on Üçüncü Yüzyılda Yemen Taraflarında Yaşamış Büyük Velîlerden Ve Fıkıh Âlimi. İsmi, Abdullah Bin Muhammed, Künyesi Ebû Muhammed'dir. Babasının Hatîb Olması Sebebiyle İbnü'l-hatîb Diye Meşhûr Oldu. Aslen Ebîn Vâdisinde Bulunan Turbe Köyündendir. Doğum Târihi Bilinmemektedir. 1298 (h.697) Senesinde Vefât Etti.
turbe Köyünde Dünyâya Gelen İbnü'l-hatîb Aynı Köyde Yetişti. Babası Bu Köyün Hatîbi Olduğundan Ondan İlk Öğrenimini Gördü. Şeyh İsmâil Hadrâmî'den İlim Tahsîl Etti. Böylece Zâhirî Ve Mânevî İlimleri Ondan Öğrendi. Kendini İbâdet Ve Tâata Verip Allahü Teâlânın Rızâsına Kavuşturan Tasavvuf Yolunda İlerledi. Büyük Bir Velî Olup, Kerâmetleri Görüldü.
ibnü'l-hatîb, Gençliğinde Bir Ara Medîne-i Münevverede İkâmet Etti. Bir İhtiyâcı Olduğunda, Çarşıda Bulunan Bir Kimseden İhtiyâcı Kadar Borç Alırdı. Eline Para Geçtiğinde, Borcunu Ödemek Üzere O Kimsenin Yanına Varınca, O Kimse Kendisine; "borcun Olan Dirhemleri Bir Kimse İle Göndermişsin. O Kimse Bana Gelip Borcunu Ödedi." Derdi. Hâlbuki Bu Zât, Hiç Kimseyi Göndermiyordu. Borç Alma Ve Borcunun Ödenmesi İşi Uzun Bir Müddet Bu Hâl Üzere Böyle Devâm Etti. Allahü Teâlâ, Kullarından Dilediği Kimselerin İhtiyaçlarını Bu Zât Vâsıtasıyla Gönderdi. Kerâmet Sâhibi, Çok Bereketli Bir Zât İdi. Çok Defâ Resûlullah Efendimizi Görür, Müşkil Bir Mesele Olunca Kendilerine Arzederdi. Peygamber Efendimiz De O Meseleyi Ona Îzâh Ederlerdi.
ibnü'l-hatîb Hazretleri Aden'e Geldiğinde, İhtiyar, Yaşlı Ve Zayıf Bir Kimse İle Karşılaştı. Bu İhtiyar, Günâhkâr Birisi İken, Ömrünün Sonunda Tövbe Edip Sâlih Ameller İşlemeye Başlamıştı. İbnü'l-hatîb Hazretleri Bu Kimse İle Anlaştı. İbnü'l-hatîb, O Zâtın İhtiyaçlarını Yerine Getiriyor, Ona Yumuşaklık İle Muâmele Ediyordu. Bir Gece Rüyâsında; "ihtiyara Yumuşaklıkla Yaptığın Muâmele Sebebiyle Allahü Teâlâdan Ne Dileğin Varsa İste. Kabûl Edilecek." Buyruldu. Bunun Üzerine; "ben Allahü Teâlânın Atiyyesini, İhsânını Arzularım." Dedi. Bundan Sonra Kendisine, Allahü Teâlânın Onu, Dedelerinden Saîd İsimli Zâta Kadar, Bütün Zürriyetine Şefâatçi Eylediği Bildirildi.
ibnü'l-hatîb'in Talebelerinden Muhammed Bin Saîd En-neccâr Şöyle Anlattı: "zebîd Şehrinde İdim. Bir Gün Yolda Yürürken, Birden Bir Evin Kapısında Bir Kadın Gördüm. Şeytan Beni Aldattı. O Kadının Yanına Girdim. Bu Sırada Hocam İbnü'l-hatîb, Aden'de Bulunuyordu. Tam O Ânda, Hocamın Sesini Duydum. Bana; "ey Filân! Böyle Mi Yapıyorsun?" Dedi.şeytan Benden Uzaklaştı. Ben De Korktum, Kaçıp Oradan Ayrıldım. Allahü Teâlâ, Hocamın Bereketi İle Beni Muhâfaza Etmişti. Hocamın Bulunduğu Aden İle Benim Bulunduğum Zebîd Beldesi Arasında On Konaklık Mesâfe Vardı. Bundan Sonra Ben De Aden'e, Hocamın Yanına Yerleştim."
