evliyânın Büyüklerinden Olup Seyyiddir. Künyesi Ebü'l-vefâ, İsmi Muhammed, Lakabı Tâc-ül-ârifîn'dir. Kakis Diye De Anılır. Seyyid Ebü'l-vefâ 1026 (h.417) Senesi Receb Ayının On İkinci Günü ırak'ın Kusende Denilen Mevkiinde Dünyâya Geldi. Seyyid Ebü'l-vefâ, Kerâmet Ve Hârikada Asrının Reîsiydi. Zamânın Birçok Âlimleri Ondan İstifâde Etti Ve Feyz Aldı. Binlerce Talebesi Vardı. 1107 (h.501) Senesi Rebî'ülâhir Ayının Yirminci Günü, Seksen Dört Yaşında İken Bağdat'ta Vefât Etti. Cenâzesini Adiyy Binmüsâfir Yıkadı, Kefenledi Ve Defnetti.

seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Babasının İsmi, Seyyid Muhammed Arîzî Olup, Zamânının Büyük Velîlerinden İdi. Yaşadığı Beldenin Hâkimi, Seyyidlere Çok Eziyet Vermeye Başlayınca, Orayı Terk Ederek Benî-nercis Kabîlesinin Yaşadığı Köye Yerleşti. Bu Kabîlede Yaşayanlar, Dînî Yönden Çok Zayıf İdiler. Seyyid Muhammed Arîzî, Akşam, Yatsı Ve Sabah Ezânlarını Okuyarak, Namaz Kıldı. Ezân Sesini Duyan Oradaki Halkın, Cenâb-ı Hakk'ın İzniyle, Kalbleri Yumuşadı Ve Hepsi Namaz Kılmaya Başladı. Oranın Halkı Seyyid Muhammed Arîzî Hazretlerini Göndermeyerek, Beldelerinde Yerleşmesini Sağladılar. Benî-nercis Kabîlesinin Reîsi Ömer Bin Şirküve Bin Ebî Ammâr Nercî'nin Fâtıma İsimli Bir Kızı Vardı. Künyesi Ümmü Gülsüm İdi. Seyyid Muhammed Arîzî Bununla Evlendi.

bir Süre Sonra Seyyid Muhammed Arîzî Hastalandı. Bu Hastalığının Ölüm Hastalığı Olduğunu Anladı. Bulunduğu Beldenin Halkını Çağırarak Onlara; "doğru Yoldan Ayrılmayın. Size Gösterdiğim Yol Üzere Olun Ve Bu Yolda İlerleyin." Diye Vasiyette Bulundu. Hanımına İse;"yâ Hâtun! Erkek Bir Çocuk Dünyâya Getirsen Gerek. Bu Çocuk, Büyüyünce Yüce Bir Zât Olur. Çok Kerâmetleri Görülür Ve Pekçok Kimselere Doğru Yolu Gösterir Ve Kerâmetlerinin Bâzıları Daha Doğmadan Görülür. Bunları Bilesin Ve Bundan Gâfil Olmayasın." Diye Vasiyet Etti. Vefâtından Sonra, O Beldenin Halkı Oradan Göç Etti. Bu Göç Esnâsında, Yolları Bir Bostan Kenarından Geçti.kâfileden Birkaç Kişi, Bostandan İzinsiz Kavun Aldılar. Kesip Kervandakilere Dağıttılar. Bir Parça Da Seyyid Ebü'l-vefâ'nın Annesine Verdiler. Annesi O Kavunun Sâhibinden İzinsiz Alındığından Habersiz Olduğu İçin Verilen Parçayı Yedi. O Kavun Parçasını Yedikten Sonra, Hemen Karnında Bir Ağrı Meydana Geldi Ve Yediklerini Çıkarmak İçin İstifrâ Etti. Bu Durum Kabîlenin İleri Gelenlerine Anlatılınca, Seyyidmuhammed Arîzî Hazretlerinin Söylemiş Olduğu, Doğum Öncesi Kerâmetlerinin Görüldüğünü Anladılar. Bir Süre Sonra Kâfileyi Eşkıyâlar Bastı Ve Bütün Eşyâlarını Aldılar. Kâfiledekiler Çâresiz, Üzüntülü Bir Şekilde Dururlarken, Allahü Teâlânın İzniyle, Eşkıyâların Karşısına Arslanlar Ve Yırtıcı Hayvanlar Çıktı. Onlara Saldırmaya Başladı. Eşkıyâlar, Canlarını Kurtarmak İçin, Aldıkları Bütün Eşyâları Bırakıp Kaçtılar. Kâfiledekiler, Eşyâlarına Eksiksiz Kavuştular.

ebü'l-vefâ Hazretleri, Babasının Vefâtından İki Ay Sonra Dünyâya Geldi. Dünyâya Gelir Gelmez, O Beldede Bir Takım Değişiklikler Oldu. Ekinler Gelişti, Hayvanlar Çoğaldı. Her Yerde Bolluk Ve Bereket Kendini Gösterdi. Hiç Âfet Görülmez Oldu. Beldede Herkes Zengin Oldu.

ebü'l-vefâ Hazretleri, Daha Bebek İken Oruç Tutmaya Başladı. Ramazan Ayında, Gündüzleri Annesinin Memesinden Süt Emmez, Sâdece Geceleri Emerdi. Ne Zaman Allahü Teâlânın İsmi Zikredilse, Başını Oynatır, Dilini Hareket Ettirirdi. Bebekliğinden Îtibâren Allahü Teâlâya İbâdet Edenebü'l-vefâ Hazretleri, Bir Gün Annesiyle Birlikte Bir Yere Gitmek İçin Yola Çıktı. Yolda, Doğmadan Önce Annesinin Kavun Yiyip, O Kavunu Çıkarmak Mecburiyetinde Kaldığı Ve Eşkıyâların Baskınına Uğradığı Yere Geldiler. Ebü'l-vefâ Annesine; "ey Ana! Burasının Neresi Olduğunu Hatırladın Mı?" Diye Sordu. Annesi; "ey Oğul, Burasının Neresi Olduğunu Hatırlamadım." Diye Cevap Verdi. Bunun Üzerine Ebü'l-vefâ, O Günkü Hâdiseleri Anlatmaya Başladı: "ey Anne! Burası, Babamın Vefâtından Sonra Göç Ederken Konakladığınız Ve Kâfileden Birkaç Kişinin Bostandan Kavun Çaldıkları Yerdir. Kavun Yerlerken, Canın Çekmiştir Diye Sana Da Vermişlerdi. Sen De Bilmeden Verilen Kavunu Yemiştin. O Zaman Bana Hâmileydin. Ben Karnında Sana ızdırab Vermiştim. Çünkü Haram Lokma Yemiştin. Sonra Size Eşkıyâlar Saldırdı. Üzerinizdeki Elbiselere Varıncaya Kadar, Her Şeyinizi Almışlardı. Siz, Çok Üzülmüştünüz. Bunun Üzerine Allahü Teâlâ Meleklerine, Aslan Ve Yırtıcı Hayvan Sûretine Girerek Eşkıyâların Üzerine Saldırmalarını Emretti. Melekler De Bu Emri Yerine Getirerek, Eşkıyâların Üzerine Saldırdılar. Eşkıyâlar Bütün Aldıklarını Bırakarak Kaçtılar. Siz De Bütün Malınıza Ve Eşyâlarınıza Kavuştunuz. İşte O Yer Burasıdır." Annesi Bunun Üzerine; "ey Oğul!sen O Zaman Daha Doğmamıştın. Bunları Nereden Biliyorsun?" Diye Sorunca, Ebü'l-vefâ; "bana Allahü Teâlâ Bildirdi Anneciğim." Dedi. Sonra; "bana Ramazân-ı Şerîfte Meme Verdin. Ben İse Memeyi Ağzıma Alıp Emmezdim. Çünkü Hak Teâlâ Bana Hidâyet Nûruyla Muâmele Ederdi. Bunun İçin Meme Emmeye İhtiyâcım Kalmazdı. O Vakit, Sen Beni Hasta Sanıp Üzülürdün. İftar Vakti Meme Emdiğimi Görüp, Hasta Değilmiş Diye Sevinirdin." Deyince, Annesi; "ey Oğul! Baban Senin İçin "çok Kerâmetleri Görülür." Derdi. Bunlar, O Kerâmetlerden Bâzılarıdır." Dedi. Ebü'l-vefâ Hazretleri; "ey Ana! Doğru Söylüyorsun." Dedi.

kendisine Ebü'l-vefâ Denilmesinin Sebebi Şöyle Anlatılır: Ebü'l-vefâ Daha On Yaşında İken, Şenbekî Hazretleri Onun Vasıflarını İşitip, Görmek İstedi. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri Çoğunlukla Tenhâ Yerlere Gider, Buralarda Allahü Teâlâya İbâdet Ederdi. Şenbekî Hazretleri, Sık Ağaçların Bulunduğu Ormanlık Bir Yerde Onu İbâdet Ederken Buldu. Yanında, Bir Köpekle Arslan Birbirleriyle Oynuyorlardı. Şenbekî Hazretleri Ebü'l-vefâ'nın Arkasından Yanına Vararak Selâm Verdi. Ebü'l-vefâ Hazretleri Selâmı Aldıktan Sonraşenbekî Hazretleri; "sana Bir Suâlim Vardı. Şimdi İki Oldu." Dedi. Ebü'l-vefâ; "buyur, Kaç Suâl Sorarsan Sor!" Deyince,şenbekî Hazretleri; "arslanla Köpek Yaradılış Îtibâriyle Birbirine Düşmandır. Hâl Böyle İken, Nasıl Oluyor Da Senin Köpeğinle Bu Arslan Oynuyor, Bunun Sebebi Nedir?" Diye Sordu.seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri; "allahü Teâlâ Kudret Ve İnâyeti İle Kalbimi Temizlediğinden Beri, Köpeğimle Bu Arslan Dost Ve Arkadaş Oldu." Dedi.şenbekî Hazretleri; "ikinci Suâlim İse, Herkesin Bir Derecesi Vardır. Sana Selâm Verdim. Selâmımı İâde Ederken Niçin Ayağa Kalkıp, Bana Doğru Dönüp De Selâmımı İâde Etmedin?" Diye Sorunca, Ebü'l-vefâ Hazretleri; "yâ Şenbekî! Bu Hususta Allahü Teâlâ Meâlen Şöyle Buyuruyor: "evlere Kapılarından Gelin Ve Allahtan Korkun Ki, Kurtulasınız." (bekara Sûresi: 189). Eğer Sen Karşımdan Gelseydin, Senin Selâmını İâde Ederken Ayağa Kalkardım. Fakat Sen, Âdet Olanın Aksini Yaparak Arkamdan Geldin. Ben De Senin Bu Hareketinin Karşılığında, Ayağa Kalkmadan Selâmını Aldım." Diye Cevap Verdi.

daha Sonra Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Evine Berâber Gelip, Bir Süre Sohbet Ettiler. Sonra Şenbekî Hazretleri; "ey Muhammed! Sende Nihâyetsiz Bir Nur Müşâhede Ettim Ve Başının Üzerinde Hak Teâlânın Nûrundan Bir Alem Gördüm Ki, Kıyâmete Kadar Senin Evlâdının Kerâmetleri Zâhir Olup, Dillerde Söylense Gerektir. Sana Bu Müjdeyi Vermeye Ve Talebeliğime Dâvete Geldim." Dedi. Ebü'l-vefâ Hazretleri De; "annemden İzin Alıp Öyle Geleyim." Dedi. Bir Süre Sonra Annesinden İzin Alarak, Şenbekî Hazretlerinin Yanına Gitmek İçin Yola Çıktı. Yolda, Bütün Hayvanlar Ona Selâm Verirdi. Huzûruna Vardığında Şenbekî Hazretleri; "merhabâ Ebü'l-vefâ'ya! Ahdine Vefâ Eyledi, Sözünde Durdu." Dedi. Bunun Üzerine Ona, Ebü'l-vefâ Künyesi Verildi.

tâc-ül-ârifîn Lakabının Verilmesi İse Şöyle Anlatılır: Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri İle Hocası, Bir Gün İnzivâya Çekildiler. Üç Gün Kimse İle Görüşmeden Sohbet Ettiler. Dördüncü Gün Hocası Ona, "yâ Ebü'l-vefâ! Her Yıl Bu Gece, Bütün Ricâl-i Gayb Ehli, Falan Yerdeki Sahrada Hazır Bulunurlar. Orada Peygamber Efendimiz De Onlarla Berâber Bulunur. Şâyet O Gecenin Mânevî Feyzinden Nasîbini Almak İstersen, Bu Gece Orada Hazır Bulunalım." Dedi. Seyyid Ebü'l-vefâ Bu Teklifi Kabûl Etti. Gece Vakti Olunca, Hocası Ve Seyyid Ebü'l-vefâ O Sahraya Çıktılar. Orada Birçok Evliyânın İbâdet Ettiklerini, Niyazda Bulunduklarını Gördüler. Onlar Da Bu Grubun İçine Girerek İbâdetle Meşgûl Olmaya Başladılar.

