asil Ve Temiz Bir Âileye Mensûb Olan Seyyid Tâhâ-i Hakkârî'de Çocukluğunda Büyüklük Ve Olgunluk Halleri Görülür, Zekâ, İstidât, Vekâr Ve Heybeti İle Herkesin Dikkatini Çekerdi.

onu Her Gören İlerde Pek Büyük Bir Zât Olacağını Söylerdi. Küçük Yaşta Kur'ân-ı Kerîmi Hatmetti Ve Ezberledi. Sonra İlim Tahsîline Başladı. Süleymâniye, Kerkük, ırak, Erbîl, Bağdat Gibi İlim Merkezlerine Giderek Şöhretli Âlimlerden, Tefsîr, Hadîs, Fıkıh Gibi Zâhirî İlimleri, Zamânın Fen Ve Edebiyât Bilgilerini Öğrendi.

seyyid Tâhâ, Daha İlim Talebesi İken, Bir Gün Bağdât'a Yakın Bir Yerde, Çok Küçük Bir Akarsudan Abdest Alıyordu. Arkadaşları; "bu Su Çok Azdır, Bununla Abdest Olmaz." Deyince; "bu, Mâ-i Câridir, Yâni Akar Sudur. Dînimizde Bununla Abdeste İzin Vardır. Siz İlim Talebesisiniz, Bunları Bilirsiniz. Sonra Bu Suda Balık Bile Yaşar." Buyurdu Ve Elini Orada Biriken Su Birikintisine Sokup Çıkardı. Arkadaşlarına Uzatarak; "bakın Bu Suda Kocaman Balıklar Yaşamaktadır." Deyip Elindeki Balığı Gösterdi. Bu Büyük Kerâmeti Gören Arkadaşları; "bundan Sonra Sen Ne Yaparsan Yap, Bir Daha Sana Îtirâz Etmeyeceğiz." Dediler.

hicrî On Üçüncü Asrın Kutbu Olan Mevlânâ Hâlid, Hindistan'a Giderek, Gulâm Ali Abdullah Dehlevî'nin Huzûru İle Şereflenip, Lâyık Ve Müstehak Oldukları Fazîlet Ve Kemâlâtı Aldı. Sonra, Allahü Teâlânın Kullarına Doğru Yolu Gösterip Hakk'a Kavuşturmak İçin Vatanına Döndü. Her Taraf, Mevlânâ'nın Kalbinden Saçılan Nûrlarla Aydınlanmaya Başladı. Bu Sırada Arkadaşı Olan Seyyid Abdullah Da Süleymâniye'de Bulunan Mevlânâ'yı Ziyârete Gitti. Sohbetinde Bulunarak, Kemâle Geldi Ve Halîfe-i Ekmeli Yâni En Olgun Halîfesi Oldu. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'ye, Birâderinin Oğlu Seyyid Tâhâ'nın, Hârikulâde Ve Yüksek İstidâdını Anlattı. Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri De, Bir Daha Gelişinde, Onu Berâber Getirmesini Emir Buyurdu. Seyyid Abdullah, İkinci Ziyâretlerinde Yeğeni Seyyid Tâhâ'yı Da Götürdü. Mevlânâ Hazretleri, Bağdat'ta Seyyid Tâhâ'yı Görür Görmez, Hemen Abdülkâdir Geylânî Hazretlerinin Kabr-i Şerîfine Gidip, İstihâre Etmesini Emretti. Seyyid Tâhâ Da Kabre Gidip İstihâre Etti. Ceddi Abdülkâdir Geylânî Hazretleri, Allahü Teâlânın İzniyle Kabr-i Şerîfinden Kalktı Ve Onu Çok İyi Karşıladı. Sonra; "benim Yolum Büyük İse De, Şimdi Ehli Kalmadı. Mevlânâ Hâlid İse, Zamânının Âlimi, Evliyânın En Büyüğüdür. Hemen Ona Git, Teslim Ol, Onun Emrine Gir." Buyurdu.

seyyid Tâhâ, Büyük Dedesi Seyyid Abdülkâdir-i Geylânî Hazretlerinin Mânevî Emri Ve İzni Üzerine, Mevlânâ'nın Huzûruna Geldi. Bu Öyle Bir Gelişti Ki, Pek Az Kimselere Nasîb Olmuş, Nasıl Ve Neler Elde Ederek Gideceği, Bu Başlangıç Ve Gelişten Belli Oluyordu. Mevlânâ, Seyyid Tâhâ'nın Yetişmesine, Gözlerin Görmediği, Kulakların Duymadığı, Kalplerin Düşünemediği Makamlara Erişmesine Himmet Gösterip Yardım Etti. İleride Zamânın En Büyük Âlim Ve Velîsi Olacak Tarzda, İhtimâm Ve Ciddiyetle Onu Terbiye Etti. Riyâzet Ve Mücâhedesinde Hiç Eksiklik Etmedi. Nefsin İstediklerini Yaptırmayıp, İstemediklerini Yaptırdı.

mevlânâ Hâlid Hazretleri, Yetiştirme Ve Terbiye Esnâsında, Seyyid Tâhâ'ya Dağdan Taş Getirtirdi. Bu Hâl, Talebeleri Arasında, Taaccüble Karşılanır; "hocamız Mevlânâ, Resûlullah'ın Sallallahü Aleyhi Ve Sellem Ehl-i Beytine Çok Fazla Bağlı Olduğu Hâlde, Seyyid Hazretlerini Dağa Göndermesindeki Hikmet Nedir?" Derlerdi. Hazret-i Mevlânâ İse, Bu Hususda Konuşmaz Sükût Ederdi.

seyyid Tâhâ Hazretleri, Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'nin Yanında Seksen Gün Kaldıktan Sonra, Velîlikte Pek Yüksek Derecelere Kavuştu. Keşf Ve Kerâmet Sâhibi Olarak Hilâfet-i Mutlaka İle Şereflendi.

seyyid Tâhâ Hazretleri, Hilâfetle Müşerref Olup Berdesûr'a Hareket Edeceği Zaman, Mevlânâ Onu Büyük Bir Cemâatle Uğurladı. Vedâdan Sonra, Seyyid Tâhâ, Mevlânâ'nın Ayrılmış Olduğunu Hissedip, Atına Binmek İstediğinde, Üzenginin Bir Kimse Tarafından Tutulduğunu Anladı. Baktığında, Üzengiye Yapışan Ve Onu Tutanın Hocası Mevlânâ Olduğunu Gördü. "estagfirullah" Deyip, Geri Çekildi. Mevlânâ, Seyyid Tâhâ Hazretlerine Hitâben; "bir Zaman Nefsinin Terbiyesi İçin Size Dağdan Taş Getirtiyordum. Şimdi Resûl-i Ekremin Ehl-i Beytine Olan Bağlılığım Sebebiyle Üzengini Benden Başka Kimse Tutamaz. Siz De Bundan Kaçınamazsınız." Buyurdu. O Da Sıkılarak; "emir Edebden Üstündür." Sözü Gereğince Ata Bindi. Bir Müddet Binlerce Âlim, Sâlih, Talebe Ve Halkın Katıldığı Uğurlama Merâsimi İle Yürüdü. Sonra, Mevlânâ Durdu. Elindeki Dizginleri, Seyyid Tâhâ'ya Verip; "bundan Sonra Dizginlerin Senin Elindedir. Terbiye Ve Yetişmende Kusur Etmedim. Cenâb-ı Hak Yardımcın, Büyüklerin Rûhları Sığınağın Olsun." Buyurdu. Tâhâ-i Hakkârî Hazretleri Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'nin Halîfesi Olarak Berdesûr'a Geldi.