ibnü'l-hatîb Hazretleri, Vefâtı Yaklaştığında Bir Cumartesi Günü Talebelerine; "salı Günü Büyük Bir Gürültü Olacak. O Ne Büyük Bir Gürültüdür." Dedi. Dinleyenler Bu Sözden Pek Bir Şey Anlayamadılar. 1298 (h.697) Senesinde, Söylediğinden Üç Gün Sonra Salı Günü İbnü'l-hatîb Hazretleri Mevzî' Şehrinde Vefât Etti. Talebeleri Hocalarının Üç Gün Önce Vefâtını Haber Verdiğini Gördüler. Böylece Son Kerâmetine De Şâhid Oldular. Vefât Etmiş Olduğu Mevzî' Şehrinde Defnedildi. Kabri Sevenleri Tarafından Ziyâret Edilmektedir. Onun Neslinden İlim Ehli Ve Güzel Ahlâk Sâhibi Kimseler Yetişip İslâmiyete Ve Müslümanlara Hizmet Etmişlerdir.
kerâmet Ve Menkîbeleri
beni Affediniz
ibnü'l-hatîb Hazretlerinin Talebelerine Ders Verdiği Mescidin Yakınında Bulunan Birkaç Evde, Uygunsuz İşler Yapılıyor, Fakîh Hazretleri, Talebeleri Ve Diğer İnsanlar Da Bunlardan Fevkalâde Rahatsız Oluyorlardı. Nihâyet Bir Gün Talebelerinden Bâzıları İle O Evlere Gidip, Yapılan Uygunsuz İşlere Mâni Oldular. Böylece Kendileri Ve Diğer İnsanlar Rahata Kavuştu. Bu Evlerde Bulunanların Borçları Vardı Ve Borçlarını, Yaptıkları Uygunsuz İşlerden Elde Ettikleri Paralarla Ödüyorlardı. Fakîh Hazretleri Onların Bu İşlerine Mâni Olup Son Verince, Bunlar Vâliye Gidip Şikâyet Ettiler. Vâli, Muhammed Bin Mikâil İsminde, Kendini Beğenmiş, Dikkafalı, Genç Bir Kimse Olup, Sultânın Yakınlarından İdi. Hemen Hizmetçilerinden Birkaçını Fakîh İbnü'l-hatîb Hazretlerine Gönderip, Kötülük Yapmak İstedi. O Gece Öyle Bir Sırt Ağrılarına Yakalandı Ki Ağrının Şiddetinden Ölecek Hâle Geldi. Ayrıca Karnı Da Şişti. Vâli Rahat Yatamayıp, Birçok Defâ Kalktı. Her Defâsında Ölümü Yaklaşmış, Ölecek Gibi Oluyordu. Arkadaşları Kendisine; "bu Hâl, Fakîh Hazretlerine Kötülük Düşünmen Sebebiyledir. Hâlini Düzelt, Yoksa Helâk Olursun." Dediler. Hatâsını Anladı. Kendisini Fakîh İbnü'l-hatîb Hazretlerinin Yanına Götürmelerini İstedi. Sonunda Fakîhin Mescidinin Kapısına Güçlükle Vardı. İbnü'l-hatîb Dışarı Çıkıp; "ey Genç! Seni Bu Hâle Getiren Nedir?" Diye Sordu. Vâli; "ey Efendim! Ben Allahü Teâlâya Tövbe Ve İstigfâr Ediyorum. Allahü Teâlâ Size Rahmet Eylesin! Bana Acıyınız! Beni Affediniz!" Diye Yalvardı. Fakîh Onu Tuttu. Onun İçin Allahü Teâlâya Duâ Etti. Hemen Orada, Vâlinin Bütün Rahatsızlıkları Yok Oldu. Sıhhat Ve Âfiyet İçerisinde Evine Döndü. O Gün De Vâlinin Babası, Yemen'de Tâiz Beldesinde Sultanın Yanında Bulunuyordu. Aden'e Geldiğinde Olanları Öğrendi. Oğluna Kızdı Ve; "sâlihlere Karşı Niçin Edebli Davranmıyorsun?" Diyerek Azarladı. Sonra İbnü'l-hatîb Hazretlerinin Yanına Gelerek, Oğlunun Yaptıklarından Dolayı Kendisinden Özür Diledi Ve Onun Gönlünü Hoş Etmek, Rızâsını Almak İçin Çok İltifâtlarda Bulunup, Çok Hediye Verdi. Böyle Şeylerde Gönlü Olmayan Fakîh Hazretleri, Buradan Ayrılıp Mevzi Şehrine Yerleşti. Oranın Ahâlisi Kendisini Çok Sevdi. Çok İkrâm Ve İltifâtta Bulundular. Kendisine Çok Hürmet Ettiler. Şânı Yüce Oldu. İsmi Her Yere Yayıldı.
kaynaklar
1) Câmiu Kerâmâti'l-evliyâ; C.2, S.115
2) Tabakât-ı Havâs; S.72