bu Esnâda Gök Gürültüsünü Andıran Bir Ses Duyuldu. Ondan Sonra Nurdan Bir Taç Zâhir Oldu. Onun ışığı Her Tarafı Aydınlattı. O Nurdan Taç, Allah Dostu Velîlere Doğru Geldi. Orada Bulunanlar Ona Ellerini Uzattılar İse De Ona Erişemediler. Nurdan Taç, En Sonunda Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Mübârek Başına İndi. Hocası Bunun Üzerine; "cenâb-ı Hak'tan Gelen Bu Taç Sana Mübârek Olsun, Yâ Tâc-ül-ârifîn!" Dedi. Orada Bulunanlar Da Ebü'l-vefâ'ya, Tâc-ül-ârifîn Dediler. Tâc-ül-ârifîn İsmini Alan İlk Zât Ebü'l-vefâ Hazretleridir.

derecesi Günden Güne Artan Tâc-ül-ârifîn Ebü'l-vefâ Hazretleri, Yetiştiği Çevrede Arapça Konuşulmadığı İçin, Arapçayı Bilmiyordu. Bir Gece Rüyâsında Peygamber Efendimiz, Mübârek Parmağını Kendi Ağzına Götürüp, Mübârek Tükürüğüne Bulaştırarak, Ebü'l-vefâ'nın Ağzına Sürdü. Sabahleyin Kalktığında, O Kadar Güzel Arapça Konuşmaya Başladı Ki, Arabistan'da Doğup Büyüyen Ve Güzel Konuşan Kimseler Onun Kadar Fasîh Ve Belîğ Konuşamazlardı.

ebü'l-vefâ Hazretleri, Hocasının Emri İle Buhârâ'ya Gitti. Orada Zâhirî İlimleri Tahsil Etti. Sonra Buhârâ'dan Tekrar Hocasışenbekî Hazretlerinin Yanına Döndü. Hocası, Ebü'l-vefâ'ya Çok İzzet Ve İkrâmda Bulundu. Orada Bulunanlar Bu Duruma Çok Şaşırdılar. Bunun Üzerineşenbekî Hazretleri,ebü'l-vefâ'nın Üstünlüklerini Orada Bulunanlara Anlattı. Hocası, Ebü'l-vefâ İçin ırmak Kenarında Büyük Bir Ziyâfet Verdi. Ziyâfette Ebü'l-vefâ Hazretlerini Tanımayan Birçok Kimse Bulunuyordu. Ziyâfette Birçok İlmî Konuşmalar Yapıldı. Bu Arada Şenbekî Hazretleri; "allahü Teâlânın Kulları Arasında Öyleleri Vardır Ki, Hırkasını Suya Atsa Suya Batmaz Ve Su Onu Götürmez." Dedi Ve Hırkasını Suyun Üzerine Bıraktı. Hırka Suda Hiç Batmadı Ve Olduğu Yerden De Bir Yere Gitmedi. Sonra Şenbekî Hazretleri Kalkıp, O Hırkanın Üzerinde İki Rekat Namaz Kıldı. Allahü Teâlânın İzniyle, Hırka Hiç ıslanmamıştı. Namazdan Sonra Hırkasını Alıp Silkeledi. Hırkadan Toz Döküldü. Bunun Üzerine Tâc-ül-ârifîn Ebü'l-vefâ Hırkayı Aldı. Şenbekî Hazretleri, Talebesi Ebü'l-vefâ'nın, Kendisinden Daha Büyük Kerâmet Göstereceğini Biliyordu.ebü'l-vefâ'nın Boşluğa Bıraktığı Hırka, Havada Durmaya Başladı. Ebü'l-vefâ Hırkanın Üzerine Çıkıp, İki Rekat Namaz Kıldı. Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Üzerinde Namaz Kıldığı Bu Hırkanın, Yerden Yüz Arşın (50 M) Yükseklikte Olduğu Rivâyet Edilir. Bu Kerâmet, Tâc-ül-ârifîn Ebü'l-vefâ Hazretleri Hakkında Sû-i Zanda Bulunanları Tövbe Ettirdi. Hocası Oradakilere; "her Mürîdin Saâdeti Şeyhindendir. Fakat Benim Saâdetim, Talebem Ebü'l-vefâ'dandır." Buyurdu. Ebü'l-vefâ, Hocasıyla Birlikte Üç Gün Üç Gece Sohbet Ettikten Sonra, Üçüncü Yolculuğuna Çıktı. Bu Yolculuğu On İki Yıl Sürdü.

üçüncü Seyahatinin Sonunda, Allahü Teâlânın Kudretiyle Yolu, Kisrine Adıyla Bilinen Bir Köye Düştü. O Köyde Şeyh Acemî Adında Velî Bir Zât Vardı. Kerâmet Sâhibi Olan Bu Zâta, O Beldenin Halkı Büyük Bir Zevk İle Hizmet Ederdi. Şeyh Acemî, O Köye Gelen Misâfiri Yemek Yemeden Göndermezdi. Ebü'l-vefâ Hazretleri, Bu Zâtın Evinin Yanındaki Mescide Namaz Kılmak İçin Girdiğinde, Cemâat Namaza Durmuştu. O Da Namaza Durdu. Namaz Bittikten Sonra Ebü'l-vefâ Hazretleri Gitmek İsteyince,acemî Hazretleri; "sizi Dâvet Ediyorum. Fakirhâneye Buyurun, Yemek Yiyelim. Dâvete İcâbet Etmek Sünnettir." Dedi. Bunun Üzerine Tâc-ül-ârifîn Ebü'l-vefâ Dâveti Kabûl Etti Ve Acemî Hazretlerinin Evine Gittiler. Birlikte Yemek Yiyip, Sohbet Ettiler. Aralarında Yakınlık Hâsıl Oldu Ve Arkadaş Oldular. Acemî Hazretlerinin ısrârı Üzerine, Seyyidebü'l-vefâ Üç Gün Üç Gece Orada Kaldı. Dördüncü Gün Acemî Hazretleri Köyün Bütün Halkına, Seyyidtâc-ül-ârifîn'in Gitmek İstediğini Anlattı. Bunun Üzerine Halk, Ebü'l-vefâ Hazretlerine; "sizden Burada Yerleşip Kalmanızı İstirhâm Ediyoruz. Buradaki Müslüman Halk, Sizden İstifâde Etsin. Sâyenizde Birçok Kimse Hidâyete Kavuşsun." Diye ısrâr Ettiler. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri; "istihâreye Yatayım. Allahü Teâlâ Ne Buyurursa Ona Göre Hareket Ederim." Dedi. Bu Sırada Acemî Hazretleri Bu Sözü Yerinde Bularak; "yâ Seyyid! Bir Arzum Daha Var. Bu Fakîrin Kızını Almak İçin De İstihâreye Yat. Bakalım Ne Buyrulacak." Dedi. Ertesi Gün Ebü'l-vefâ; "bana, Ceddim Hazret-i Ali'nin Kabrine Senin İle Berâber Gitmem Ve O Ne Buyurursa Ona Göre Hareket Etmem Emir Buyruldu." Dedi. Bunun Üzerine Acemî Hazretleri İle Ebü'l-vefâ Hazretleri Birlikte Mezarlığa Gittiler. Burası Hazret-i Ali'nin Esas Kabr-i Şerîfi Değildi. O Gece Orada Uyudular. Ebü'l-vefâ Hazretleri Rüyâsında Atası Hazret-i Ali'yi Gördü. Hazret-i Ali, Ona Orada Kalıp Acemî'nin Kızını Almasına İzin Verdi. Ebü'l-vefâ, Sabah Oluncaacemî Hazretlerine Durumu Anlattı. Bu Duruma Çok Sevindi Ve Büyük Bir Âlim, Halk Ve Sâlihler Topluluğu Önünde Kızını Ona Nikâhladı. Bu Hâtunun İsmi Huseynâ Olup, Gâyet Güzel, Zâhide Ve Âbide İdi. Hanımı, Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Hizmetini Görmekle Ve İbâdetle Meşgûl Olurdu.

sonra Tâc-ül-ârifîn Ebü'l-vefâ Hazretleri, Kalmine'ye Geldi Ve Orada Yerleşti. Burada Halka Hakîkî Müslümanlığı Anlatmaya Ve Talebe Yetiştirmeye Başladı. Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Talebeleri Çok İdi. Bunlardan Yüksek Derecelere Ulaşanlardan Bâzıları Şunlardır: Ali İbni Heytî, Bekâ İbni Batû, Mâcid-i Kürdî, Ahmed-i Baklî, Ramazân-ı Mecnûn, Muhammedmısrî, Muhammed Kemahî, Mahmûd Keyyâl, Şerafüddîn Ebü'l-abbâs, Ali İbni Üstâd, Receb-i Vâsıtî, Ebû Bekr-i Bustî, Mukbil Hâdim, Ebü'l-izz Kalânisî, Muhammed Türkmânî Hâmid-i Sûfî, Hüseyin-i Râî, Ali İbni Asfer, Şihâbüddîn İbni Akîl, Muhyiddîn-i Mendelcî, Ebû Bekr-i Zinharân, Abdurrahmân Düceylî, Osman Mi'berânî, Askeri-i Şevdî, Abdurrahmân Tafsuncî, Seyyid Matar.

ebü'l-vefâ, İlim Öğretmekle Meşgûl Olduğu Sırada, Bir Gece Rüyâsında Peygamber Efendimizi Gördü. Rüyâsını Şöyle Anlatır: "resûl-i Ekrem, Eshâbı İle Berâber Oturuyordu.ben Eshâbdan Bir Zâta; "bu Topluluk Nedir?" Diye Sordum. O Zât Da; "seyyid Ebü'l-vefâ'ya, Allahü Teâlâ Yedi Yâren Verdi. Bu Topluluğun Gâyesi, Onları Tâyin Etmektir." Dedi. Ben Bunu Duyunca, Bir Köşede Edeble Oturdum. O Tâyin Olacak Kimseleri Görmek İçin Beklemeye Başladım. Resûl-i Ekrem; İmâm-ı Hasan, İmâm-ı Hüseyin Veimâm-ı Zeynel Âbidîn'e;"gidin, Tâc-ül-ârifîn'in Akrabâsındanseyyid Matar, Seyyid Kâzım, Seyyid Muhammed, Seyyid Ali İbni Kamîs, Abdurrahmân Tafsuncî, Ali İbni Haytî, Seyyid Askeri-i Şevdî Adlı Yedi Kimseyi Alıp Getirin." Buyurdu. Onları Alıp, Peygamber Efendimizin Huzûruna Getirdiler. Ben Bu Zâtları Görünce Çok Sevindim. Peygamber Efendimiz; "yâ Hasan, Yâ Hüseyin, Yâ Zeynel Âbidîn! Gidiniz, Oğlunuz Ebü'l-vefâ'yı Getirin." Buyurdu. Bu Emir Üzerine Onlar Gelip, Benipeygamber Efendimizin Huzûruna Götürdüler. Ben Selâm Verip, Peygamberimizin Mübârek Elini Öptüm. Peygamber Efendimiz Bana; "merhabâ Yâ Ebü'l-vefâ! Allahü Teâlâ Sana Hem Dünyâda Hem Âhirette Yâren Olarak Bu Yedi Kişiyi Verdi." Buyurdu.ben; "yâ Resûlallah, Bunların Derecesi Nedir?" Diye Suâl Edince; "yâ Ebü'l-vefâ! Senin Yârenin Olan Bu Yedi Kişi Dünyâ Ve Âhirette Saîd Kimselerdir. Bunların Nesli Kıyâmete Kadar Kesilmeyip, Bütün Dünyâya Yayılsa Gerektir." Buyurdu. Sonra O Zâtlara Dönerek; "birer Ellerinizi Seyyid Ebü'l-vefâ'nın Sırtına, Birer Ellerinizi De Benim Elimin Altına Koyup Bîat Ediniz, Ona Yâren Olunuz." Diye Emir Buyurunca Bu Emri Yerine Getirdiler.