amcası Seyyid Abdullah, Nehrî'de Talebe Yetiştirmek İle Meşgûl İken, Oraya Çok Yakın Olan Berdesûr'a Seyyid Tâhâ'nın Da Gönderilmiş Olmasının Hikmetini Anlayamayan Birçokları; "böyle İki Büyük Halîfenin Bir Yere Gönderilmesinin Sebebi Nedir?" Dediler. Fakat Bunu, Kısa Bir Süre Sonra Seyyid Abdullah Vefât Ettiğinde Anladılar. Bunun Üzerine, Oranın Halkı Tarafından Seyyid-i Büzürk (büyük Efendi) Diye Bilinen Seyyid Tâhâ Hazretleri, Nehrî Kasabasına Gelip İrşâda Başladı. Burada Kırk İki Sene, İlim Talebesine, Hak Âşıklarına Ve Hakk'ı Arayanlara İlim, Feyz Ve Nûr Saçtı. Âşıklar, Uzaktan Yakından Pervâne Gibi Bu İrşâd Ve Nûr Kaynağının Etrâfına Toplandılar. Nehrî, Cennet Bahçelerinin Gıbta Edeceği Bir Gülistan Oldu. Allah'ı Arayanların Arzusu Ve Rûhlarının Mıknatısı Hâline Geldi. Şimdi Birkaç Harab Evin Bulunduğu Nehrî'de, O Zaman Nüfus On Altı Bine Yükseldi. Nehrî Birkaç Câmi, Mescid, Medreseler, Çarşı Ve Diğer Dükkân, Han, Hamam Ve Benzeri Binâlarla O Civârın Merkezi İdi.

seyyid Tâhâ'nın Sohbetleri Bereketiyle Pekçok Kimse Allahü Teâlânın Rızâsını Kazandı.

seyyid Tâhâ Hazretleri, En Büyük Velîlerden Olup, Onu Gören Müslim Veya Gayr-i Müslim, O Anda Allahü Teâlâyı Hatırlardı.

bir Sohbeti Esnâsında Buyurdu Ki:

"bana Cennet Ve Cehennem'den Bahsetmek İşi Verilmedi. Bu Kapıda Olanlara Bu İkisi Tesir Etmez." Bu Sözü Açıklarken Halîfesi Seyyid Sıbgatullah Arvâsî Şöyle Buyurdu: "ebrâr, Yâni İyi Müminler Âhiretleri İçin Amel Ederler, Mukarrebler, Yâni Allahüteâlâya Yakın Olan Ve Hep O'nunla Bulunmaktan Zevk Alan Seçkinler, Sâdece Allahü Teâlâ İçin Amel Ederler."

inkarcılardan Ve Bid'at Sâhiplerinden Kaçınmak Hususunda Buyurdu Ki:

"münkirden (inkârcıdan) Ve Bid'at Ehlinden Aslandan Kaçar Gibi Kaçın! Münkirin Ekmeğini Yiyenin Kalbi, Zikre Karşı Kırk Gün Ölür. Bu Münkirler, Resûlullah'ın Zamânında Olsalardı, Ona Îmân Etmezlerdi."

seyyid Tâhâ Hazretleri Bâzan; "misvâkla Kılınan Bir Rekat Namaz, Misvâksız Kılınan Yetmiş Rekattan Hayırlıdır." hadîs-i Şerîfini Okurdu. "hadîsdeki Sivâk, "misvâklamak" Mânâsına Geldiği Gibi "sensiz" Mânâsına Da Gelir. O Zaman Hadîs-i Şerîfin Mânâsı; "sensiz, Yâni Kendini Düşünmeden Rabbinle Olduğun Bir Rekat, Kendinle Olduğun Yetmiş Rekattan Faydalıdır." buyururdu.

seyyid Tâhâ Hazretleri, Vefâ Ve Sadâkatte Hazret-i Ebû Bekr-i Sıddîk'ı, Şecâatte Ve Adâlette Hazret-i Ömer'i, Hayâ Ve Hilmde Hazret-i Osman'ı, Vilâyet-i Kübrâda Hazret-i İmâm Ali'yi (r.anhüm) Temsil Ederdi. Tıpkı Resûlullah'a Yakın Eshâb-ı Kirâmdan Birisi Gibiydi.

seyyid Tâhâ Hazretlerinin, Murâkabe Etmesinin Çokluğundan, Boynundaki Kemik, Dışarıya Doğru Eğilmiş Gibi Görünürdü. Vekâr Ve Heybetinden Mübârek Yüzüne Bakılmazdı. Yüzündeki Heybet ışığı, On Dördüncü Gecedeki Ay Gibi Gözleri Kamaştırırdı. Alnı Geniş, Kaşları Gür, İki Kaşları Arası Açık, Mübârek Gözleri Siyah, Yüzleri Yuvarlak, Sakalı Top, Orta Boylu Bir Nûr Parçası İdi. Gönül Sâhibleri Görünce, Rûhen Âşık Olurlardı. Hülâsa, İlâhî Nûrun Tecellîsi İdi. Sohbetlerinin Ehli Olanlar, Aşkla Kendilerinden Geçerlerdi. Nehrî Hudûduna Girildiğinde, Feyz Ve Muhabbet Kokuları, Akıllı Olanları Ve Gönül Sâhiplerini İstilâ Ederdi. Ziyâretçiler, Abdestsiz Olarak Nehrî'ye Giremezdi. En Büyük Halîfelerinden "halîfe Köse" Lakabıyla Tanınan Meşhûr Molla Tâhâ Buyurdu Ki: "iki Yerinden Başka Nehrî'nin Bütün Taşları, Ağaçları, Herşeyi Nûrdur. Biri, Yahûdî Mahallesi, Öbürü Mûsâ Bey İsmindeki Bir Münâfığın Kalesidir."

