iran'da Yetişen Büyük Velîlerden. İsmi, Ali Bin Câfer Dâvûd, Künyesi, Ebü'l-hüseyin Eş-şirvânî Es-sagîr'dir. Doğum Târihi Bilinmemekte Olup, Onuncu Asrın Ortalarında Vefât Etti. İlim Öğrenmek İçin Çok Yerleri Dolaştı. Mısır'da Yerleşti. Sonra Mekke-i Mükerremeye Gitti. Vefâtına Kadar Orada İkâmet Etti. Ömrünün Sonlarına Doğru Felç Oldu. Eli Ayağı Tutmaz, Ayağa Kalkamazdı. Fakat, Müezzinin Namaz İçin İkâmet Okumaya Başladığı Andan, Namazını Bitirdiği Âna Kadar Olan Zamanda Ve Sohbet Esnâsında Çok Sağlam Olur, Hiçbir Şeyi Kalmazdı. Bu Zamanlar Hâricinde, Yine Felçli Hâle Dönerdi.
vefât Ettiğinde 124 Yaşlarındaydı. Şirvânî-i Kebîr, Muâz-ı Mısrî, Cüneyd-i Bağdâdî, Şiblî, Ebû Bekr Kettânî Ve Başka Bir Çok Büyük Zâtlarla Görüşüp Sohbet Etti. Kendilerinden İlim Öğrendi. Kendisinden De Birçok Kimse İlim Öğrenip İstifâde Etmiştir. Zamanında Bulunan Evliyânın Önde Gelenlerinden Olup, Mekke-i Mükerremede, Harem-i Şerîfin İmâmı İdi. Üstâd-ı Ammû İle Pek Çok Zâtlar Kendisiyle Görüşüp, Sohbetlerinde Bulunurlar Ve Bununla İftihâr Ederlerdi.
kendisine; "tasavvuf Nedir?" Diye Sordular. "hakîkî Din Âlimlerinden Birine Bağlanıp, Ona Teslim Olmak. Onun Feyz Ve Bereketlerinden İstifâde Etmek. Kimseye Karışmayıp, Kendi Hâlinde İnsanlardan Ayrı Yaşamaktır Buyurdu. Bir Gün Buyurdu Ki: "sıddîkların, Yükseldikçe İstedikleri Bir Şey Vardır Ki, O Da Riyâset Muhabbetidir. (şefâat Makâmı)" Saîd-i Fergânî Buyurdu Ki: "buradaki "riyâset Muhabbeti" İnsanların Başına Geçmek Arzusu Değildir. Zâten, Evliyâlık Yolunda Bulunmanın İlk Şartı, Bunu Terketmektir. Nerede Kaldı Ki, En Sonda Hâsıl Olan Şey "riyâset Muhabbeti" Olsun. Bu İfâdeden Murâd; Allahü Teâlânın İndinde, Evliyâyı Sevenler İçin Şefâat Makâmı Taleb Etmektir."
ebü'l-hüseyin Hazretlerinin, Evliyâya Olan Muhabbet Ve Bağlılığı Pek Ziyâde İdi. "eğer İmkânım Ve Ayaklarım Sağlam Olsaydı, Evliyâya Muhabbeti Olanları Ziyâret Etmek İçin, Horasan'a Kadar Giderdim" Sözünü Sık Sık Söylerdi.
ebü'l-hüseyin Eş-şirvânî Es-sagîr Buyurdu Ki:
"izzet Ve Şerefi, Allahü Teâlânın Dînine Uygun Olmayan Hâllerde Arayan Kimseyi, Allahü Teâlâ, Hor-hakîr Ve Zelîl Eder."
"dîne Uymakta Gevşek Davrananlarla Berâber Olmaktan, Son Derece Sakınmalıdır. Onlar, İnsanın Felâketine Sebep Olurlar."
"fakirler Dünyâ Ve Âhirette Her Bakımdan Rahattırlar."
"tasavvuf Yolunda Bulunmak; Gönül, Kalb Hâlidir. Dil İle Bâzı Şeyleri Söylemek Kâfi Değildir."
"bâzı Kimseler Vardır Ki Velîdirler. Büyük Zâtlar Bu Kimselere Bakınca, Tasavvuftaki Makamlarını Görürler. O Kimsenin İse, Bunların Hiç Birinden Haberi Olmaz."
"velî, İçinde Bulunduğu Ânı Değerlendirmek İçin Çırpınır. Diğer Vakitleri Kıymetlendirmek İçin Çalışsa, İçinde Bulunduğu Vakti Harcamış Olur. İleriki Vakte Kavuşacağı Da, Zâten Belli Değildir. Bunun İçin Gerçek Velî, Her An, İçinde Bulunduğu Ânı Değerlendirir. Böylece Bütün Ömrü Kıymetli Olur."
kaynaklar
1) Nefehât-ül-üns (osmanlıca); S.313
2) Tabakât-ı Ensârî; S.482
3) Tabakât-us-sûfiyye (sülemî); S.51, 259, 343
4) Târih-i Bağdâd; C.1, S.392
5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.4, S.72