peygamber Efendimiz, Ebü'l-vefâ'ya Dönerek; "yâ Ebü'l-vefâ! Sana Yedi Yâren Verdik. Kim Bunlara İhlâs Ve Sıdk İle Riyâsız Muhabbet Besler Ve Mürîd Olursa, Kıyâmet Gününde Benim Bayrağım Altında Haşrolunur. Benim Evlâdım Olan Seyyidlere Kim Hürmet Ederse, Aynen Bana Hürmet Etmiş Olur. Bana Hürmet Eden, Allahü Teâlâya Hürmet Etmiştir. Allahü Teâlâya Hürmet Eden, Cennet'i Kazanmıştır. Benim Evlâdıma Kim Hürmet Etmezse, Bana Hürmet Etmemiş Olur. Bana Hürmet Etmeyen, Allahü Teâlâya Hürmet Etmemiştir. Allahü Teâlâya Hürmet Etmeyenin Yeri İse Cehennem'dir.

ey Ebü'l-vefâ! Sana Ve Yârenlerine Vasiyetim Olsun. Kıyâmete Kadar Kimseyle Kavga Ve Anlaşmazlık Çıkarmayın. Çünkü Kavga Ve Anlaşmazlık Karışan Silsilenin Nesli Helâka Uğrar. Ey Ebü'l-vefâ! Benim Sünnetimi Yerine Getirip Bu Yedi Yârenin Eteğine Yapışan Saâdete Ulaşır. Bunlardan Uzaklaşan, Benden Uzaklaşmış Olur." Buyurdu. Ben Bu Ahde Sâdık Kalacağımı Söyledim Ve Bu Yedi Zâtı Da Cân U Gönülden Yârenliğe Kabûl Ettim. Peygamber Efendimiz Duâ Ettiler. Kapı Çalınmasıyla Uyandım."

hanıma, "git, Bak Kim Gelmiş?" Dedim. Hanım Kapıyı Açınca, O Yedi Zâtı Gördü Ve Bana; "yedi Kişi Geldi, Seni Soruyorlar." Dedi. Onları İçeri Dâvet Ederek, Yemek Yedirdim Ve; "gelmenizin Sebebi Nedir?" Diye Sordum. Onlar Da; "rüyâmızda Peygamber Efendimizi Gördük. Bizetâc-ül-ârifîn Seyyid Ebü'l-vefâ Sizin Zâhiren Ve Bâtınen Atanız Oldu. Ona Gidin, Buyurdu." Dediler. Ben De Onlara Gördüğüm Rüyâyı Anlattım. Onlar Zâhiren De Bana Bîat Ettiler.

tâc-ül-ârifîn Seyyid Ebü'l-vefâ'yı, Halka Hizmet Edip Gâfilleri Doğru Yola Sokmak İçin Devamlı Çalışır Gören Ehl-i Sünnet Düşmanları, Onu Çekemediler. Halîfe Kâim Biemrillah'a; "zeynel Âbidîn Oğullarından Bir Kimse Vardır. Ona Büyük Bir Halk Topluluğu Tâbi Oldu. Hilâfet Benim Hakkımdır Diye İddiâda Bulunuyormuş. Şimdiden Çâresine Bakılmazsa, İleride Büyük Fitne Olur." Diye Ebü'l-vefâ Hazretlerine İftirâ Ederek Şikâyette Bulundular. Bu Şikâyet Üzerine Halîfe Hayli Tasalanıp, Şüpheye Düştü. Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Nasıl Bir Zât Olduğunu Merak Ederek, Onu Çağırmak İçin Adam Gönderdi.

gönderdiği Kimseler, Tâc-ül-ârifîn'in Yanına Gelip; "halîfe Hazretleri Sizi İstiyor." Dediler. O Da; "dâvete İcâbet Etmek Lâzımdır." Deyip, Halîfenin Yanına Gitmeye Niyet Etti. Bunu Duyan Halk; "sizinle Biz De Gelelim." Dediler. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri Onları Bundan Men Etti İse De, Dicle Kenarına Vardığında, Arkasında Büyük Bir Halk Kalabalığı Vardı. Bunları Geri Döndüremedi. Bu Kalabalık İçin, Bâzı Kimseler On Bin Kişi, Bâzıları Da Daha Fazla İdi, Dediler.

kıyıda Bekleyen Gemiciler, Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Arkasında O Kalabalığı Görünce; "halîfenin Huzûruna Bu Kadar Adam Götürmek Doğru Olmaz." Diyerek, Gemilerine Binip Oradan Uzaklaştılar. Sâdece Osman Mi'berânî Adındaki Bir Gemici, Ebü'l-vefâ Nasıl Bir Zâttır? Dedikleri Gibi Kerâmet Ehli Midir?" Diye Merak Ederek Ve Bunları Öğrenmek İçin Orada Kaldı. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Yanına Gelerek; "yâ Seyyid, Gemi Şimdi Ücrete Tâbidir. Karşıya Geçebilmen İçin Ücret Vermen Gerekir." Dedi. Ebü'l-vefâ Da Hizmetçisine; "hazırda Ne Varsa Ver." Buyurdu. O Da, Hazırda Olan Yüz Elli Dînârı Osman Mi'berânî'nin Önüne Koydu. O Zaman O; "ben Böyle Bir Ücret İstemiyorum." Deyince, Tâc-ül-ârifîn; "nasıl Bir Ücret İstiyorsun?" Diye Sordu. Osman Mi'berânî De; "yarın Kıyâmet Gününde, Sırat Köprüsünü Geçmeme Kefil Olmanı Ve Açık Bir Delîl Göstermeni İsterim." Dedi. Bunun Üzerine Tâc-ül-ârifin Murâkabeye Daldı. Sonra Da Osman Mi'berânî'ye Dönüp; "allahü Teâlânın İsminde İbret Vardır. Sırat'ı Geçersin İnşâallah!" Dedi. Osman; "yâ Seyyid, Buna Açık Bir Delîl İstiyorum." Dedi. Bunun Üzerine Seyyid Ebü'l-vefâ, Allahü Teâlâya Duâ Etti. O Anda Osman'a Bir Hâl Oldu Ve Kendini Kaybetti. Bir Süre Sonra Tekrar Kendine Geldi. Daha Sonra Tâc-ül-ârifîn Ve Yanındaki Büyük Âlimler Gemiye Binerek, Halk İse, Kimi Suyun Üzerinden Yürüyerek, Kimi Bir Adımda Karşıya Geçtiler.

bâzı Kimseler Ve Oğlu, Osman Mi'berânî'ye; "kendini Kaybettiğin Zaman Ne Gördün?" Diye Sordular. O Da; "kıyâmetin Koptuğunu Gördüm. Halk Mahşer Yerine Toplanmış, Kimi Sevinçli Kimi Üzüntülüydü. Sırat Köprüsü Kurulmuştu. İnsanlarsırat'tan Geçmeye Başladılar. Fakat Pek Az Kimse Sırat'ı Geçebildi. Çoğu Sırat Köprüsünden Yuvarlanarak, Cehennem'e Düştü. Ben Bu Durumu Görünce, İçimde Bir Korku Hâsıl Oldu. O Anda Yanıma Ebü'l-vefâ Hazretleri Geldi. Elimi Tutup Beni Sırat Köprüsünün Yanına Götürdü. Besmele Çekti Ve; "durma Geç!" Dedi. Tâc-ül-ârifîn'in Bu Sözlerinden Sonra, "tâc-ül-ârifîn Ebü'l-vefâ Hürmetine, Osmanmi'berânî Ve Onun Zürriyeti Geçsin." Diye Bir Nidâ İşittim. Bunun Üzerine Ben, Besmele Çekerek, Sırat Köprüsüne Ayak Bastım Ve Yıldırım Gibi Geçtim. Arkama Baktığım Zaman, Bir Grup İnsanın Arkamdan Geldiğini Gördüm. "bunlar Senin Zürriyetindir." Diye Bir Nidâ Duydum" Diye Anlattı.

tâc-ül-ârifîn Bağdat'a Yaklaştığı Zaman, Bütün Halk Onu Karşılamaya Geldi. Büyük Bir Hürmetle Şehrin Kapısından İçeri Aldılar. Ebü'l-vefâ Hazretleri Câmiye Girdi. Câmiye O Kadar Çok İnsan Geldi Ki, İğne Atsan Yere Düşmezdi. Tâc-ül-ârifîn Mimbere Çıkıp, Halka Vâz Ve Nasîhatta Bulundu Ve Hakîkatleri Açıkladı. Daha Sonra, Halkı Geçmiş Günahları İçin Tövbe Etmeye Dâvet Etti. Allahü Teâlânın İnâyetiyle, Halkın Kapalı Olan Göz Ve Kalbleri Açıldı. Çok Kimseler Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Huzûrunda Tövbe Etti. Yatsı Namazına Kadar, Halkın Huzûruna Gelip Tövbe Etmesi Sürdü. Yatsı Namazından Sonra Ebü'l-vefâ Hazretleri Hizmetçisine; "halka Söyleyin, Kalabalık Yapmasınlar, Evlerine Gitsinler." Dedi. Bunun Üzerine Halkın Büyük Çoğunluğu Evlerine Gitti İse De, Bir Kısmı Kalıp İbâdetle Meşgûl Oldu. Bu Durum Halîfeye Bildirildi. Halîfe Kıyâfet Değiştirerek, Tâc-ül-ârifîn'in Bulunduğu Câmiye Geldi. Onun Nûra Gark Olmuş Bir Hâlde Oturmakta Olduğunu, Yanındaki Zâtların Allahü Teâlâya İbâdet Ettiklerini, Kendilerini İlâhî Bir Rûhâniyetin Nûrunun Sardığını Gördü. Halîfenin Yanındaşâfiî Mezhebi Fıkıh Âlimi Saîd İbni Ebî Nasr Da Bulunuyordu. Halîfe Ona; "ben Bu Seyyid Ebü'l-vefâ'yı İmtihân Etmek İstiyorum, Sen Ne Dersin?" Diye Sordu.saîd İbni Ebî Nasr İse; "imtihan Etmeye Gerek Yoktur. Zîrâ Hak Üzere Oldukları Gün Gibi Açıktır." Dedi. Halîfe Onun Sözünü Hiç Kâle Almadı. O Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerini İmtihan Etmek Ve Böylece Kalbini Tatmin Etmek İstiyordu. Câmiden Ayrılarak Sokakları Ve Kalabalık Yerleri Dolaşmaya Başladı. Bir Yerde Kadınlar Toplanmış, Allahü Teâlâya İbâdetle Meşgûl İdi. Halîfe Bunların Arasına Girip Bir Kadının Eline Yapışıp Sıktı. Kadın, Tebdîl-i Kıyâfetle Dolaşan Halîfeyi Tanıyarak; "yâ Halîfe! Benden Uzak Dur. Ben Allahü Teâlâya İbâdetle Meşgûlüm." Dedi. Halîfe Bu Duruma Çok Şaşırdı. Biraz İleride Gördüğü Bir Kızın Elini Tutup Sıktı. O Kız Da Halîfeyi Tanıyarak; "ey Halîfe! Utanmıyor Ve Allahü Teâlâdan Korkmuyor Musun? Şâyet Biraz Önce Elini Tutup Sıktığınız Benim Kızkardeşim Olmasaydı, Seni Bağırarak Rezîl Rüsvây Ederdim. Yanımdan Git. Şimdi Biz Allahü Teâlâdan Başkasıyla Meşgûl Değiliz." Dedi. Halîfe Utanılacak Bir Duruma Düştü. Saîd İbniebî Nasr; "yâ Emîr-ül-müminîn! Ben Size Denemeye Lüzum Yok Dememiş Miydim. Zîrâ Onun Nûru Buradaki Bütün Halka Sirâyet Etmiş. Bu Zâtın Velî Olduğu Mâlûmunuzdur. Fakat İlle De Tecrübe Etmek İstiyorsanız, Ulemâdan Ve Fukahâdan Yüce Kimselerin Hazır Bulunduğu Bir Meclisde Tâc-ül-ârifîn'e Çözülmesi Zor Konularla İlgili Sorular Sorulsun. Eğer O Âlimler, Ebü'l-vefâ'yı Sorulara Cevap Veremez Hâle Getirirlerse, Tâc-ül-ârifîn Dâvâsında Yalan Söylüyordur. Fakat Sorulan Sorulara Cevap Verirse, Onun Arkasını Bırakmaktan Başka Çâre Yoktur." Dedi.

bu Teklif, Halîfenin Hoşuna Gitmedi. Güvendiği Hizmetçilerinden Biri Olan Muhammed Kâdirî'ye Yedi Parça Hamur Tulumu Vererek Ebü'l-vefâ Hazretlerine Gönderdi. Ve Hizmetçisine; "bunları Al, Ebü'l-vefâ'ya Götür. Ona Selâmımı Söyle. Halîfe Size, Erkeklerle Kadınların Bir Arada Meclis Kurmasını Ve Bu Gönderdiklerimi Yemelerini, Çünkü Onun Bulunduğu Meclise Böylesi Gerekir Diyesin." Dedi.

