mevlânâ Hâlid-i Ba?dâdî Hazretlerinin Talebelerinden Ve Zamânindaki Büyük Velîlerden. İsmi Osman Sirâceddîn'dir. Osman Et-tavilî Ve Sirâceddîn-i Evvel Adlariyla Da Meşhûr Olmuştur. Babasi, Hâlid Bin Abdullah, Annesi Halîme Hanimdir. Peygamber Efendimizin Torunu Hazret-i Hüseyin'in Neslinden Oldu?u İçin Hüseynî, Tavila Köyünde Yerleşti?i İçin Tavilî Nisbeleriyle De Anildi. 1781 (h.1195) Senesinde ırak'ta Cebel-i Himrin Denilen Yerde Do?du. 1867 (h.1283) Senesinde Tavila'da Vefât Etti. Kabri Orada Olup, Ziyâret Edilmektedir.
asîl Ve Fazîlet Sâhibi Bir Âileye Mensûb Olan Osman Et-tavilî, Küçük Yaştan Îtibâren İlim Tahsîline Başladi. Köyü Tavila'da Kur'ân-i Kerîmi Ve Bâzi Kitaplari Okuyup Bitirdi. Sonra Biyara'ya Ve Hurmal'a Giderek Her Memleketten Gelen Talebelerin Ders Gördüğü Hırpanî Medresesine Girdi. Tahsil Hayâtı Sırasında Çalışkanlığı, Gayreti Ve Doğruluğuyla Dikkatleri Üzerine Topladı. Fakir Olduğu İçin Okuyacağı Kitapların Hepsini Eliyle Yazdı. Talebelik Hayâtı Sırasında Önemli Şeyleri Araştırıp Üzerinde Durmayı Âdet Edindi. Bir Taraftan İlim Öğrenmekle Berâber, Tasavvufa Karşı Da Büyük Bir Alâka Duyuyordu.sonunda Süleymâniye Yoluyla Bağdât'a Giderek Büyük Âlimlerin Yetiştiği Geylânî Medresesine Devâm Etti. Sonra Şeyh Abdullah Hırpanî'nin Medresesine Devâm Ederek, Orada Müderris Bulunan Büyük Âlim Ve Velî Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleriyle Tanıştı. Onun İlim Ve Feyiz Kaynağı Ders Ve Sohbetlerine Devâm Ederek İlimde Yüksek Dereceye Erişti. Mevlânâ Hâlid Hazretleri Ona Fakih Osman Adını Verdi. Tasavvuf Yolunda İlerleyerek Nakşibendiyye Yolu Usûlüne Göre Yetişti. Mevlânâ Hâlid Hazretleri Önce Ona Zâhirî İlimlerde İcâzet, Diploma Verdi. İki Sene Kadar Sonra Da Tasavvuf Yolunda Yetiştiğine Ve İnsanlara İslâmiyetin Emir Ve Yasaklarını Anlatabileceğine Dâir Halîfelik Verdi. Mevlânâ Hâlid Hazretleri Onun Hakkında; "ben Gurbete Ve Meşakkate Tahammül Ettim. Bende Makâmlar Ve Haller Hâsıl Oldu. Onları Da Benden Osman Et-tavilî Aldı." Buyurdu.
nakledilir Ki: Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri, Osman Et-tavilî'ye Bir Tarla İhsân Etmiş Ve Kendi Mübârek Elleriyle Ona Çekirdek Ekmişlerdi. Şimdi Bile Civar Köylerde Bâzan Hubûbât Bitmese Bile Bu Tarlada Ekin Bitmektedir.
mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri Şam'a Hicret Edince Osman Et-tavilî, Tavila'ya Giderek Yerleşti Ve İnsanlara İslâmiyetin Emir Ve Yasaklarını Anlatmaya Ve İlim Öğretip Talebe Yetiştirmeye Başladı. Kısa Bir Müddet İçinde Onun Şöhreti Etrâfta Yayılıp Pekçok Kimse Onun İlim Meclislerine Ve Sohbetlerine Koştu. Tavila Ve Süleymâniye Çevresinde Büyük Bir Îmân Ve İnançla Kırk Yıl Müddetle İrşâd Hizmeti İle İnsanlara İslâmiyeti Öğretmeye Devâm Etti. Nakşibendiyye Yolunun Yayılması, İnsanların Dünyâda Ve Âhirette Saâdete, Mutluluğa Kavuşmaları İçin Gayret Etti. Yaşadığı Devirde Meydana Gelen Hâdiseler Osman Et-tavilî Hazretlerini Unutturacağına, Bilakis İlâhî Bir Lütuf Olarak, İsmi Osmanlı Devleti Ve İran'ın Her Tarafına Yayıldı. Uzaktan Yakından Gelerek Onun Sohbetlerinde Bulunan Pekçok Kimse, Allahü Teâlânın Beğendiği Yola Girdi. Yahûdî Ve Hıristiyanlardan Pekçok Kimse Onun Sohbetleriyle Şereflenerek Hidâyete Kavuştu.