seyyid Tâhâ Hazretleri, Teheccüd Namazını Ekseriyâ Bereketli Evinde, Bâzan Kendi Mescidlerinde Edâ Ederlerdi. Kuşluk Namazını Dâimâ Câmide Kılardı. Her Gün Medreseleri Kontrol Eder, Müderris Ve Talebelerin Tahsîllerini Tedkik Buyururdu. Müderrislerin Müşkil Meselelerini Hâllederdi. Nehrî, Karınca Yuvası Gibi, Dâimâ Sâlih Kişiler Ve Talebelerle Dolu İdi. Binlerce Gönül Sâhibi Feyz Almak İçin Boyunlarını Büküp, O Dergâha Akın Ederlerdi. Gece-gündüz O Makâmın, Zikr, Fikr, İbâdet Ve Tâatsız Bir Ânı Bulunmazdı. Seyyid Tâhâ Hazretleri Dergâhı Teşriflerinde, Herkesin Gönülleri, İnci Saçılan Dillerinden Çıkacak Sözlere Bağlanırdı. Nehrî Kasabası Bin Yedi Yüz Hâne İken, Hiçbir Evde Yemek Söz Konusu Değildi. Hepsi Seyyid Tâhâ-i Hakkârî'nin Dergâhından Yer, İçerdi. İkindi Namazından Sonra "hatm-i Hâcegân-ı Kebîr", Sonra İmâm-ı Rabbânî Hazretlerinin mektûbât'ı Okunurdu. Seyyid Fehîm Hazretleri Nehrî'de İse Ona, Yok İse, Muhterem Dâmâdları Ve Halîfeleri Seyyid Abdülehad Hazretlerine Okuturlardı.

bu Arada Bâzı Kelime Veya Cümle Üzerinde Yapılan Geniş Îzâhlar, Sohbetlerinin Esâsını Teşkil Ederdi. Nehrî'de Misâfirlerden, Farazâ Sadrâzam Olsa Dahî, Akşamla Yatsı Arasında Yemek Fâsılası Yoktu. Bu Müddet Zikr, Fikr Ve İbâdetle Geçirilirdi. Akşam Yemeği, Akşam Namazından Önce Yenirdi. Kendisini Sevenlerden Ve Talebelerinden Kimseyi Unutmazlar, Herkesin Hâlini Genişce Suâl Buyururlardı. Kimin Bir Sıkıntısı Olursa, Hemen Gidermeğe Çalışırlardı. Sıla-i Rahme, Akrabâ Ziyâretine Ehemmiyet Verir, Muhtaç Olanların İhtiyaçlarını Karşılardı. Hocasının Tavsiyelerine Uyarak Devlet Adamlarıyla Temas Buyurmazlar, Ancak Bâzı Müslümanların Zararını Önlemek Üzere Mektup Yazarlardı. Hâlbuki Başta Sultan Abdülmecîd Hân Olmak Üzere, Bütün Devlet Adamları Her Emirlerine Âmâde Ve Hazırdı.

seyyid Tâhâ Hazretleri, Bütün Cihâna Hükmeden Bir Hükümdâr Olsa, Dünyâyı En Güzel Şekilde İdâre Edebilirdi. Aklı, İdrâki, İdâre Ve İntizâmı Akıllara Hayret Verirdi. Dünyâ Ve Âhirete Âit İlimlerdeki Mahâret Ve İhtisâsı Herkesten Üstündü. Hülâsa, Madden Ve Mânen, İslâm Âlemine Bahşedilen İlâhî Lütuflardan Bir Büyük Nîmetti.

seyyid Abdülhakîm Arvâsî Hazretlerinin Babasının Dedesi Olan Seyyid Muhammed, O Zaman Van'dan Gelip, Bu Kaynaktan Feyz Aldı. Seyyid Tâhâ, Van'ı Şereflendirince, Seyyid Muhammed'in Evinde Misâfir Olurdu. Seyyid Muhammed'in Birâderi Molla Lütfî'nin Oğlu Seyyid Sıbgatullah Efendi De, Hizân'dan Van'a Gelince, Seyyid Tâhâ'ya Talebe Oldu. Çok Feyz Ve Bereketlere Kavuştu. Sonra Hizân'a Babasının Yanına Gitti. Bundan Sonra, Yüzlerce Talebesi İle, Her Yıl Nehrî'ye Seyyid Tâhâ Hazretlerini Ziyârete Giderdi.

seyyid Tahâ Hazretlerinin, Halîfe Köse Nâmıyla Tanınan; Âlim, Âmil Ve Veliy-yi Kâmil Bir Talebesi Vardı. Seyyid Tâhâ'nın Halîfelerinden Olup, İsmi Tâhâ İdi. Edebinden, "ismim Tâhâ'dır." Demeğe Hayâ Ederdi. Üstâdından Kendisine Bir İsim Vermesini Düşünür, Fakat Arzedemezdi. Sakalı Biraz Seyrek İdi. Bir Gün, Bu Düşüncesini Ve Utancını Keşfeden Hocası, Bir Talebesine; "bizim Köse Buraya Gelsin." Buyurdu. Buna Çok Sevinip, Bu İsmi Üzerine Aldı Ve Hilâfetle Şereflendikten Sonra Da İsmi, "halîfe Köse" Kaldı.

seyyid Tâhâ-i Hakkârî'nin Pek Çok Kerâmetleri Vardır.

bir Gece, Hırsız, Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Anbarına Girip Bir Çuval Un Almak İstemişti. Çuvalı Doldurdu, Fakat Kaldıramadı. Yarıya Kadar Boşalttı, Yine Kaldıramadı. Biraz Daha Boşalttı. Yine Kaldırıp Götüremedi. O Sırada, Seyyid Tâhâ Hazretleri Anbara Geldi Ve; "ne O, Çuvalı Kaldıramıyor Musun? Yardım Edeyim." Deyince, Hırsız, Donakalıp Birşey Diyemedi. Seyyid Hazretleri Çuvalı Kaldırıp, Hırsızın Sırtına Verdikten Sonra; "bunu Al Git, Bizim Adamlarımız Görmesin, Belki Canını Yakarlar. Bir Daha İhtiyâcın Olursa, Anbara Değil, Bize Gel!" Buyurduğunda Hırsız, Tövbe Edip, Sâdık Talebelerinden Oldu.

seyyid Tâhâ Hazretlerinin Kayınpederi, Nehrî Kâdısı İdi. Bu Mübârek Dâmâdını O Kadar Çok Severdi Ki, Kabrini, Onun Kabrinin Bulunduğu Bahçe Duvarının Kapısının Girişinde Yapılmasını Ve; "seyyid Tâhâ Hazretlerinin Kabrini Ziyâret Etmek İsteyen Hak Âşıkları, Benim Mezârıma Uğrayıp Da Geçsinler. Belki O Mübârek Zâtı Ziyâret Edenlerin Hürmetine Allahü Teâlâ Beni Affeder. Yâhut Onu Ziyârete Gelenlerin Ayaklarına Mezârımın Toprağı Değmekle Teberrük Ederim." Buyurdu. (gerçekten O Mezâr, Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Mübârek Kabirlerinin Tam Girişindedir.)