muhammed Kâdirî, O Yedi Parça Hamur Tulumunu Alıp, Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Huzûruna Gitti. Fakat Korkusundan Halîfenin Söylediklerini Ona Söyleyemedi. Halîfeye De Gidip; "emriniz Üzereseyyid Ebü'l-vefâ'nın Huzûruna Gittim. Fakat Söylediklerinizi Korkumdan Söyleyemedim." Diyemezdi. Tâc-ül-ârifîn Hazretlerine, Allahü Teâlânın İzniyle Bu Durum Mâlûm Oldu. Muhammed Kâdirî'yi Yanına Çağırıp Ona; "yâ Muhammed Kâdirî! O Tulumların İçinde Yağ Ve Baldan Başka Bir Şey Yok. Bu Yağ Ve Balları, Halîfe Dervişlere Gönderdi Diyesin." Dedi. Sonra İçeriye Seslenerek, "ey Dervişler, Tabaklarınızı Getirin. Halîfe Sizlere Yağ Ve Bal Göndermiş." Dedi.dervişler Tabaklarını Alıp Getirince, Ebü'l-vefâ Hazretleri; "ey Muhammedkâdirî! Bunları Eşit Şekilde Dağıt!" Diye Emir Buyurdu.muhammedkâdirî Tulumlardan Birini Açınca, İçinde Bembeyaz Bal Olduğunu Gördü. Bal Çok Temiz Ve Güzeldi. Allahü Teâlânın Kudreti, Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Himmetiyle, Tulumun İçindeki Hamur, Bembeyaz Bir Bal Olmuştu. Dervişlere Bu Balı Taksim Etti. Daha Sonra Tulumlardan Birini Daha Açınca, İçindekinin Yağ Olduğunu Gördü. Bunu Da Dervişlere Dağıttı. Dervişlerin Tabakları Yağ Ve Bal İle Doldu. Balın Güzel Kokusu Hiç Unutulmadı.

tâc-ül-ârifîn, Bir Kabın İçinin Bir Tarafına Ateş, Bir Tarafına Pamuk, Bunların Ortasına Da Kar Koyarak, Muhammed Kâdirî İle Halîfeye Gönderdi. Ebü'l-vefâ Hazretleri Bununla Halîfeye; "işte Erkeklerin Şehveti Ateş, Kadınların Ki İse Pamuk Gibidir. Ateşle Pamuk Bir Arada Durmaz. Bu Kabda Karın, Ateşin Pamuğu Yakmasına Mâni Olduğu Gibi, Araya Bir Velînin Himmeti Girerse, Ateşin Pamuğu Yakmasına Mâni Olur." Demek İstedi. Halîfe Kabı Açıp İçindekileri Görünce, Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Ne Demek İstediğini Çok İyi Anladı.kabın İçindekileri Boşalttırarak, İçine Yılan Yavrusu Koydurdu Ve Muhammed Kâdirî'ye; "bu Kabı Alıp Ebü'l-vefâ'ya Götür. İçinde Ne Olduğunu Kimseye Söyleme!" Dedi. Muhammedkâdirî O Kabı Alıp, Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Huzûruna Getirip Önüne Koydu. Seyyid Ebü'l-vefâ O Zaman; "ey Muhammed Kâdirî! O Mahcûb Halîfeden Getirdiğin Kab Nedir? O Hiç Utanmaz Mı?" Dedi. Muhammed Kâdirî; "yâ Seyyid! Halîfe Bunun İçinde Olanı Söylemememi Ve Senin Keşif Yoluyla Bilmeni İstedi." Dedi. O Zaman Seyyid Ebü'l-vefâ; "halîfeniz Evliyâyı Böyle Âdî Bir Şeyle Mi İmtihan Eder? Bu Çok Çirkin Bir Harekettir." Buyurdu. Küçük Bir Çocuk Olan Kardeşinin Oğlu Seyyid Matar'a Dönerek; "yâ Matar! Bu Kabın İçinde Ne Olduğunu Keşif Yoluyla Bunlara Söyle!" Buyurdu. O Da; "yâ Seyyid! Bütün Makamları, Yerleri Keşif Yoluyla İnceledim. Bir Yılan Yavrusunu, Annesinin Yanında Göremedim. Meğer O Yavru Tutulup, Bu Kaba Konmuş. Bu Kabın İçindeki Yılan Yavrusudur!" Dedi. Muhammed Kâdirî Bunları Duyunca Kendini Kaybetti. Bir Süre Sonra Kendine Gelince, Üzerinde Bulunan Değerli Elbiseleri Çıkararak, Yamalı Ve Ucuz Bir Elbise Giydi. Varını Yoğunu Fakirlere Dağıttı. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Eline Yapışarak, Cân-u Gönülden İhlâs İle Tövbe Etti Ve Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Talebesi Olmak İstedi. Bu İsteği Seyyid Hazretleri Tarafından Kabûl Edildi.

halîfe Bunları Duyunca, Çok Huzursuz Oldu. Sebebi İse, En Yakın Adamı Olanmuhammed Kâdirî'nin Seyyidebü'l-vefâ Hazretlerine Talebe Olması Ve Diğer Yakınlarının Da O Zâta Talebe Olacağından, Makâmının Elden Çıkacağından Korkması İdi. Hâlbuki, Tâc-ül-ârifîn Hazretlerinin Nazarında, Onun Makâmının Hiç Önemi Yoktu.halîfe Hâlâ Tereddüd İçinde İdi. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerini Bir Daha İmtihan Etmek İstedi.bunun İçin Helâl Yoldan Kazanılmış Yüz Dînârın İçine, Haram Yoldan Kazanılmış On Dînâr Koydu. O On Dînârın Üzerine, Kendisinin Anlıyabileceği Bir İşâret Koydu. Bunların Hepsini Bir Kese İçine Koyarak, Adamlarından Birine Verdi Ve; "bunları Ebü'l-vefâ'ya Götür, Talebelerine Dağıtsın!" Dedi. Gönderdiği Kimse, Ebü'l-vefâ'nın Huzûruna Gelerek, Halîfenin Dediğini Söyledi. Ebü'l-vefâ Hazretleri; "keseyi Çevir De Mührü Açılsın." Buyurdu. O Kimse Söylenileni Yaptı Ve Kesenin İçindekileri Bir Tabağa Boşalttı. Seyyid Ebü'l-vefâ; "şunları Ayır. Şunları Da, Şunları Da." Diyerek, Halîfenin Karıştırdığı Haram Yoldan Kazanılmış Olan On Dînârı Birer Birer Ayırdı. Helâl Yoldan Kazanılmış Olan Yüz Dînârı Alıp Kabûl Etti. On Dînârı Da Bir Keseye Koydurarak; "bu Dînârlar, Fakirlere Nafaka Olarak Harcanamaz. Götür Kendisi Harcasın." Diyerek, Halîfeye Geri Gönderdi. Halîfe, On Dînârı Eline Alınca, Bunların İşâretlediği, Haram Yoldan Kazanılan Dînârlar Olduğunu Gördü. O Zaman Anladı Ki, Tâc-ül-ârifîn Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri, Allahü Teâlânın Velî Kullarındandır.

muhammedkâdirî, Ebü'l-vefâ'ya Talebe Olunca, Kendisine Ebü'l-vefâ Hazretleri; "sana, Halîfenin Karşısında İftihâr Edebileceğin Ve Onun Seni O Vaziyette Görüp Niyetini Düzeltebileceği Bir Vazife Vereyim." Dedi Ve Onu Talebelerin Helâsını Silip Süpürmek Ve Temizliği İle Uğraşmak İşiyle Vazifelendirdi. Muhammed Kâdirî Bu Vazifeyi Kabûl Edip, İhlâs Ve Gönül Rızâsıyla, Seve Seve Talebelerin Helâsını Temizlemeye Başladı. Halîfenin Yanında Ve Onun Yakın Adamlarından Olmayı, Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Yanında Bulunarak, Dervişlerin Helâsının Temizliğiyle Uğraşmaya Tercih Ediyordu.

bâzı Kimseler Halîfeye; "senin En Yakın Adamın Ve En İyi Hizmetçin Muhammedkâdirî, Seyyid Ebü'l-vefâ'nın En İyi İtâat Eden Talebelerinden Olmuş Ve Senin Yanında Olmayı Ve Sana Hizmet Etmeyi, Talebelerin Helâsını Temizlemeye Tercih Ediyor. Senin Adamlarını Ayartıp, Kendi Hizmetinde Tutan Bu Gibi Kimseleri Şehirde Bulundurmanız Doğru Değildir. Eğer Biraz Daha Burada Kalırsa, Bütün Adamlarınızı Ayartıp Yanında Çalıştıracak." Dediler. Böyle Sapık Kimselerin Sözleri, Halîfe Üzerinde Etkisini Gösterdi. Ulemâyı Toplayarak, Onlarla Meşveret Etti Ve Onlara; "nasıl Hareket Edelim." Diye Sordu. Âlimler Sükût Edip Bâzıları Cevap Vermediler. Sonra Bâzıları; "şehirden Uzaklaştıralım" Dediler. Bâzıları Da; "câmilerde, Minberlerde Vâz Ve Nasîhat Etmesine Ve Halkın Tövbe Etmesi İçin Meclisler Tertip Etmesine Müsâade Etmeyiniz." Dediler. İbn-i Akîl İse; "yâ Emîr-ül-müminîn! Ulemâ Toplansın. Bunların Herbiri, Ayrı Ayrı Gâyet Güç Suâller Hazırlayıp Ona Sorsunlar. O Suâlleri Cevaplandırırsa, Ne Âlâ. Yok Bu Suâlleri Cevaplandırmaktan Âciz İse, Gerisini Siz Bilirsiniz." Dedi. İbn-i Akîl'in Bu Teklifi Halîfenin Hoşuna Gitti Ve; "ne Kadar Âlim Ve Büyük Fıkıh Âlimi Var İse Toplansınlar. İçinden Çıkılması Zor Olan Ne Kadar Güç Mesele Ve Suâl Varsa Sorsunlar. Eğer Bu Suâllere Cevap Verebilirse, Onu Kendi Hâline Bırakalım. Şâyet Cevaplandıramazsa, Kürsüsünü Başına Yıkıp Şehirden Sürelim." Dedi. Sonraseyyidebü'l-vefâ Hazretlerine Durumu Bildirdiler. O Da; "imâm-ı Ahmed Bin Hanbel Hazretlerinin Türbesinin Batı Tarafında, Gömülü Bir Minber Vardır. O Minber Demirdendir. O Demir Minberi Halîfenin Topladığı Âlimlerin, Bana Suâl Soracakları Yere Koysunlar. Sonra Etrâfında Ateş Yakıp, Kıpkırmızı Oluncaya Kadar Kızdırsınlar. O Minberin Üzerine Çıkıp, Allahü Teâlânın İzniyle, Soracakları Suâllerin Hepsinin Cevâbını Veririm." Buyurdu.

onun Bu Sözleri Halîfeye İletildi.halîfenin Emri İle O Yeri Kazdılar. Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Dediği Gibi O Minberi Buldular. Binbir Güçlükle Onu Çıkarıp, Geniş Bir Alana Koydular. Etrâfına Ve Yanına Çok Büyük Odunlar Yığdılar. Sonra Odunları Ateşe Verdiler. Ateş, Üç Gün Üç Gece Yandı. Minber Ateşin Tesiriyle Kıpkırmızı Oldu. Bağdat Halkı, O Alanda Toplandı. Halîfenin Ve Ulemânın Oturacağı Yerin Yakınındaki Ateşi Temizlediler. Halîfe Minbere Yakın Bir Yere Oturdu. Halkın Birçoğu;"kıpkırmızı Olmuş Demire, İnsanoğlunun Yaklaşması Hiç Mümkün Mü? Nerde Kaldı Üzerine Çıkıp Oturmak Ve Kendisine Sorulan Suâllere Cevap Vermek." Dediler. Halîfeye Daha Önce Seyyidebü'l-vefâ Hazretlerini Kötüleyenler De O Alana Geldiler. Ebü'l-vefâ Hazretlerinin, Ateşten Kızarmış Minberin Üzerinde Yanmasını Ve Ona Sorulacak Suâllere Cevap Verememesini İstiyorlardı. Suâl Soracak Âlimlerin Sayısı Kırk Kadardı. Bunların Onu Hanefî Mezhebi, Onu Şâfiî Mezhebi, Onu Mâlikî Mezhebi, Onu Da Hanbelî Mezhebi Fıkıh Âlimi İdi. Dört Mezhebde, O Zamanda Onlar Kadar Âlim Kimse Yoktu. Onlar Gelip Yerlerini Aldıktan Sonra, Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Minbere Çıkması İstendi. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri, Besmele Çekerek Minbere Çıktı. Peygamber Efendimize Salâtü Selâm Getirdikten Sonra Hutbe Okudu. Ateşten Kıpkırmızı Olan Demir Minberin Üzerinde, Ayağını Bile Kıpırdatmadı. Bu Hâldeki Minber, Vücûdunu Zerre Kadar İncitmedi.