osman Et-tavilî Hazretlerinin Dergâhı, Fakirlerin Yemekhânesi, Yolcuların Misâfirhânesi, Tasavvuf Erbâbının Halvethânesi, İlim Ve Fıkıh Talebeleri İçin Bir Medrese Vazîfesi Gördü. Bu Dergâh, Müminler İçin Emsâli Bulunmaz Bir Toplanma Yeri Oldu. Burası Türk, Âzerî, Arap, Afganlı, İranlı Gibi Değişik Mıntıka Ve İklimlerden Gelen Kimselerle Dolup Taştı. Osman Et-tavilî Hazretlerinin Talebeleri Arasında Halktan Adamlar Olduğu Gibi, Âlimler De Çoktu. Hepsi İlmiyle Amel Eden Fazîletli Kimselerdi.
osman Et-tavilî Hazretleri Allahü Teâlânın Emirlerine Tam Uyup, Yasaklarından Şiddetle Sakınırdı. Farz İbâdetlerden Başka, Diğer Vakitlerini Allahü Teâlânın İsmini Anarak, Teheccüd Namazı Kılarak, Oruç Tutarak, Kur'ân-ı Kerîm Okuyup, Hatm-i Tehlil Okuyarak Geçirirdi. Allahü Teâlânın Verdiği Az Nîmetlere Kanâat Ve Şükretti. Fakirlik, Kanâat, Sabır, Temizlik Onun Ayrılmaz Özelliklerinden Oldu. İnsanların Rûhî Hastalıklarının Tedâvisi İçin Gayret Ettiği Gibi, Yaşadığı Çevredeki Toprağın ıslah Edilmesi, Su Kanallarının Açılması, Gelecek Nesillerin Faydalanması İçin Meyve Ağacı Dikmek, Yetiştirmek Gibi Hususlarda Önderlik Etti. Su Kaynaklarinin Temizliğine Ve Genişletilmesine Çalıştı. Koruların Ve Ormanların Korunmasını Temin Etti, Meyve Veren Ağaçların Kesilmesini Yasak Etti. Bu Bölgeye Hâkim Olan Osmanlı Devletinin Büyükleri Ve İdârecileriyle Anlaşmazlığa Girmedi. Kabîleler Arasında Meydana Gelen Yol Kesmek, Hırsızlık, Kabîle Baskınları, Aşîretler Arasındaki Kan Dâvâları Ve Öç Alma Gibi Davranışları Önledi. İnsanların Huzûr Ve Sükûn İçinde Yaşamaları İçin Lüzumlu Emniyet Tedbirleri Aldı. Âile Fertleri Arasında Sevgi Ve Saygının Çoğalmasını Sağladı. Zamânın Her Türlü Kötü Âdetine Karşı Gelerek Birbirine Bağlı Bir Cemiyet Meydana Getirdi. Yetiştirip Hilâfet Verdiği Altmış Kadar Talebesi De İnsanlara İslâmiyetin Emir Ve Yasaklarını Anlatarak Onların Dünyâ Ve Âhirette Mutluluğa Kavuşmaları İçin Gayret Ettiler.
ömrünü İslâmiyeti Öğrenmek, Öğretmek, İnsanlara Anlatmak Yolunda Sarf Eden Osman Et-tavilî Hazretleri, Hayatta İken İrşâd Vazîfesini Büyük Oğlu Şeyh Muhammed Bahâeddîn Ve Şeyh Abdurrahmân Ebü'l-vefâ'ya Verdi. 1867 (h.1283) Senesi Şevval Ayının Altıncı Salı Günü Tavila'da Vefât Etti. Tavila'da Evinin Önündeki Bahçeye Defnedildi. Kabri Hâlen Ziyâretçilere Açık Olup, Onun Huzûrunda Yapılan Duâlar Kabûl Olunmaktadır.
osman Et-tavilî Hazretlerinin Her Biri İlim Ve Mârifet Kaynağı Olan Şeyh Muhammed Bahâeddîn, Şeyh Abdurrahmân Ebü'l-vefâ, Şeyh Ömer Ziyâeddîn, Hacı Şeyh Ahmed Şemseddîn İsimli Oğulları Vardır.
osman Et-tavilî Hazretlerinin Kâtibi Molla Hâmid El-beysarânî, Hocasi Hakkinda Telif Etti?i Kitabina riyâdü'l-müştakîn adini Verdi. Yine Onun Talebelerinden Muhammed Es-semrânî De Telif Etti?i Kitaba bârikatü's-sürûr adini Vermiştir.
osman Et-tavilî Hazretleri Vefât Edince, Büyük Oğlu Şeyh Muhammed Behâeddîn, Tavila'daki Makâmına Geçerek, Talebelerine Ders Verdi Ve İnsanlara İslâmiyeti Anlattı. Bir Zaman Sonra Kardeşi Şeyh Ziyâeddîn Efendi De Biyara Köyüne Giderek Orada Bir Dergâh Ve Medrese Yaptırdı. Talebe Yetiştirdi. Osman Et-tavilî Hazretlerinin Yolu, Oğulları Ve Talebeleri Vâsıtasıyla Günümüze Kadar Devâm Edegelmiştir.
kaynaklar
1) Sirâcü'l-kulûb; S.27-34
2) Şemsü'ş-şümûs Tercümesi; S.100
3) Mecd-i Tâlid Tercümesi; S.107
4) Ulemâünâ Fî Hidmet-il-ilmi Ved-dîn