bir Ermeni, Seyyid Tâhâ Hazretlerine Gelip; "çocuğum Olmuyor, Sizin Büyük Bir Zât Olduğunuza İnanıyorum. Duâ Edin De, Çocuğum Olsun." Dedi. Seyyid Tâhâ Hazretleri, Talebesinden Birine; "git Bir Beze İki Tâne Koyun Tüyü Koy, Sar, Getir!" Buyurdu. Talebesi Emri Yerine Getirdi. Seyyid Tâhâ, Ermeniye; "bu Bezi Beline Sar, Hiç Çıkarma!" Buyurdu. Aynı Ermeni Beş Sene Sonra Gelip; "efendim, Her Batında İki Çocuk Olmak Üzere, Beş Senede On Tâne Çocuğum Oldu. Artık Yeter." Dedi. Seyyid Tâhâ Da; "belindekini Artık Çıkarabilirsin." Buyurdu.

seyyid Tâhâ Hazretleri, Bir Gece Rüyâsında Resûl-i Ekrem Efendimizi Uçsuz-bucaksız Bir Sahrâda İlerlerken Gördü. Önlerinde, Yanlarında Ve Arkalarında, Şefâat İsteyen Pekçok İnsan Vardı. Kimi Eteklerine Tutunmuş, Kimi Önlerinde Dize Gelmiş Ve Başını Eğmişti. Seyyid Tâhâ Hazretleri Bir Kenârda Bekliyordu. Allah'ın Resûlü Onu Görünce, Ona Doğru Yöneldiler Ve İltifâtlarda Bulundular.

yine Bir Gece Rüyâsında, Dağdan Bol Bir Suyun Aktığını Ve Herkesin Ondan İçmeğe Koştuğunu Gördü. Kendisi İse O Gün, Suyu Kaynağından İçmek İçin Dağın Tepesine Tırmanıyordu. Bir De Gördü Ki, Suyun Kaynağında Allah'ın Resûlü Var. Ve Bütün Sahrâyı Kol Kol Dolaşan Sular, O'nun Mukaddes Parmaklarından Akmaktadır... Seyyid Tâhâ, Suyu O Mübârek Parmaklardan Ve Fışkırış Noktasından İçmek Saâdetine Erişmek İçin Yaklaştı Ve İçti.

hocası Mevlânâ Hâlid Hazretleri, Kendisine Yazdığı Fârisî Mektuplarından Birinde Şöyle Buyurdular: "kıymetli Seyyid Tâhâ! Allahü Teâlânın Emânında Olunuz! Âfet Olan Şöhretten Dâimâ Çok Sakınınız! Kişi İçin, Talebelerin Çokluğu Büyük Belâ Olabilir. Allahü Teâlâ Sizi O Âfetten Korusun! Âmîn. Kalbin Acem Beldelerine Meylini, Öldürücü, Rûhu Kurutucu Zehir Biliniz! Nerede Kaldı Ki, Onların Yanına Gidilsin. Onlara Yakın Olmaktan, Tatlı, İdâreli Dil Kullanmaktan Çok Uzak Olmalıdır. İnşâallah Bir Araya Gelmezsiniz. Eğer Şah Bile Bizzat Dâvet Ederse, Gitmemelidir. Nerede Kaldı Ki, Başkalarının Dâvetine Gidilsin. Böyle Dâvete Verilecek Cevap Şudur: "biz Derviş Kimseleriz. Bizim İşimiz, Dünyâdan Kesilmek Ve İslâm Pâdişâhına Duâ Etmek, İnsanların Dînine Hizmettir. Devlet Reislerinin Meclisinin Edeblerini Bilmeyiz." Sana Emrettiğim Üzere Ol, Muhâlefet Etme! Mollamustafa Eşnevî'ye De Fakîrin Selâmını Söyle Ve Bu Yazdıklarım Aynı Zamanda Onun İçindir. Fitne Olan Yerden Çok Uzak Olup, Dîne Hizmet Edecek Yerde Bulunmak Ve Yerleşmek Zarûrîdir. Bizden Bir Şey Gizli Tutulmasın Ki, Helâke Sebeb Olur. Kulların En Zayıfı Hâlid-i Nakşibendî Mücedidî."

mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri, Seyyid Tâhâ-i Hakkârî'ye Yazdığı Başka Bir Mektubunda Da Buyurdu Ki: "allahü Teâlâ Kalbimin Sevgilisi Seyyid Tâhâ'yı Fenâ Ve Bekâ Makamlarının Nihâyetine Kavuşturmakla Şereflendirsin. Bu Fakîre Muhabbet Ve İhlâs Bağı İle Bağlılığınızı Bildiren Mektubunuz Geldi. Yüksek Nakşibendiyye Yoluna Hizmet İçin Çalıştığınız Ve Kur'ân-ı Kerîmi Bir Usûl İle Hatmetme Haberinize Çok Sevindik. İhlâslı Olmak Şartı İle İnsanlar Sizin Vâsıtanızla Allahü Teâlâya İbâdet Etmek, Peygamber Efendimizin Sünnet-i Seniyyesine Uymak Gibi Her Ne Yaparlarsa Onların Kazandığı Sevâb Kadar Sizin De Amel Defterinize Yazılacaktır. "iyi Bir Çığır Açan Müslüman Kimseye, Açtığı O Çığırın Sevâbı Verileceği Gibi, O Yolda Gidenlerin Sevâbı Da Verilir. Bununla Berâber Onların Sevâbından Da Hiçbir Şey Eksilmez." Hadîs-i Şerîfi Bu Sözümüze Açık Delildir. Allahü Teâlânın Selâmı, Rahmet Ve Bereketi Üzerinize Olsun. Kulların En Zayıfı Hâlid-i Nakşibendî."

seyyid Tâhâ Hazretleri, Halîfesi Seyyid Sıbgatullah Arvâsî'ye Yazdıkları Fârisî Bir Mektupta Şöyle Buyuruyor: "adı Güzel, Feyz Ve Fayda Menbâı Molla Sıbgatullah! Selâm Eder, Duâlarımı Bildiririm. Gönderdiğiniz Güzel Mektubunuz Geldi. Bizi Sevindirdi. Allahü Teâlâya Hamd Ve Şükürler Olsun Ki, Dünyâ Ve Âhiret Saâdetinin Sermâyesi Olan Fukâraya (evliyâya) Muhabbetiniz Sönmemiş Bir Kor Gibi Durmaktadır. İki Şeyi Muhâfaza Etmek Lâzımdır. Bunlar; Dînin Sâhibine Son Derece Bağlılık Ve Hocasına İhlâs Ve Muhabbet Üzere Olmak. Bu İki Şey Olunca, Ne Verilirse Nîmettir. Bu İkisi Kuvvetli Olup, Başka Bir Şey Verilmezse, Hiç Üzülmemelidir. Sonunda Verilecektir. Eğer, Allah Korusun, Bu İki Şeyden Birinde Halel Ve Sakatlık Olursa, Bununla Birlikte Hâller Ve Zevkler Bulunsa Da, Bunları İstidrâc Bilmeli, Kendinin Harablığı Görmelidir. Doğru Yol Budur. Allahü Teâlâ Muvaffak Eylesin!"