bu Hâli Gören Halîfe, Âlimler Ve Halk Çok Şaşırdılar. Halîfenin, Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri Hakkındaki Tutumu Değişti. Hiç Kimsenin Onu İnkâr Edecek Hâli Kalmadı. Başta Halîfe Olmak Üzere, Oradaki Herkes, Tâc-ül-ârifîn'in Allahü Teâlânın Velî Bir Kulu Olduğunu Kabûl Ve Tasdîk Etti. Esâsında Bu Durumu, Tâc-ül-ârifîn'i Sevmeyen Ve Ona Düşman Olanlar, Onu Halîfenin Gözünden Düşürmek İçin Hazırlamışlardı.

daha Sonra Ebü'l-vefâ Hazretleri; "kim Suâl Sormak Ve Münâzara Etmek İstiyorsa Gelsin." Dedi. Fakat Kalabalık Meydandan, Özellikle O Kırk Âlimden Hiç Kimse Ona Cevap Vermedi. Sapıklar, Âlimlere; "biz Sizi Niye Buraya Getirdik? Hazırladığınız Suâllerinizi Sorsanıza." Dediklerinde, Âlimler; "vallahi Biz, Gerçekten Cevâbı Zor Sorular Hazırlamıştık. Fakat Şimdi Onların Hiçbirini Hatırlayamıyoruz. Bildiğimiz Her Şeyi Unuttuk." Dediler. O Âlimlerin Arasından Bir Zât; "islâm Nedir?" Diye Sordu. Seyyid Ebü'l-vefâ; "hangi İslâmı Soruyorsun. Senin İslâmından Mı Soruyorsun, Yoksa Benim İslâmımdan Mı?" Diye Söyleyince O Zat; "islâm İki Türlü Müdür Diyorsun?" Dedi. Seyyid Ebü'l-vefâ; "evet İki Türlüdür. Sizin İslâmınız, Îmânınızın Aynıdır. Sen; Allahü Teâlâ Birdir, Eşi Ve Benzeri Yoktur. Muhammed Mustafâ Hak Peygamber Diye Dilinle Söyler, Kalbinle Buna İnanırsın. Hak Teâlânın Ve Resûlünün Emrini Tutup Onunla Amel Edersin. Ama Bizim İslâm Anlayışımız Ve Kabûl Edişimiz Bâzı Değişiklikler Arz Eder. Şöyle Ki: Biz, Îmânın Yanında, Hiçbir Zaman Allahü Teâlâdan Gâfil Olmamak İslâmdır, Deriz. Sizin Orucunuz; Ramazân-ı Şerîfte Fecrin Ağarmasından, Güneş Batıncaya Kadar, Yemeden-içmeden, Cimâdan Sakınmak Ve Akşam Olunca Da İftar Etmektir. Bizim Orucumuz İse; Yiyeceklerden, Giyeceklerden Ve Bütün Kâinattan Uzak Durmaktır. Biz, Dünyâ Nîmetlerinden, Sâdece İbâdet Ve Tâatte Güç Kazanmak İçin Faydalanırız. Bizim İçin Esas, Bütün Ahlâk Bozucu Şeylerden Uzak Durmaktır. Zekâta Gelince; Altından Bu Kadar, Gümüşten Şu Kadar Ve Davardan Şu Kadar Deyip, Fıkıh Kitaplarında Beyan Buyurulduğu Gibi Verirsiniz. Bizim Zekâtımız; Mevcud Olan Her Şeyi, Fazla Fazla Vermektir Ve Allahü Teâlânın İndinde Makbûl Olan Nesnelerle Zenginlik Hâsıl Edip, Bütün Varlıklardan El Çekmektir.

seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri, Sonra Haccı Ve Diğer Emirleri Çok Açık Bir Şekilde Anlattı. Sonunda; "bu Anlattığım İslâma Kim Sâhiptir?" Diye Sorunca, Hiç Kimse Cevap Vermedi. Bunun Üzerine Ebü'l-vefâ Hazretleri; "ey Cemâat! Benim İçin Çok Şiddetli Bir Ateş Kızdırdınız, Ama Allahü Teâlâ Söndürdü. Bâzı Zor Suâller Hazırlayarak, Onların Cevâbının Verilmemesiyle Beni Âciz Bırakmak İstediniz. Fakat, Allahü Teâlâ Beni Değil, Sizi Âciz Bıraktı. Kendinizin Fesâhat Ve Belâgatla Konuşup Suâl Sormanızı, Benim İse, Fesâhat Ve Belâgattan Uzak Suâllerinizi Cevaplandırmamı İstiyordunuz. Fakat Siz De Gördünüz, Ben De Fasîh Ve Beliğ Söz Söylemeye Muktedir İmişim." Dedi. Ve; "hani Bana Sormak İçin Suâl Hazırlayanlar Nerede? Gelsinler, Suâllerini Sorsunlar!" Diye Üç Sefer Yüksek Sesle Seslendi. Hiç Kimse Cevap Vermeyince Kendisi; "bana Sormak İçin Hazırladığınız Hâlde, Allahü Teâlâ Tarafından Size Unutturulan Suâlleri, O'nun Yardımıyla Sizlere Ben Sorayım Ve Cevâbını Vereyim." Dedi.

suâl Hazırlayan Kırk Âlimden İlkine; "yâ Falan! Senin Hazırladığın Suâl Şu Değil Miydi?" Diye Sorunca, Ondan "evet." Cevâbını Aldı. "işte Cevâbı Da Budur." Diyerek, O Suâli Çok Güzel Bir Şekilde Açıkladı. Verdiği Cevâbı Orada Bulunan Herkes Çok Beğendi. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri, Orada Bulunan Diğer Otuz Dokuz Âlimin Hazırladıkları Suâlleri Tek Tek Söyleyerek, Cevaplarını Gâyet Açık Bir Şekilde Söyledi. Bu Durum, Başta Halîfe Ve Orada Bulunan Kırk Âlim Olmak Üzere, Herkesi Hayretler İçinde Bıraktı. Orada Bulunanların Hepsi, Ebü'l-vefâ Hazretlerine Hayrân Oldular. Tâc-ül-ârifîn Sonra Onlara; "ey Âlimler! Ey Fakîhler! Biliniz Ki, Medresede Öğrenilen Ve Kâğıt Üzerine Yazılan İlim Zamanla Unutulur. Fakat Ledün Mektep Ve Medresesinde Öğrenilen İlm-i Ledünnî'nin Kâğıdı Gönül Sahifesidir. O, Gönül Sahifesine Yazılır Ve Aslâ Unutulmaz. İlm-i Ledünnî'yi Öğrenin. Bu İlmi Öğrenen, İki Cihanda Mesûd Olur, Saâdete Erer Ve Bahtiyâr Bir Hayat Yaşar." Dedi. Sonra Minberden İnerek İki Rekat Namaz Kıldı Ve Bir Kenara Oturdu. Oradaki Halkın Bâzıları, Onun Yanına Gelerek Oturdular. İbn-i Akîl Ve İbn-i Hübeyre De Tâc-ül-ârifîn Hazretlerinin Yanına Gelerek Himmet İstediler. Ebü'l-vefâ Onlara; "siz, Beni Fasîh Ve Beliğ Konuşamayan Acemi Bir Kimse Mi Sanmıştınız?" Diye Sorunca, Onlar; "evet Öyle Zannediyorduk." Dediler. Seyyid Ebü'l-vefâ; "biliniz Ki, Allahü Teâlânın Lütfu Kime Erişmişse, O Kimse Nâkıs İse Kâmil Olur. Dilsiz İse Konuşur. Konuşması Düzgün Değilse, Fasîh Olur. Kör İse Gözleri Görür. Ne Eksiği Varsa, Hepsi Tamamlanır, Hiçbir Eksiği Kalmaz. Allahü Teâlâ Bana Da Lütufta Bulundu. Ceddim Muhammed Mustafâ, Gece Rüyâmda Görünüp, Ağzıma Mübârek Tükürüğünden Bulaştırdı. O Sabahtan Beri Çok Fasîh Ve Beliğ Konuşmaktayım." Buyurdu. Bunun Üzerine İbn-i Hübeyre, Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Eline Sarılarak, Cân-u Gönülden Tövbe Etti.

tâc-ül-ârifîn Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri, Sonra İkinci Defâ Büyük Bir Vâz Ve Nasîhat Verdi. O Sırada, Daha Halîfenin Kalbinde İnkâr Kokusu Vardı. Çünkü Ehl-i Sünnet Düşmanları Münâfıklar, Ebü'l-vefâ Hazretleri Hakkında Gece-gündüz Çeşit Çeşit Yalanlar Söylüyor Ve Ona İftirâ Ederek, Doğruyu Bâtıl Olarak Göstermeye Çalışıyorlardı. Seyyid Ebü'l-vefâ'nın Vâzını Dinlerken Halîfeye Bir Hâl Oldu Ve Onun Anlattıklarını Cân-u Gönülden Dinlemeye Başladı. "çok Güzel Yâ Tâc-ül-ârifîn" Diyerek Kendini Kaybetti. Bu Durum, Birkaç Defâ Daha Tekrarlandı. Ebü'l-vefâ Hazretlerini Kötüleyenler, Onun Böyle Söylemesine Çok Şaşırdılar. Kendisine Gelince, Ona; "sizinle Seyyid Ebü'l-vefâ Arasında Bir Yakınlık Yok İken, Ona Bu Şekilde Seslenmenizin Sebebi Nedir?" Diye Sordular. Halîfe; "vallahi O Sözü Kendi İsteğimle Söylemedim. Minberin Üzerinde Yeşil Bir Kuş Bulunuyordu. O Kuş; "çok Güzel Yâ Tâc-ül-ârifîn." Deyince, Kendi İsteğim Olmadan O Kuşun Sözlerini Tekrarladım." Dedi. Sonra Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri Minberden İnince, Birçok Kimse Yanına Gelerek Tövbe Etti. Yaptıklarından ızdırap Duyan Halîfenin, Tâc-ül-ârifîn Hazretlerinin Yardımıyla Kalbi Yumuşadı Ve Düşmanların Sözlerine Bakmayarak Ona Bîat Etmek İstedi. Tenhâ Bir Yerde Vâz Kürsüsü Kurmaları İçin Adamlarını Görevlendirdi. Sonra Da Ebü'l-vefâ Hazretlerine, Gelip Bize Tenhâ Bir Yerde Vâz Versin. Lutfedip Bizi Şereflendirsin." Diye Haber Gönderdi. Seyyid Ebü'l-vefâ; "canla Başla." Dedi. Kürsünün Kurulduğu Yere Gitti Ve Vâz U Nasîhatta Bulundu. O Mecliste, O Kadar Çok İlmi-ledünnî Ve Feyz Saçtı Ki, Anlatılması Mümkün Değildir. Oradakilerin Hepsi, Derecelerine Göre Hisselerine Düşeni Aldılar. Halîfe Ve Hazır Bulunan Âlim Ve Fakîhler Ona Hayran Kaldılar. Bunların Arasında Tâc-ül-ârifîn İçin; "bu Kadar İlmi Nereden Öğrendi? Bu Kadar Çok Kitap Bilgisine Nasıl Sâhib Oldu Ve Nasıl Mütâlaa Edebildi? Zâhirî Ve Bâtınî İlimlerde Bir Benzeri Olmayan Bu Zât, Hangi Âlimlerden, Nerede Ve Ne Zaman Ders Aldı?" Diye Hatırlarından Geçirenler Oldu. Onların Bu Düşünceleri Ona Mâlûm Oldu Ve; "ey İnsanlar! İyi Bilin Ve Anlayın. Cenâb-ı Hak Bir Kuluna İhsan Edip Feyz Vermişse, O Kimse Zâhirî Ve Bâtınî İlimlerde Öyle Söz Sâhibi Olur Ki, Sizin Âlimlerinizin Uzun Yıllar Çalışarak Elde Ettikleri Çok İlim, O'nun Verdiği İlme Nazaran Denizde Bir Damla Gibidir. Bir Tarafın İlim Öğreteni Allahü Teâlâ, Bir Tarafın İlim Öğreteni İnsan Olursa, Hangi Tarafın İlminin Daha Tutarlı Olduğunu Siz Kıyâs Ediniz." Buyurdu. Orada Bulunanlar, Onun Bu Sözünü İşitince Çok Ağladılar. Bu Konuşmadan Sonra, Birçok Kimsede Derecesine Göre Bir Hâl Hâsıl Oldu. Bâzıları Düşüp Bayıldılar. Halîfeyi De Dehşet Kaplıyarak Vücûdunu Bir Titreme Aldı. Kalbinde Allah Korkusu Yer Edip, Evliyâ Sevgisi Hâsıl Oldu. Tâc-ül-ârifîn Hazretleri, Minberden İnip Halîfenin Yanına Geldiler. Elleriyle Halîfenin Vücûdunu Sıvazladı. O Titreme Hâli Halîfeden Gitti. Bunun Üzerine Halîfe; "yâ Seyyid, Bana Hâssaten Vâz Et." Dedi. Ebü'l-vefâ Hazretleri De; "ey Emîr-ül-müminîn! Sen Gerçeği Gördün. Amma Sen Bir İnat Yüzünden Bunu Anlamadın Veya Anlamak İstemedin. Bir Kimseye Kendisinin Vâzı Tesir Etmezse Başkasınınki Hiç Tesir Etmez. Fakat Ben Sana Bir Kıssa Anlatayım, Sen Ondan Hisse Çıkar:

