ırak'ta Yetişen Büyük Velîlerden. ırak'ın Erbil Kasabasında 1887 (h.1305) Senesinde Doğdu. Aslen Erbil'in Herşem Köyündendir. Babası Da Büyük Bir Velîydi. Uzun Bir Ömür Yaşadı. 1988 (h. 1409)de Vefât Etti.
şeyh Mustafa Efendi, Tahsil Hayâtına Babasının Yanında Başladı. İlim Öğrenmeye Başladıktan Bir Süre Sonra Tasavvufa Meyletti. Babasından Aklî Ve Naklî İlimlerde Bilhassa Tasavvufta Çok İyi Yetişti Ve İcâzet, Diploma Aldı. Babası Onu Kendi Yerine Müderris Ve Şeyh Ebû Bekr Câmiine İmâm Tâyin Etti.
mustafa Efendi, Sıkıntı, Musîbet Ve Hastalıklara Karşı Çok Sabırlıydı. Allahü Teâlâya Güvenmesi, Hüsn-i Zannı, Gayreti Pek Fazlaydı. İşlerini Geciktirmeden Yapardı. İşlerin Neticesine Tam Bir Rızâ Gösterirdi. Yumuşak Huylu Ve Affediciydi. Kendisine Kötülük Edenler, Daha Sonra Muhtaç Duruma Düştüklerinde Yardım Ederdi. Erbil'de Ticâretle Uğraşan Bir Kimse Vardı. Başkalarının Teşviki İle Hep Mustafa Efendinin Aleyhinde Konuşur, Hakkında Asılsız Şeyler Söylerdi. O Şahıs Ömrünün Sonlarına Doğru İş Yapamaz Hâle Geldi. Sıkıntıya Düştü. Mustafa Efendinin Yanına Gelerek Yardım İstedi. Mustafa Efendi Ona Yardım Ederek, Ölünceye Kadar İhtiyaçlarını Giderdi.
mustafa Efendinin Birkaç Evi Vardı. Bunları Sâlih Kimselere Ücretsiz Oturmaları İçin Verirdi. Bir Evini Fakir Bir Âileye Oturması İçin Vermişti. Bu Âile Uzun Süre Oturduktan Sonra, Kendisine Bir Ev Yaptırıp Çıkmak İstedi. Bunu Bildirmek İçin Mustafa Efendinin Huzûruna Gitti. Taşınmak İstediğini Bildirdikten Sonra, Evin Yanına Yaptırdığı Odadan Da Bahsetti. Mustafa Efendi; "öyleyse O Odayı Satın Alayım. Bir Bilirkişi İle Gidip Fiyatını Takdir Edin." Buyurdu. O Şahıs Denileni Yaptı. Mustafa Efendi Takdir Edilen Fiyata Odayı Satın Aldı.
şeyh Muhammed Ali Şöyle Anlatır: Bir Gece Rüyâmda Şöyle Gördüm. Günâhlarımdan Dolayı Muhâkeme İçin Huzûr-ı İlâhîde Durmuştum. Etrâfıma Bakındığımda Peygamber Efendimiz, Îsâ Ve Yûnus Aleyhimüsselâmı Gördüm. Onlarla Berâber Muhâkeme Meclisinde Şeyh Mustafa Efendi De Vardı. Hakkımda Cehennemlik Diye Hükmolundu. Bu Esnâda Peygamberlerden Biri Bana; "bu Zât Şeyh Mustafa'dır. ıraklıdır. Ondan Ricâ Et, Allahü Teâlâdan Senin Affını, Bağışlanmanı İstesin." Dedi. Ricâm Üzerine Mustafa Efendi, Beni Affetmesi İçin Allahü Teâlâya Yalvardı. Allahü Teâlâ Günahlarımı Affedince, Mustafa Efendiden Beni Talebeliğe Kabûl Etmesini Ricâ Ettim. O Da Kabûl Etti. Uyandığımda Terden Sırılsıklam Olmuştum. Sabah Olunca, Hemen Şeyh Mustafa Efendinin Huzûruna Koştum. Bana Büyük Bir Yakınlık Göstererek, Talebeliğe Kabûl Etti. Hacı Hasan Hızır Şöyle Anlattı:"mustafa Sâig Adında Musullu Bir İmâm Vardı. Şeyh Mustafa Efendiye Karşıydı. Bir Gün Cemâate Akşam Namazını Kıldırıyordu. İkinci Rekatta Fâtihayı Okumaya Başlayınca, Sesi Titremeye Başladı. Namazdan Sonra Ona Niçin Öyle Olduğunu Sordum. Şöyle Cevap Verdi:"namazdayken; "şeyh Mustafa, Resûlullah Efendimizin Vârisi Olan Âlimlerdendir." Diye Heybetli Bir Ses İşittim. Korkumdan Titremeye Başladım." Dedi. Sonra Yaptıklarına Tövbe Ederek, Birlikte Şeyh Mustafa'nın Ziyâretine Gittik."
şeyh Mustafa Efendinin Sözleri Kalplere Huşû Ve Peygamber Efendimizin Sevgisini Hâsıl Eder, Îmânı Kuvvetlendirirdi. Talebelerine Şöyle Nasîhat Ederdi:"iyi Bir Müslüman, Kitaba (kur'ân-ı Kerîme) Ve Sünnete Yapışmalı; Görünen Ve Görünmeyen Günahlardan Sakınmalı; Nefsi Kibir, Gösteriş, Kendini Ve Yaptıklarını Beğenmek, Kin, Kıskançlık Gibi Mânevî Kirlerden Temizlemeli; Güzel Ahlâk Sâhibi Olmalı, Allahü Teâlâyı Yalvararak Ve Gizli Olarak Zikretmeli; Dünyâ Ve Âhiret İşlerinde İhlâslı Olmalı; Ne Yaparsa Allahü Teâlâ İçin Yapmalı, Allahü Teâlâyı Ve Resûlullah Efendimizi Sevmeli, İnsanlara İyi Muâmele Etmeli, İbâdetlerini Sâdece Allah Rızâsı İçin Yapmalı, O'ndan Yardım İstemeli Ve Rahmetinden Ümit Etmelidir."
kaynaklar
1) En-nem-uz-zâhir Eş-şeyh El-imâm-ı Mustafa Nakşibendî