ikinci Mektuplarında Da; "duâcınızın Hâllerini Sorarsanız, Allahü Teâlâya Hamd Olsun Ki, Sevdiklerimizin İstediği Şekildedir. "kardeşimin Oğlu, Birkaç Kimse İle Birlikte Huzûrunuzla Şereflenmek İsterler. İzin Var Mıdır?" Diyorsunuz. Buyursunlar! Fakat Kendinizi Onlara Karşı Yetersiz Göstermemek Şartıyla. Her Zaman Geliniz. Canınız İstediği Kadar Kalınız. Ne Zaman Gitmek İsterseniz Gidersiniz. Vesselâm Ved-duâ. Kulların En Zaifi Seyyid Tâhâ Hâlidî Nakşibendî."

bir Gün Seyyid Tâhâ Hazretlerine; "amcanız Seyyid Abdullah Hazretlerinin Üzerinde Türbe Vardır. Başkalarında İse Yoktur. Acabâ Hikmeti Nedir?" Diye Sordular. Seyyid Tâhâ Hazretleri De Şöyle Buyurdu: "biz Berdesûr'dan Nehrî'ye Gelmeden Önce, Basit Bir Şekilde Örtmüşler. Amcam Sağ Olsaydı, Babasının Üstünü Dahî Örtmezdi. Mâdem Ki, Siz Örttünüz, Biz Bir Şey Demiyoruz. Ama Bizim Üzerimiz Örtülmeyecektir." (gerçekten Bu Emir Devâm Etmektedir. Başkale'de, Gayda'da, Arvas'da, Van'da, Ankara'da Ve Diğer Yerlerdeki Ona Bağlı Seyyidlerin Hiçbirinin Üstü Örtülü Yâni Türbe İçinde Değildir.)

seyyid Tâhâ Hazretleri Şehîdân Dağını Her Yıl İki Kere Ziyâret Ederdi. (bu Dağ, Şemdinli'nin Doğusunda, Hattâ Babalarının Medfûn Bulunduğu Meleyân Köyünün De Doğusundadır. İran Hudûduna Yakındır. Hazret-i Ömer Zamânında, Eshâb-ı Kirâm, O Belde Ve Ülkeleri Feth İçin Buraya Gelmişler Ve Bu Dağda Şehîd Olmuşlardır. O Zamandan Beri Bu Dağın İsmi Şehîdân (şehîdler) Dağıdır.

ırak'ın Revândız Havâlisinde, Berzencî Kabîlesi İle Hayderî Kabîlesi Arasında Bir Husûmet Meydana Gelip, Birbirlerine Harb Îlân Ettiler. ırak'ta, Sözleri Geçen Bütün Halk Araya Girdiği Hâlde, Bu Fitne Ve Kavgayı Önleyemediler. Önemli Mesele Olduğundan, Seyyid Tâhâ Hazretlerine; "bunu Siz Hâlledersiniz." Dediler. Sulh Ve Barıştırma, Dînî Bir Emir Olduğundan, Hemen ırak'a, Yâni Revândız'a Hareket Eyledi. Her İki Taraf Seyyid Tâhâ Hazretlerini Görünce, Birlikte Karşılayıp Ellerini Öperek Emirlerine Uydular. Bunları Barıştırıp, Nehrî'ye Geldiklerinde, Âdetleri Olduğu Üzere, Nehrî Yolunda Bulunan Nehir Kenârında Zî Tûvâ Çeşmesi Başında İstirahat Ettiler. Berâberlerinde Bulunan Bin Kişiye Öyle Bir Teveccüh Ettiler Ki, Bunlardan Beş Yüz Kişi Derhal, O Anda Hâl Ve Kerâmet Sâhibi Oldu.

ırak'tan İki Seyyid Genç, Altı Katırı Hediyelerle Yükleyip, Nehrî'ye, Seyyid Tâhâ Hazretlerine Getirmek İçin Yola Çıktılar. Hârunân Köyünden Geçerken, Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Büyüklüğünü İnkâr Eden Mûsâ Bey Adındaki Zât, Katırları Yükleri İle Birlikte Gasbetti. Gençler Ağlayarak Nehrî'ye Gelip Seyyid Tâhâ Hazretlerini Haberdâr Ettiler. Seyyid Tâhâ, Mûsâ Beye Haber Gönderip; "bu Katırların Yükleri Bana Âid Olduğundan, Yükler Senin Olsun. Bu Gençler Seyyiddirler. Onlara Merhamet Et, Katırlarını Teslim Et." Buyurdu. Mûsâ Bey Emirlerini Dinlemedi, Katırları Vermedi. İkinci Defâ Haber Gönderip; "benim Nâmıma Ve Hatırıma Versin." Buyurdu. Buna Da Karşı Çıkınca, Seyyid Tâhâ Büyük Hiddetle; "cumâ Gecesi Gelsin De O Vermesin Görelim." Buyurdu. Cumâ Gecesi, Nehrî'den, Talebeler Gidip, Netîceyi Öğrenmek İçin Nöbet Beklediler. Meğer Bey, Divânhânesinde Kendine Tâbi Olanlarla Oturmuş, Seyyid Tâhâ'nın Evliyâlığını İnkâr Husûsunda Konuşuyormuş.

bu Fısk Meclisinin Bitişinden Sonra, Yatak Odasına Girip Yatağına Uzanırken, Mîdesine Bir Ağrı Girerek. "karnım!.. Karnım!.." Diye Bağırarak Can Vermiş. Vaziyeti Anlayan Dokuz Oğlu Hemen Nehrî'ye Gelip, Katırları Yükleri İle Birlikte Teslim Ederek Seyyid Tâhâ'ya Sığındılar. "lütfen, Merhameten Babamızın Defin Merâsiminde Bulunup, Duâ Buyurunuz." Dediler. Onlara Cevâben; "benim Bulunmam, Ona Bir Menfaat Sağlamaz." Buyurdu. Çocukları Çok İsrar Ettiler. Hazret-i Seyyid Nihâyet Kalkıp, Cenâzeye Gitti. Cenâzenin Kapkara Kömür Gibi Olduğu Görüldü. Definden Sonra, Seyyid Tâhâ; "benim Gelişimden Zerre Kadar Menfaatlenmedi." Buyurdu. Cenâb-ı Hak, Bir Seyyide Hakâret Etmenin Onu Üzmenin Cezâsını Verdi. Bunu Herkes Açıkça Gördü.

berzencî Seyyidlerinden Seyyid Mûsâ, Kervancıbaşı Olarak İran'a Gidiyordu. Gâyet Sarp Bir Yerde, Ayağı Kayan Katırı Uçuruma Yuvarlanırken; "imdâd Yâ Seyyid Tâhâ!" Diye Bağırdı. O Anda Bir El, Hayvanı Olduğu Yerde Durdurdu. Çekip Yola Çıkardılar. Seyyid Mûsâ, Bir Müddet Sonra Ziyâret İçin Nehrî'ye Gitti. Seyyid Tâhâ Hazretleri; "yâ Seyyid Mûsâ! Bir Katır İçin Bizi İran'a Çekiyorsunuz." Buyurdu.