bir Çoban, Güttüğü Koyunlara Şefkatli Ve Merhametli Davransa, Onları İncitmezse Ve Zayıf-sağlam Demeden Her Birini İyi Ve Otlu Yerlerde Otlatırsa, Sıcak Bastığı Vakitlerde Ağaç Altlarına Götürüp Onları Gölgelendirirse, Susadıklarında Onları Güzel Berrak Sulardan Sularsa, Hülâsa Ne Kadar İyi Beslerse, Koyunlar Besili Olur Ve Sürü Çabuk Artar. Koyunların Sütleri De Çok Olur. Koyunları Böyle Olan Sürü Sâhibi De, Çobandan Memnun Olarak Daha Fazla Ücret Verir. Eğer Bunları Yapmayıp Da Tersini Yaparsa, Koyunların Sütleri Ve Sayısı Azalır. Sürü Sâhibi Memnun Kalmayarak Çobanı İşten Çıkarır, Onun Yerine Başka Çoban Getirir.

işte Böyle Olduğu Gibi, Ey Halîfe, Bir Bakıma Sen De Bir Çobansın. Sana İtâat Eden Tebean Da Koyun Gibidir. Sen İnsaf Ve Adâletle Hareket Ederek Onlara Zulüm Etmezsen, Allahü Teâlâ Da Senin Hukûkunu Görerek, Adâletle Hareket Ettiğin İçin Seni Makâmında Devamlı Tutar Ve Sen De Böylece Ülkeni Günden Güne Genişletebilirsin. Eğer Tebeana Şefkat Ve Merhametle Davranmazsan, Onlara Ezâ, Cefâ Ve Zulüm Edersen, Hak Teâlâ Seni Memleket Pâdişâhlığından Ve Hilâfet Makâmından Alır. Böylece Hem Bu Dünyâda, Hem De Âhirette Kovulmuş Olursun.

ebü'l-vefâ Hazretleri Söze Devamla; "ey Emîr-ül-müminîn! Şimdi İyi Düşün Ve Gözünü Aç. Kendi Hâline Dikkatle Bak. Hangi Taraftansın? Ona Göre Amel Et Ve Durumunu Düzelt. Kimseye Güvenme, Âhirette Yarayacak İşi Kendin Gör!" Buyurdu. Bunun Üzerine Halîfe; "ey Seyyid! Allahü Teâlâ Seni Ve Ecdâdını, Bütün Müminlere Yardım Ve Onlardan Faydalanmaları İçin Gönderdi. O Yardım Ve Faydadan, Bugün Özellikle Ben İstifâde Ettim. İdârem Altında Bulunan Âmirlere, Halka Adâlet Üzere Muâmelede Bulunup, Kimseye Zulüm Etmemeleri İçin Emir Göndereceğim. Söylemek Benden, Emrimi Yerine Getirmek İse Onların Vazifesidir. Eğer Emrimi Yerine Getirmezlerse, Günaha Girer Ve Yarın Allahü Teâlânın Huzûrunda Kendileri Mesûl Olurlar." Dedi.

tâc-ül-ârifîn Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri; "ey Halîfe! Güzel Söylüyorsun, Fakat Sâdece Dil İle Söylemek Yetmez. Yapılan İşi Tartarak Yapmak Ve Her Durumda Adâlete Riâyet Etmek Lâzımdır. Ey Halîfe! Şüphen Olmasın Ki, Günün Birinde Öleceksin. Burada Öyle Bir Amel İşle Ki, Yarın Kıyâmet Günü O Amelin Sana Faydası Dokunsun. Günün Birinde Seni, Seni Yaratan Yüce Bir Varlığın Huzûruna Götürecekler. O Her Şeyi Bilir, Hiçbir Şey O'na Gizli Kalamaz. Burada İşlediğin Her Şeyin Karşılığını Orada Göreceksin. Şunu Hiç Unutma Ki, Allahü Teâlâ Seni Bir Damla Meniden Yarattı. Sana Can Verdi, Akıl Verdi. Göz, Kulak, Ayak Ve Dil Verdi. Bunlara Benzer Daha Nice Âzâlar Ve Saymakla Bitmeyecek Nîmetler Verdi. Bütün Bunları İnsanoğlunun Emrine Âmâde Kıldı. Böyle Nîmetler Verdiği İnsanlar Üzerine Hükmetmen Ve Emir Vermen İçin, Allahü Teâlâ Seni Hâkim Kıldı Ve Halîfe Yaptı. Sana Tâbi Olan Bütün İnsanların Hâlleri Senden Sorulacaktır. Bu Yüzden Makâmınla Öğünüp Mağrur Ve Gâfil Olmayasın." Deyince, Halîfe Çok Ağladı Ve Harâreti Arttı. İçmek İçin Su İstedi. Bir Maşraba Su Getirdiler. Tam Suyu İçeceği Sırada, Ebü'l-vefâ Hazretleri; "ey Halîfe, Suyu İçme! Sabret." Dedi. Bunun Üzerine Halîfe Onun Diyeceğini Beklemeye Başladı. Tâc-ül-ârifîn; "ey Halîfe! Çok Susamış Bir Hâlde Sahrâda Olsan Ve Bir Damla İçecek Su Bulamasan, Susuzluktan Ölecekmiş Gibi Olsan. Bir Kimse Elinde Bu Maşrabayla Sana Su Getirse Ve Karşında Tutarak; "şâyet Saltanatının Yarısını Bana Verirsen, Şu Suyu Sana Vereceğim." Dese Ne Yaparsın?" Deyince, Halîfe; "susuz Ölmektense, Diri Kalıp Yaşamak Daha İyi Olacağından, Saltanatımın Yarısını Verir, Bir Maşraba Dolusu Soğuk Suyu Alırdım." Dedi.

bunun Üzerine Ebü'l-vefâ Hazretleri; "suyu İçtiğinizi Kabûl Edelim. O İçtiğin Su, Bir Müddet Sonra İdrâr Olarak Yol Bulup Çıkmak İstese, Fakat Allahü Teâlâ O Suyu Veren Kimseye Bir İmkân Verse, O Kimse Seni, İdrârını Yapamaz Hâle Getirse Ve Sen De İdrârını Yapamasan, O Zaman, O Kimse; "eğer Saltanatının Diğer Yarısını Da Bana Verirsen, İdrârını Yapmanı Sağlarım. Yoksa Seni Bu Hâlde Bırakırım." Dese Ne Yaparsın?" Diye Sordu. Halîfe Cevap Olarak; "ezâ, Cefâ İçinde Çâresiz Kalmaktan Dirlik İyidir. Saltanatımın Yarısını Ona Verir, O Zahmetli Hâlden Kurtulurum." Dedi Ve Elindeki Suyu İçti. Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri Başını Kaldırıp; "ey Halîfe! Bil Ki, Yarısı Bir İçim Suya, Yarısı Da Bir Defâ İdrâr Çıkarmak Karşılığında Elden Çıkacak Olan Bir Devlete, Bir Makâma, Ârif Olan Kimse Hiç Tamâ Eder Mi? Onun İçin, Beylik Ve Makamın Benim Yanımda Zerre Kadar Bir Değeri Yoktur." Buyurdu. Bunun Üzerine Halîfe; "ey Seyyid! Beni Mâzur Görünüz. Sizin Asıl Hâlinizi Bilememişim. Biliyorsun Ki, Nefs Kâfirdir. İnsana Türlü Türlü Endişeler Verir Ve Kişi, Kendisini Vesveseye İten Herkesin Sözüne Uyar." Dedikten Sonra, Ebü'l-vefâ Hazretlerinin Elini Öptü Ve; "ey-seyyid! Bu Andan Îtibâren Senin Emrinden Dışarı Adımımı Atmayacağım. Yapacağım İşleri, Önce Sizinle İstişâre Edeceğim, Sonra Yapacağım." Dedi. Ebü'l-vefâ Hazretleri De; "ey Emîr-ül-müminîn! Benim Sana, Senin De Bana İhtiyâcın Yok. Fakat Ne Yaparsan Allahü Teâlânın Emrinden Dışarı Çıkma, Peygamber Efendimizin Sünnetini Bırakma. Dâimâ Allahü Teâlâdan Kork. Resûlünden Utan." Dedi. Bunun Üzerine Halîfe; "ey Seyyid! Bana, Gönlümün Dünyâya Karşı Aşırı Ve Fazla Bir Hırs Göstermeyeceği Bir Nasîhatta Bulun?" Deyince, Ebü'l-vefâ Hazretleri; "dünyânın Lezzetleri Üç Şeyde Toplanmıştır. Bunların İlki Yemek-içmek, Öbürü Giyinmek, Diğeri İse Cimâ'dır. Yiyeceklerin En Tatlısı Baldır. Bal, Küçük Ve Zayıf Olan Arıdan Hâsıl Olur. O Hayvancığı, İnsan Dilerse Kolayca Öldürebilir. Giyeceğin En İyisi İpek Olup, Onu Da Küçücük Bir Böcek Yapar. O Böcek, Gökgürültüsüyle Ölür. Cimâ İse, Bir Bevli Yerli Yerine Ulaştırmaktır. Bu Da Bir Anlık Lezzettir. Dünyânın, İnsan İçin Geçen Süre Kadar Bile Kıymeti Yoktur. Kâmil Ve Ârif Kimse Dünyâya Gönül Bağlamaz. Böyle Zâtların Gönülleri, Allahü Teâlâdan Bir Ân Bile Uzak Olmaz." Buyurduktan Sonra, Talebelerinden Birine İşâret Etti. Talebesi Hâl Ehlinden Olduğu İçin, Hocasının Ne İçin İşâret Ettiğini Hemen Anladı. Ebü'l-vefâ Hazretleri Onun Eline, O Zamâna Kadar Görülmemiş Bir İnci Koydu. İncinin Parlaklığından Her Taraf ışıl ışıl Olmuştu. Halîfe Bunu Görünce, Seyyid Ebü'l-vefâ'dan Bakmak İçin İzin İstedi. Ebü'l-vefâ Hazretleri İnciyi Halîfeye Verdi. Halîfe Eline Alınca, İnci Basit Bir Taş Oluvermişti. Onu Tekrar Geri Verdi. Seyyid Ebü'l-vefâ O Taşı Eline Alınca, Yine Pırıl Pırıl Parlayan Bir İnci Oluverdi. Halîfe O İnciyi Tekrar Eline Aldığında, Yine Değersiz Bir Taş Oluverdi. Halîfe Onu Tekrar Seyyid Ebü'l-vefâ'ya Geri Verince, O Taş, Tekrar Gözleri Kamaştıran, Parlaklığıyla İnsanları Cezbeden Bir İnci Oldu. Halîfe Bu Duruma Çok Şaşırdı. Bunun Neden İleri Geldiğini Anlıyarak, Cân-u Gönülden Tövbe Etti. Adâlet Üzere Hareket Edeceğine, Kimseye Zulüm Etmeyeceğine Gönülden Söz Verdi.

