allahü Teâlânın Her Şeyi Bildiğini Aklından Çıkarmamalıdır. Allahü Teâlâ Herşeye Kâdirdir. Yumuşak Huyluluğunun Yanında Şüphe Ve Tereddütten Kurtulmuş Bir Kalbe Sâhib Olmalıdır.
sâlih Ve Başkasının İyiliğine Çalışan İyi Kalbli Bir Kimse Olmalıdır. Allahü Teâlâ Meâlen; "kim Salih Amel İşlerse (sevab) kendinedir." (fussilet Sûresi-46) Buyurdu. Gururlu Olmamali Ve İbâdeti Dünya Menfaati İçin Yapmamalı. Dostlar İçin İyi Niyetli Olup Her Feyzini Allahü Teâlâdan Bilmeli..."
kaynaklar
1) Osmanlı Müellifleri; C.1, S.169
2) Mâhadar; S.388