van'ın Gürpınar Kazâsından Bir Zât, Nehrî'ye Gidip, Seyyid Tâhâ'ya Talebe Olmak İstedi. Kabûl Edilince De Geri Dönüp Evine Geldi. Talebe Olduktan Birkaç Gün Sonra, Hayvanlarının Bir Kısmını Kurt Kaparak Telef Etti. Şeytan; "bu Hocaya Bağlanmak Sana Yaramadı, Uğursuz Geldi." Diye Vesvese Verdi. O Talebe Nihâyet Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Daha Önce Kendisine Hediye Ettiği Tesbihi İâde Etti. Maksadı Hocasından Ayrılmaktı. Tesbih, Seyyid Tâhâ'ya Takdim Edildiğinde, Tebessüm Buyurdu. Aradan Günler Geçmişti. Seyyid Tâhâ Hazretleri, Bir Gün Öğle Vakti Namaza Kalkarken, Birden Mübârek Ellerini Uzatıp; "def Ol, Yâ Laîn!" Buyurup Namaza Başladılar. Namazdan Sonra Halîfe Köse; "efendim, Mübârek Ellerinizi Uzatmadaki Hikmet Ne İdi?" Diye Suâl Etti. O Da; "gürpınar'da Bir Müslüman Sekerâtta İken, Şeytan Aleyhillâne Îmânsız Gitmesine Çalışıyordu. Büyüklerin Bereketiyle Defedildi. Adam Îmânla Vefât Etti." Buyurdu. Halîfe Köse; "tesbihi İâde Eden Olmasın?" Dedi. "evet, Odur!" Buyurdu. "efendim, O Edebsizlik Ve Terbiyesizlik Etmişti." Deyince De; "bir Zaman Bize Muhabbeti Vardı." Buyurdular.

seyyid Tâhâ Hazretleri, Bir Gün Câmide Büyük Bir Cemâate Namaz Kıldırmak İçin Ayağa Kalkmıştı. Niyetten Önce, Mübârek Sağ Elini Birden İleri Uzattı. Geri Çektiğinde Bir Mikdar Su, Mübârek Cübbelerinin Kolundan Döküldü. Canlı Bir Balık Da Yere Düştü Ve Çırpınmağa Başladı. Cemâat Hayrette Kaldı. Namaz Kılındıktan Sonra Halîfe Köse Cesâret Edip; "efendim, Bu Su Ve Balık Nereden Geldi?" Diye Arz Etti. Seyyid Tâhâ Hazretleri Cevâben; "kızıldeniz'de Bir Gemi Batıyordu. Talebelerimizden Birinin; "imdât Yâ Mübârek Hocam!" Diye Çağırması Üzerine, Yardım Edip, Gemiyi Düzelttik. Büyüklerimizin Himmeti, Bereketiyle Kurtuldular. Bu Su Ve Balık Oradandır." Buyurdu.

sultan Abdülmecîd Hân Zamânında, Müküs Kaymakamı Derviş Bey, Kaymakamlıktan Çıkarılmış, Ayrıca Yakalandığında Hapse Atılması Emredilmişti. Bu Yüzden Derviş Bey, Gece Gündüz Saklanıyor Dışarı Çıkamıyordu. Sonunda Derviş Beyin Hatırına, Arvas'ta Seyyid Fehîm Hazretleri Geldi. Hemen Huzûruna Gidip, Tövbe Ettiğini, Vazifesine Yeniden İâde Edilmesini Ve Affedilmesi İçin Şark Bölgesinin Askerî İdâre Âmiri Olan Erzincan Müşîrine Şefâatçı Olmasını İstedi. Seyyid Fehîm Hazretleri Kendisine Sığınan Kaymakama; "allahü Teâlâya Hamd Ve Şükür Olsun Ki, Seyyidimiz Ve Mürşidimiz Hayattadır. Böyle Mühim Meselelere Karışmam Doğru Olmaz. Seni Bir Mektupla Ona Göndereyim. İnşâallah Tesirini Muhakkak Görürsünüz." Diye Müjde Verdi. Kaymakam Derviş Bey, Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Huzûruna Varınca, Takdim Olunan Mektubu Okudu. Sonra, Seyyid Tâhâ, Hemen Erzincan Müşîrine Şu Meâlde Bir Emirnâme Yazdı: "derviş Beyi Sana Gönderiyorum. İşini Mutlakâ Yap. Senin De Bana Bir İşin Düşerse Yaparım Vesselâm." Mektubu Derviş Beye Verdi. Derviş Bey Mektubu Okudu, Tatmin Olmadı. Fakat; "bundan Başka Çâre Yoktur." Deyip, Erzincan'a Yollandı. Bir Gece Yarısı Erzincan'a Ulaştı; "şimdi Bir Otele İneyim, Yarın Müşîrle Görüşürüm." Deyip, Bir Otele Gitti. Hemen Karşısında Polisleri Gördü. Meğer Bütün Otellerin Kapısındaki Polisler, Derviş Beyi Bekliyormuş. İsmini Sordular. Derviş Olduğunu Anlayınca, Hürmet Gösterip; "hemen Müşîr Beye Gidelim." Dediler. Derviş Bey; "gecedir, Yatıyor, Rahatsız Etmiyelim." Dediyse De, Polisler; "bize

verilen Emir Ve Tâlimat Şudur: "müküs'lü Derviş Bey Hangi Saatte Gelirse, Derhal Bana Getirin, Uykuda İsem Uyandırın." Derviş Beyi Hemen Götürüp, Müşîre Haber Verdiler. Müşîr Derhal Kalkıp, Derviş Beyin Boynuna Sarıldı Ve; "bu Sekizinci Gecedir. Hazret-i Seyyid Tâhâ Bir An Bile Uyku Ve İstirahatime Müsâade Buyurmadılar; "derviş Beyi Gönderiyorum, İşini Mutlakâ Yap, Serbest Olsun, Aksi Takdirde Helâk Olursun." Buyuruyor." Dedi. Hemen Telgrafla Derviş Beyin Tahliye Edilmesini, Affedildiğini, Vazifesine İâde Edildiğini Bildirdi. Serbest Olarak Eski Yerine Gönderdi. Derviş Bey, Dönüşünde Teşekkür İçin Nehrî'ye Seyyid Tâhâ Hazretlerine Gidip, Elini Öptü; "sizin Yolunuza Girip Talebeniz Olmak İstiyorum." Deyince, Seyyid Hazretleri; "arvas'a Git, Seyyid Fehîm Efendi, Yapacağın Vazifeyi Söylesin." Buyurdu.

misâfirlerin Hizmetiyle Vazîfeli Levâzım Âmiri, Bir Akşam Üzeri Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Huzûruna Gelerek; "efendim! Bu Fakîr, Bu Akşam Üzeri, Bin Erkek Ve Beş Yüz Kadın Misâfirin Yemeklerini Çıkartıp Yedirdim. Şu Anda Beş Yüz Kişi Nehrî'ye Girmektedir. Anbarlarda Un Kalmadı, Ne Yapayım?" Diye Arzedince, Seyyid Tâhâ; "anbarlarda Olması Lâzım." Buyurdu. "efendim, Süpürdüm, Bir Şey Kalmadı." Deyince; "bir Daha Bak." Diye Emretti. Bunun Üzerine Âmir Gidip Baktığında, Anbarların Unla Dolu Olduğunu Hayretle Gördü.