sonra Emîr-ül-müminîn, Çeşitli Yemekler Hazırlamaları İçin Adamlarına Emir Verdi. Tâc-ül-ârifîn Hazretlerine Ziyâfet Verecekti. Adamları Çok Mikdârda Ve Çeşitli Yemekler Hazırladılar. Sofralar Kurularak, O Yemekleri Onların Üzerlerine Koydular. Halîfe Ve Seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri, Talebeleriyle Sofraya Oturdular. Seyyid Ebü'l-vefâ Talebelerine; "ramazan Mecnûn Aranızda Mı?" Diye Sorunca, Ramazan Mecnûn; "buradayım." Diyerek Ayağa Kalktı. Ebü'l-vefâ; "ey Halîfe! Önce Bu Mecnûn'un Karnını Doyur." Dedi. Halîfe De; "hay Hay, Yemeğin Sonu Yoktur. Ne Kadar İsterse Yesin." Deyince, Ebü'l-vefâ Hazretleri Ramazan Mecnûn'a İşâret Etti. Ramazan Mecnûn Yemekleri Yemeğe Başladı. Orada Bulunan Bütün Yemekleri Yedi Ve Ey Halîfe! Daha Yemek Yok Mu? Karnım Doymadı." Dedi. Halîfe De; "bağdat'ta Ne Varsa Yersin, Fakat Yine Doymazsın." Deyince, Ramazan Mecnûn; "bugün Rızkımı Senden Talep Ettim, Aç Kaldım." Dedi. Bunun Üzerine Halîfe Özür Diledi Ve Tövbe İstigfâr Etti.

seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri, Yola Çıkmak İçin Halîfeyle Vedâlaştı. Halîfe Ona, Şehirden Çıkıncaya Kadar Refâkat Etti. Seyyid Ebü'l-vefâ Talebeleriyle Bağdat'tan Uzaklaştıktan Sonra, Halîfe, Mâcid-i Kürdî'yi İstedi. Seyyid Ebü'l-vefâ, Mâcid'e İzin Verince, Mâcid, Halîfenin Yanına Geldi. Halîfe Kâtibine; "kasendi'nin Etrâfında Olan Bütün Köylerin Uşrlarını Seyyid Ebü'l-vefâ'ya Yaz." Diye Emir Verdi. Kâtip, Halîfenin Bu Emrini Yazdı. Halîfe, Bunu Mâcid-i Kürdî'ye Vererek; "bunu Seyyid Ebü'l-vefâ'ya Götür. Fakat Seyyid Hazretleri Beldesine Varmadan Bunu Ona Verme Ve Gösterme." Dedi." Mâcid-i Kürdî; "peki." Diyerek Mektubu Aldı Ve Seyyid Ebü'l-vefâ'nın Arkasından Yetişti. Ona Hiçbir Şey Söylemedi. Hepsi Gemiye Bindiler. Fakat Gemi, Ne Yaptıysalar Bir Türlü Hareket Etmedi. Bunun Üzerine Ebü'l-vefâ Hazretleri, Allahü Teâlânın Yardımıyla Geminin Neden Yürümediğini Anladı Ve Mâcid-i Kürdî'yi Yanına Çağırdı. Ona; "ey Mâcid Sende Bir Şey Var." Dedi. Mâcid De; "evet Yâ Seyyid." Deyince; "nedir O?" Diye Suâl Etti. Mâcid; "bende Halîfenin Size Gönderdiği Bir Mektup Var." Dedi. Ebü'l-vefâ; "daha Önce Bana Onu Niye Vermedin?" Dedi. Mâcid De; "yerinize Varmadan Size Vermememi Ve Ondan Bahsetmememi Halîfe Vasiyet Etmişti. Ondan Dolayı Vermedim." Deyince, Ebü'l-vefâ; "yâ Mâcid! Görüyorsun Ki Gemi Hareket Etmiyor. Ne Yapmamız Lâzım? Getir Mektubu Bir Göreyim." Dedi. Mâcid-i Kürdî Mektubu Cebinden Çıkarıp Hocasına Verdi. Seyyid Ebü'l-vefâ Mektubu Okuduktan Sonra, Yırtıp, Parça Parça Ederek Suya Attı. O Anda Gemi, Kendi Kendine Hareket Etti. Çok Hızlı Bir Şekilde Varacağı Yere Vardı. Bâzı Kimseler; "o Kâğıtta Her Hâlde Seyyid Hazretlerine Bir Şey Vakfedilmişti. Seyyid Hazretleri Neden Böyle Yaptı Acabâ? Kendisi Kabûl Etmedi, Bâri Zürriyetine Veya Talebelerine Verseydi." Dediler. Bu Durum Ebü'l-vefâ Hazretlerine Mâlûm Oldu Ve; "ey İnsanlar! Velî Olan Kimsenin, Allahü Teâlâdan Başka Bir Şey İstemesi, O'ndan Başka Bir Şeye Gönül Bağlaması Doğru Değildir. Ben Ve Benim Neslimin, Benim Silsilemin, Kıyâmete Kadar Allahü Teâlâdan Başka Hiç Kimseye Muhtac Olmayacağına Ve Bütün Âlemin Onlara Muhtac Olacağına İnanıyorum." Buyurdu.

ebü'l-vefâ Hazretleri, Vefâtına Yakın Hastalandı. Bütün Talebeleri, Arkadaşları, Dostları Başına Toplandı. Başında Bulunanlara; "bilin Ve Anlayın Ki, Her Nesne Yoktan Var Edilmiştir. Her Canlı Ölümü Tadacaktır. Allahü Teâlâ, Cennet'i Ve Cehennem'i De Biz Kullar İçin Yaratmıştır. Cennet'e Gitmeyi Arzulayan, Ona Giden Yola Gitsin! Bu Yola Âit Amelleri İşlesin! Bu Yolun Aksi Cehennem Yoludur. Bundan Başka Yol Yoktur.

ey İnsanlar! Size, Ceddim Muhammed Aleyhisselâmın Yolunu Gösterdim. Bu Yolun Dışındaki Her Şey Bâtıldır. Bâtıla Tâbi Olmak, Dalâlete, Bu Da Helâk Olmaya Sebeptir. Takvâyı Elden Bırakmayın! Bütün Nesnenin Nûru Takvâdandır. Dâimâ Allahü Teâlâyı Hatırlayın! Gönlünüzde Dâimâ O Bulunsun! Allahü Teâlâyı Unutan Kimselerden Olmayınız! Dâimâ Allahü Teâlâ İle Olup, İki Cihânda Sâdete Kavuşunuz."

ebü'l-vefâ Hazretlerinin Vefâtına, Talebelerinden Biri Çok Üzüldü. Definden Sonra Onu Mezarın Başından Bir Türlü Ayıramadılar. Bir Gün Bir Atlı Peydah Oldu. Talebe Başını Kaldırıp Atlıya Baktığında Heybetli Bir Kimsenin Kır Bir Ata Binip Geldiğini Gördü. O Tarafa Bakmaya Cesâret Edemedi. O Atlı İyice Yaklaşıp, Selâm Verdi. Talebe Selâmı Aldı. Bu Sesi Tanımıştı. İyice Bakınca Onun Ebü'l-vefâ Hazretleri Olduğunu Anladı. Hemen Yanına Koşup Ellerini Öptü Ve; "efendim, Sizin İçin Öldü Diyorlar Siz Ölmemiş Miydiniz?" Dedi. Ebü'l-vefâ Hazretleri Buyurdu Ki: "ey Oğul, Doğru Söylerler. Fakat Sen İyi Bilesin Ki, Cesetler Ölür, Ruhlar Ölmez. Şimdi Evine Git. Bu Sırrı Ehil Olmayan Kimselere Söyleme. Beni Ne Zaman Görmek İstersen Buraya Gel!"

seyyid Ebü'l-vefâ Hazretleri Buyurdu Ki: "az Yiyip, Az Uyuyun. Çok Tefekkür Edin. Geceyi İbâdetle Geçirin! Çok Yemek, İnsanı Uyuşuk Yapar. Uyuşuk Kimse Gâfil Olur, Gâfil Olan Mahzûn Olur. Bu Da İnsanı Felâkete Götürür."

"takvâ Bir Ağaçtır. Bu Ağacın Kökü Peygamber Efendimizdir. Budakları Sahâbe Ve Tâbiîndir. Meyvesi İse Sâlih Ameldir."

"nerede Olursanız Olun, Ne Yaparsanız Yapın, Allahü Teâlâ Sizi Görür. Onun İçin, Yasaklanan Yerlerde Değil, Emredilen Yerlerde Bulunun."

"talebenin Dikkat Etmesi Gereken Ve Kendine Lâzım Olan Şeyler Şunlardır: A) Kalbini Ve Niyetini Kötülüklerden Temizlemek, B) Farz Ve Sünnetleri Yerine Getirmeye Çok Hırslı Olmak, C) Bid'atlerden Ve Fitnelerden Uzak Bulunmak, D) Tevâzu Ehli Olmak, E) Devamlı İyi Düşüncelerle Meşgûl Olmak, F) Yemeye, İçmeye Ve Giyime Çok Dikkat Etmek, G) Dînin Hudûdlarından Bir Zerre Bile Dışarı Çıkmamak, H) Ahdine Vefâ Etmek, Aslâ Yalan Söylememek, İ) Kendini Beğenmişler Tâifesinden Olmamak, K) İbâdet Ve Tâatinden Dolayı Gurûrlanmamak."

"vaktini Boş Yere Harcayan Kimse Câhildir."

"dünyâya Aşırı Düşkün, Mağrur Ve Fitneci Kimselerle Dostluk Kurup Onların Bulunduğu Yerlerde Dolaşmayın. Bunlarla Birlikte Olanın Gideceği Yer Cehennem'dir."

"eğer Azığınız Takvâ Olursa, Kıyâmet Gününde Selâmette Olursunuz."

"dünyâ Zıll-i Zâildir. Ona Güvenen Nâdimdir. O Seninle Kalırsa Da, Sen Onunla Kalmazsın. Dünyâdan Çıkmadan Önce, Kalbinden Dünyâ Sevgisini Çıkar. Dünyâ Lezzetlerine Aldanmıyan, Cennet Nîmetlerine Kavuşur. İki Âlemde Azîz Ve Muhterem Olur. Dünyâ Harâbdır. Şerbetleri Serâbdır. Nîmetleri Zehirli, Safâları Kederlidir. Bedenleri Yıpratır. Emelleri Arttırır. Kendini Kovalıyandan Kaçar. Kaçanı Kovalar. Nîmetleri Geçici, Hâlleri Değişicidir. Dünyâya Ve Buna Düşkün Olanlara İnanılmaz. Selâmeti Ve Doğru Yolu, Ancak Dünyâyı Terk Eden Kimseler Bulabilir."

kerâmet Ve Menkîbeleri

dünyâ Gölge Gibidir

ebü'l-vefâ Hazretleri Hocasının İzniyle Buhârâ'ya Gitti.orada Zâhirî İlimlerin Hepsini Tahsil Etti. Tahsilini Yaparken, Nesebi Hakkında Kimseye Bir Şey Söylemedi. Tahsilini Tamamladıktan Sonra Memleketine Dönmek İsteyince, Arkadaşları Ona; "zâhirî İlimlerin Hepsini Öğrendin. Memleketine Gitmek İstiyorsun. Buna Şükrân Olmak İçin, Bizlere Bir Ziyâfet Çekmen Gerekmez Mi?" Dediler. Bunun Üzerine;"isteğinizi Memnuniyetle Yerine Getirmek İsterim. Fakat Fakirim, Bu İsteğinizi Yerine Getiremeyeceğim İçin Üzgünüm." Dedi. Arkadaşları; "bu Özrünü Kabûl Etmeyiz, Biz Ziyâfet İsteriz." Dediler. Bunun Üzerine Çâresiz Tekliflerini Kabûl Etmek Zorunda Kaldı. Fakat Ne Yapacağını Bilemiyordu.ziyâfet Verecek Parası Yoktu. Bir Süre Düşündükten Sonra Buhârâ Emîrine Gitmeye Karar Verdi. Emîrin Yanına Varınca Ona; "ben İmâm-ı Ali'nin Evlâtlarındanım. Buhârâ'ya İlim Öğrenmek İçin Gelmiştim. Tahsilimi Tamamladım. Ve Memleketime Dönmek İstedim. Arkadaşlarım Gitmeden Önce Kendilerine Ziyâfet Vermemi İstediler. Fakat Fakirim, Durumum Onlara Ziyâfet Vermeye Müsâit Değildir. Senden, Bana Yardımcı Olmanı İstiyorum. Bu Yardımın Şüphesiz İnd-i İlâhîde Boşa Gitmez." Dedi.

buhârâ Melîki Onun Bu Konuşmasını Önemsemedi Ve; "burada Seyyid Çok Olur. Senin İmâm-ı Ali Hazretlerinin Torunu Olduğun Ne Mâlum?" Dedi. Bu Duruma Çok Üzülen Ebü'l-vefâ, Emîrin Huzurundan Çok Müteessir Olarak Çıktı.