seyyid Tâhâ, Nehrî'nin Alt Tarafında Bir Değirmen Yapmayı Düşündü. Bu Değirmenin Plân Ve Projesini Bizzat Kendisi Hazırlayıp, Yapılışı Esnâsında Talebeleriyle Berâber Sırtında Taş Taşıdı. Günlerce Çalıştıktan Sonra Nihâyet Değirmenin İnşâsı Tamamlandı. Değirmen Öyle Sanatlı, Öyle Muntazam Yapılmıştı Ki, Hazne Kısmına Buğday Konulduğunda Kendiliğinden Çalışmaya Başlar, Haznede Buğday Bittiğinde De Dururdu. Bunu Görenler, Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Aklının Çokluğuna Hayran Kalırlardı. Nitekim Halîfelerinden Seyyid Sıbgatullah Şu Beyti Söylemiştir:

"gözümüz Revak Gibi Sizin Eşiğinizdedir,

kerem Et, Kalbime Gir; Evim Sizin Evinizdir."

seyyid Hazretleri Beyti İşitip, İltifâtla Yanlarına Teşrif Buyurdu.

bir Kimse Şehîd Olmuş Ve Büyük Bir Velînin Yanına Defnedilmişti. Seyyid Tâhâ Onun Şehîdlik Mertebesini Görüp; "bu Kimsenin, Şu Büyük Velîden Aşağı Olduğu Söylenemez." Buyurdu.

seyyid Tâhâ Hazretleri, Kendisini Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî'ye Götüren Velî-nîmeti Amcası Seyyid Abdullah Hazretlerine, Bu Büyük Nîmetin Şükrü Olarak, Hep Hürmet Ve Hizmet Etti. Onu Hep İyilikle Andı Ve Rûhuna Pekçok Sevâblar Hediye Etti. Ayrıca Buyurdu Ki: "vefât Ettiğimde Benim Kabrimi Kabristanın En Üst Tarafına Yapınız Ki, Sırf Beni Ziyârete Gelenler, Amcam Abdullah Hazretlerinin Kabrine Uğramak Mecbûriyetinde Kalsınlar. Onu Da Ziyâret Ederek Mübârek Rûhuna Sevâblar Hediye Etsinler." (o Kabristanın Bir Yolu Vardı. Seyyid Abdullah'ın Kabri Girişte İdi. Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Kabrine Gitmek İsteyenin Seyyid Abdullah'ın Kabrinin Yanından Geçmesi Lâzımdır).

tâhâ-i Hakkârî Hazretleri Pek Yüksek Bir Veliydi. Nitekim Bir Defasında Mevlânâ Hâlid-i Bağdâdî Hazretleri; "beni Seyyid Abdullah Ve Seyyid Tâhâ'dan Üstün Zannetmeyin" Buyurmuştu. Meclisinde Olanlar; "efendim, Siz İkisinin De Hocasısınız" Dediler. "benim Onlar Yanındaki Yerim, Bir Sultanın Çocuklarını Yetiştiren Bir Hoca Gibidir. Onlar Sultanın Çocukları Olduğu İçin, Bu Hocadan Üstündürler." Buyurdu.

bir Gün Seyyid Tâhâ Hazretleri Seyyid Sıbgatullah'a Buyurdular Ki: "molla Sıbgatullah! Üstâda Muhabbet Ve Onunla Sohbet, Her Şeyden Üstündür. Çünkü Üstâd, Kemâl Mertebelerinin En Yükseğine Kavuşturmak Ve Ona Mârifetleri Vermekle, Talebesinin Hastalıklarını İzâle Eder, Giderir."

yine Şöyle Buyurdu:

"şah-ı Nakşibend Hazretleri, Yolunun Esâsını Eshâb-ı Kirâmın (aleyhimürrıdvân) Yolu Üzere Kurdu. Onlar Resûlullah'ın (sallallahü Aleyhi Ve Sellem) Muhabbeti İle Yetindikleri Gibi, Bize De, Üstâda Muhabbet Yeter."

seyyid Sıbgatullah Arvâsî Hazretleri, Seyyid Tâhâ Hazretlerine; "nefehât gibi Bâzı Kitaplarda, Bâzı Evliyâ İçin (kuddise Sirruh) Bâzıları İçin (rahmetullahi Aleyh) Deniyor; Hikmeti Nedir?" Diye Suâl Edince, Şöyle Buyurdu: "birincisi, Nefsinden Tamamen Kurtulanlar, İkincisi Kendinde, Nefsinden Bir Şeyler Kalanlar İçindir. Nefsden Tamâmen Kurtulmak, İrşâdın Şartı Değildir. (rahmetullahi Aleyh) Denenlerden De Bir Çoğu, İrşâd Makâmına Oturmuşlar, Büyüklerin Yolunda Olup, Faydalı Olmuşlardır."

bir Halîfesine Şöyle Buyurdu: "halka Önce İşâretle Muâmele Et, Bu Fayda Vermezse İbâre İle (söz İle) Söyle. Bu Da Fayda Vermezse, Ondan Yüz Çevir. Sen Birinden Yüzünü Çevirirsen, Resûlullah'a (sallallahü Aleyhi Ve Sellem) Kadar Bütün "silsile-i Aliyye" Büyükleri Ondan Yüz Çevirir."

bir Gün, Kendilerine; "nehrî'de Sâdık Talebeniz Kimdir?" Dediler. "molla Muhammed Münhanî'dir" Buyurdu. "o, Katı Tabiatlıdır." Dediler. Bunun Üzerine, Mevlânâ Ahmed Cüzeyrî'nin Dîvân'ındaki Şu Beyti Okudu:

"ehl-i Tarîk, Makamları Seyr Ederken Renk Renktir,

bir Kısmı İlâhî Cemâl, Bir Kısmı Celâldedir."

çeşitli Zamanlardaki Sohbetleri Sırasında Buyurdu Ki:

"amellerinizi Ucb (kendini Beğenmek, İbâdeti Kendinden Bilmek) İle Örtüp Yok Etmeyiniz."

"bizim Yolumuzda Ucb Ve Riyâ Yoktur. Riyâ Ve Ucba Helâl Diyen, Yolumuzda Değildir."

"bizim Yolumuzdaki Yolcuların Faydaları Ana Ve Babalarına Da Ulaşır."

evliyânın Vefâtından Sonra İstifâde Hakkında; "kılıç Kınından Çıkmadıkça, (rûh, Bedenden Çıkmadıkça) Kesmez." Buyurdu.