emîr O Gece Rüyâsında Kıyâmet Kopmuş Gördü. O Sırada Kendisi, Anlatılamayacak Derecede Susamıştı. Peygamber Efendimiz Kevser Havuzunun Başında Bölük Bölük Gelen Ümmetine Su Dağıtmakta İdi. Buhârâ Melîki Kevser Şarâbından İçmek İçin Havuzun Başına Vardı Ve; "yâ Resûlallah! Ben De Senin Ümmetindenim, Bana Da Kevser Şarâbından İhsân Eyle. Çok Susuzum." Dedi.peygamber Efendimiz De; "burada Bana Ümmetinim Diyen Çok Olur. Fakat Bana Gerçek Ümmet Olanlar Bildirilir." Buyurdular. Melîk; "yâ Resûlallah! Ben De Gerçek Ümmetindenim." Deyince, Resûl-i Ekrem; "benim Neslimden Ebü'l-vefâ Kendisini Sana Bildirdiği Zaman, Sen Ona Îtimâd Etmedin. Bana Gerçek Ümmet Olan, Benim Neslime Hakâret Nazarıyla Bakar Mı?" Buyurdu.

o Sırada Melîk Uykusundan Uyandı. O Kadar Korktu Ki, Hemen Adamlarını Sağa Sola Göndererek, Ebü'l-vefâ Hazretlerini Aramalarını Emretti. Fakat Ebü'l-vefâ Hazretlerini Hiçbir Yerde Bulamadılar. Bunun Üzerine Kendisi, Ebü'l-vefâ Hazretlerini Bulmak İçin Yola Düştü. Onun Arkasından Yetişip Tövbe Etti Ve Önüne Kırk Yük Mal Koydu. Sonra Fakirlere Sadaka Dağıttı.

sabır

tâc-ül-ârifîn Ebü'l-vefâ Buyurdu Ki: "her Kim Mevlâsına Kavuşmak İsterse, Yolunun Üstünde Kendisini Bekleyen Zahmet Ve Meşakkatlere Sabredip, Göğüs Germelidir. Meselâ Keten Bitkisi, Zahmet Ve Meşakkatlere Sabredip Göğüs Gerer, Sonunda Da Kâğıt Olur, Üzerine Allahü Teâlânın İsmi Yazılır. Muazzez Ve Mükerrem Olur. Allahü Teâlânın İsminin Azîzliğini Ve Bereketini Görmez Misin Ki; Keten Önce Toprağın Altına Habsolunur. Sonra Yeryüzüne Çıkıp Büyüdükten Sonra Koparılır, Vatanından Olur. Ayrıca Gurbet Acısı Çeker. Sıcağa Bırakılır, Güneşin Harâretinde Kalır, Dövülür Ve Posası Ayrılır. Sonra Daha Temiz Hâle Gelmesi İçin Tarağın Dişlerinden Geçirilir. Eğrilir, Bükülür, En Sonunda İbrişim Gibi Olup, İnsan Eliyle Kumaş Yapılır.

bütün Bunlar Oluncaya Kadar, Haddi Ve Hesâbı Olmayan Eziyet Çeker, Meşakkatlere Katlanır. Burada Da Kibirli Olduğu Sürede, O Kibir Gidinceye Kadar Sıkılır. Bu Elemden Parça Parça Olup, Lüzumsuz Oluncaya Kadar Kurtuluş Yoktur. Lüzumsuz Olunca Da Çöplüğe Atılır. Ayaklar Altında Sürünür. Kâğıt İmâl Edicisi Onu O Hâlde Yerlerde Sürünürken Görür Ve Kâğıt Yapmak İçin Alır. Temizce Yıkadıktan Sonra, Yepyeni, Bembeyaz, Pırıl Pırıl Kâğıt Yapar. (o Zamanlar Kağıt, Eski Kumaş Parçalarından Yapılıyordu.) Kâğıdın Üzerine Allahü Teâlânın İsmi, Kur'ân-ı Kerîm, Hadîs-i Şerîf Ve Meârif-i Ledünnî Yazılır. Keten, Öyle Hadsiz Ve Hesapsız Eziyet Ve Meşakkatler Çeker Ki, Anlatmakla Bitirilemez.

işte Bunun Olduğu Gibi, Talebenin Hocasına Nisbeti De Böyledir. Keten O Kadar Zahmet Ve Meşakkat Yüzü Gördükten Sonra Kâğıt Olup, Üzerine Yazı Yazılarak Nasıl Değeri Artıp Ellerde Dolaşıyorsa, Talebe De Zahmet Ve Meşakkatler Çekerek, O Yollardan Geçtikten Sonra Azîz Olup, Derecesi Yükselir."

beyitler

bir Bardak Su

sultan, Ebü'l-vefâ'dan, Etti Ki Bir Gün Niyâz:

"efendim Benim İçin, Nasîhat Edin Biraz."

buyurdu Ki: "ey Sultan, Sen Bu Halka "çoban"sın,

onun İçin Teb'ana, Zulmetme Aman Sakın!

insâf Ve Adâletle, Hükmedersen Sen Eğer,

allah Saltanatını, Uzun Ömürlü Eder.

ve Eğer Milletine, Yaparsan Ezâ Cefâ,

hak Teâlâ Bu Mülkü, Senden Alır Bu Defâ.

ey Emîrel Müminîn, Düşün Ve Aç Gözünü,

beyhûde Şeyler İle, Geçirme Şu Ömrünü.

hiç Şüphen Olmasın Ki, Bir Gün Sen De Ölürsün,

yaptığın Her Amele, Bir Karşılık Görürsün!

öyleyse Öyle Amel, İcrâ Et Ki Bu Günde,

göresin Faydasını, Yârın Mahşer Gününde.

bu Gün Her Ne Yaparsan, Yârın Çıkar Karşına,

allah'a Gizli Yoktur, O, Her Şeye Âşinâ.

sonra Hiç Unutma Ki, Bir Damla Sudur Aslın,

sonra Ölüp Bir Avuç, Toz Toprak Olacaksın!

istifâde Ettiğin, Şu Güzelim Âzâlar,

allahü Teâlânın, Sana İhsânıdırlar.

akıl, Şuur Ve İdrâk, El Ayak, Göz Ve Kulak,

hepsini Senin İçin, Bahşetti Cenâb-ı Hak.

hepsi Âhenk İçinde, Çalışır Muntazaman,

bu Nîmetin Şükrünü, Yapabilir Mi İnsan?

hak Teâlâ Sana Hem, Ayrıca Da Bir Nîmet,

verdi Ki, Senin Emrin, Altındadır Şu Millet.

lâkin Bu İnsanların, Hesâbı Âhirette,

tek Be Tek Hepsi Senden, Sorulacak Elbette.

başladı Ağlamaya, Sultan Duygulanarak,

içi Yanıp Birinden, Su İstedi Bir Bardak.

getirilen O Suyu, Tam İçerken Bu Defâ,

"dur, Hemen İçme" Dedi, Sultana Ebü'l-vefâ.

buyurdu: "bir Sahrâda, Farz Et Bulunuyorsun,

içmeğe Bir Damla Su, Bile Bulamıyorsun.

susuzluğun O Kadar, Çoğalsa Ki, Sonra Da,

ölecek Gibi Olsan, Nihâyet O Sahrâda.

son Anda Biri Gelse Ve Elinde Şu Bardak,

geçip Senin Karşına, O Bardağı Tutarak,

dese Ki: "servetinin, Yarısını Verirsen,

suyu Sana Veririm", Ne Cevap Verirsin Sen?"

dedi: "istediğini, Veririm Hemen Elbet,

zîrâ Ben Ölüyorken, Neye Yarar O Servet?"

buyurdu Ki: "pekâlâ, Verdin İstediğini,

suyu İçip Ölümden, Halâs Ettin Kendini.

ve Lâkin Bu Sefer De, İdrâr Yapamıyorsun,

öyle Ki Sancısından, Bir An Duramıyorsun.

o Zaman Da O Kimse, Dese Ki Sana Yine,

"kavuşturabilirim, Seni Ben Sıhhatine.

ve Lâkin Servetinin, Öbür Yarısını Da,

vermelisin" Der İse, Verir Misin Onu Da?"

sultan Hiç Tereddütsüz, Dedi: "elbet Veririm,

zîrâ Ben Kıvranırken, Neye Yarar Servetim?"

buyurdu Ki: "öyleyse, Şu Bir Bardak Su Kadar,

değeri Bulunmayan, Bir Servet Neye Yarar?

ârif Olan, Bu Mala, Verir Mi Değer Kıymet?

kalbinde Hiç Besler Mi, Ona Sevgi, Muhabbet?"

sultan, Ebü'l-vefâ'nın, Öperek Ellerini,

dedi: "çok Haklısınız, Affedin Lütfen Beni."

bir Duâsı Kâfiydi

evliyânın Büyüğü, Esseyyid Ebü'l-vefâ,

köylerden Birisine, Uğramıştı Bir Defâ.

biri Gelip Dedi Ki: "bu Köyde Bir Büyük Var,

âlimdir, Kendisine, Her Kişi Saygı Duyar.

o Zât Çok Hasta Olup, Babamdır Benim Hattâ,

ayağa Kalkamıyor, Yatıyor Hep Yatakta."

ebü'l-vefâ Dinleyip, Köylünün Bu Derdini,

gidip Ziyâret Etti, Evinde Pederini.

lâkin Keşif Yoluyla, Anladı Ki Orada,

saplanmış O İhtiyar, Bozuk Bir Îtikâda.

buyurdu: "şifâ Bulup, Kalkar İsen Yataktan,

rücû Edecek Misin, Bu Bozuk Îtikâddan?"

o Dedi Ki: "elbette, Şifâ Bulursam Eğer,

sana Tâbi Oluruz, Köy Halkıyle Berâber."

o Zaman Ebü'l-vefâ, Kalktı Ve Kıldı Namaz,

şifâ Bulması İçin, Eyledi Duâ Niyâz.

sonra O İhtiyarın, Kollarından Tutarak,

buyurdu Ki: "allah'ın, İzni İle Haydi Kalk!"

hastalık Yokmuş Gibi, Bedeninde Sanki Hiç,

kalktı Hemen Ayağa, Oldu Sağlam, Hem De Dinç.

ebü'l-vefâ Giderken, Buyurdu Ki Son Defâ:

"bu Tövbeni Bozmayıp, Ahdine Eyle Vefâ.

eğer Ki Benden Sonra, Bozarsan Bu Tövbeni,

bil Ki Aynı Hastalık, Gösterir Kendisini."

sonra Gitti O Köyden Ve Geçti Birkaç Sene,

lâkin Sâdık Kalmadı, O Kişi O Sözüne.

tövbesini Bozarak, Yapınca Bu Hatâyı,

hastalanıp Çağırdı, Yine Ebü'l-vefâ'yı.

lâkin O Buyurdu Ki: "söylemiştim Ben Ona,

demek Ki Râzı Oldu, O Kendi Zararına.

merhamete Müstehak, Değildir Böyleleri,

velînin Attığı Ok, Çıkınca Dönmez Geri."

başı Yarım Tıraşlı

berberde Saç Tıraşı, Olurken Ebü'l-vefâ,

yarısında Kalkarak, Koşturdu Bir Tarafa.

berber Bunu Görünce, Merak Sardı İçini,

çünkü Anlamamıştı, Ne İçin Gittiğini.

ve Lâkin Geçer Geçmez, Aradan Yarım Saat,

gelip Yine Yerine, Oturdu Mübârek Zât.

tıraş Tamamlanırken, Sordu Berber: "efendim,

öyle Âcil Nereye, Gittiniz, Merak Ettim?"

buyurdu Ki: "gittiğim, ırak'ta Falan Yerdir,

orası Bu Diyârdan, Bir Günlük Mesâfedir.

şimdi Sen, Yârın Sabah, Yola Çık, Oraya Git,

şöyle Şöyle Bir Kimse, Göreceksin O Vakit.

ona De Ki: Denizde, Seyahat Ederken Siz,

fırtınaya Tutulup, Batacaktı Geminiz.

o Zaman Dediniz Ki, "kavuşursak Felâha,

on Bin Dînar Verelim, Seyyid Ebü'l-vefâ'ya."

başı Yarım Tıraşlı, Biri Geldi Âniden,

düzeltti Geminizi, Kurtuldunuz Sâlimen.

işte Onun Yanından, Geliyorum Bendeniz,

on Bin Dînar Adağı, Bana Teslîm Ediniz!"

berber Gelip O Zâtı, Buldu Aynı Şehirde,

anlattı Hâdiseyi, Ona Aynı Şekilde.

adam Hayret Ederek, Dinleyip O Berberi,

on Bin Dînarı Verip, Gönderdi Onu Geri.

kaynaklar

1) Tabakât-ül-kübrâ; C.1, S.134

2) Mir'ât-ül-harameyn; C.3, S.134

3) Tâc-ül-ârifîn Menâkıb-ı Ebi'l-vefâ; S.1-409

4) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.7, S.312