"zikr Yapılmaksızın Yalnız Râbıta İle Hakk'a Kavuşmak Mümkündür.

zikr İse, Râbıtasız Kavuşturucu Değildir."

tâhâ-i Hakkârî Hazretleri Nehri'de Kaldığı Kırk İki Sene İçinde İslâmiyetin Emir Ve Yasaklarını İnsanlara Anlatarak Onların Dünyâ Ve Âhirette Kurtuluşları İçin Çalıştı. Bütün Hocaları Gibi İslâmın Güzel Ahlâkını Yaydı. Siyâsete Karışmadı. Pekçok Velî Yetiştirip Onlara Hilâfet Verdi. İslâmiyetin Emir Ve Yasaklarını Anlatmakla Vazifelendirdi. Halîfelerinin En Meşhûrları Şunlardır: Birâderi Seyyid Muhammed Sâlih, Seyyid Sıbgatullah Arvâsî, Seyyid Fehîm Arvâsî, Dâmâdı Ve Kâtibi Seyyid Abdülehad, Muhammed Küfrevî, Halife Köse Adıyla Meşhûr Olan Şeyh Tâhâ, Molla Resûl Sibkî, Mevlânâ Hacı Hakkârî, Süleymân Baradustî, Molla Muhammed Munhânî Hoşâbî, Şeyh Ahmed Meczûb. Bunlardan Başka Halîfeleri De Vardır.

seyyid Tâhâ-i Hakkârî Hazretleri 1852 (h.1269) Senesinde Bir İkindi Vakti, Haram Çeşmesi Denilen Ağaçlık Bir Mevkide Talebeleri İle Sohbet Ediyordu. Sohbet Ânında Kendisine İki Mektup Arzedildi. Bunları Kıymetli Dâmâdı Abdülehad Efendiye Okuttuktan Sonra; "abdülehad! Şöhret Âfettir. Artık Bizim Dünyâdan Gitmemizin Zamânı Geldi." Buyurdu. Abdülehad Da; "aman Efendim, Şam'dan Gelen Bu İki Mektup Nedir Ki?" Dedi. O Gün Sohbetten Sonra Hâne-i Saâdetlerine Gitti Ve Orada Hastalandı. On Bir Gün Hasta Yattı. Hastalığının Ağır Olmasına Rağmen Namazlarını Mümkün Olduğu Kadar Ayakta Kılmaya Çalıştı. Hastalığının On İkinci, Cumartesi Günü Talebeleri Ve Yakınları İle Helâllaştı, Vedâlaştı, Vasiyetini Bildirdi. Kardeşi Seyyid Sâlih Hazretlerini Çağırttı. Onun İçin; "biraderim Sâlih, Kâmil, Olgun Bir Velîdir. Herkesin Başı Onun Eteği Altındadır." Buyurdu. Yerine Kardeşi Sâlih Hazretlerini Halîfe Bıraktı. İkindi Vaktinde, Talebelerinin Yâsîn-i Şerîf Tilâvetleri Arasında, Mübârek Rûhunu Kelime-i Tevhîd Getirerek Teslim Eyledi.

mübârek Mezârı Nehrî'dedir. Onu Seven Âşıkları, Uzak Yerlerden Gelerek, Mübârek Kabrinden Fışkıran Nûrlardan, Feyzlerden İstifâde Etmekte, Bereketlenmektedirler.

seyyid Tâhâ-i Hakkârî Hazretlerinin Nesli Oğullarıyla Devâm Etmiştir. Seyyid Habîb, Seyyid Mahmûd, Seyyid Alâeddîn Ve Seyyid Ubeydullah İsimlerinde Dört Oğlu Vardı. Bunlardan Seyyid Habib Efendi, Genç Yaşta Vefât Etti. Seyyid Mahmûd Ve Seyyid Alâeddîn Efendilerin De Oğulları Vardı. Seyyid Tâhâ-i Hakkârî Hazretlerinin Seyyid Ubeydullah Adındaki Oğlu, Nüfûzunun Ve Talebelerinin Çokluğu İle Meşhûrdur. Babasının Vefâtından Sonra Amcası Seyyid Sâlih Hazretlerinin Sohbet Ve İrşâdıyla Kemâle Gelmiş, 1864 Senesinde Amcasının Vefâtından Sonra İrşâd Makâmına Oturmuştu. Ehl-i Sünnete Çok Hizmet Etti. Seyyid Fehîm-i Arvâsî Hazretleriyle Birlikte Hacca Gitti. Sonra Taif'te İkâmete Memur Edildi. Bir Müddet Sonra Kâbe-i Muazzamayı Tavaf Esnâsında İki Rekat Namaz Kılarken Secdede Vefât Etti. Cennet-i Mualla Kabristanına Defnedildi. Seyyid Ubeydullah Efendinin; Seyyid Reşîd, Seyyid Alâeddîn, Seyyid Mazhar, Seyyid Abdülkâdir, Seyyid Muhammed Sıddîk İsminde Beş Oğlu Vardı. Bu Oğulları Vâsıtasıyla Nesli Devâm Etmiştir.

kerâmet Ve Menkîbeleri

elhamdülillah

seyyid Tâhâ Hazretleri Zamânında, İran Şâhı, Şemdinan'a Yakın 145 Pâre Köyü, Her Şeyi İle Berâber Seyyid Tâhâ'ya Bağışladı. Bu Haberi Kendisine Getirdiklerinde, Bir An Başını Eğip Kaldırdıktan Sonra; "elhamdülillah." Dedi. İran Şâhı Ölünce, Oğlu Bu Köyleri Geri Aldı. Haberi Seyyid Tâhâ'ya Getirdiklerinde, Yine Başını Eğip Bir An Sonra Kaldırdı Ve; "elhamdülillah." Buyurdu. Eshâbından Halîfe Köse; "efendim! Köyleri Size Hediye Ettikleri Zaman Da Hamd Ettiniz. Geri Aldıklarında Da Hamd Ettiniz. Hikmeti Nedir?" Diye Arzedince; "hediye Ettikleri Zaman Kalbimi Yokladım. Dünyâ Malına Sevinmediğimi Gördüm, Bunun İçin Hamd Ettim. Şimdi Geri Aldıklarında, Yine Kalbime Baktım. Hiç Üzüntü Bulunmadığını Gördüm. Yine Hamd Ettim." Buyurdu.

baston Ve Dayak

herkî Aşîretinden Molla Abdullah İsminde Bir Müderris, İki Talebesi İle Ziyâret İçin Nehrî'ye Giderken, Çayın Başında Oturdular. Molla Abdullah, Talebelerine; "herkes Abdest Alarak Nehrî'ye Gider. Abdestsiz Kimse Gitmez. Ben Bu Âdeti Bozup, Abdest Almadan Gideceğim." Dedi. Talebeleri; "hocam, Biz Bu Âdeti Bozmayalım, Abdest Alıp Da Gidelim." Dedilerse De, Hoca Efendi; "sanki Bu Dînî Bir Hüküm Müdür? Ben Yapmam!" Dedi. Bu Arada Elini Yüzünü Yıkarken, Koltuğundan Bastonu Suya Düşdü. Elini Uzatıp, Bastonu Almak İsterken, Hikmet-i İlâhî Baston, Onun Başına, Yüzüne Vurarak Yüzünü Gözünü Kan İçinde Bıraktı. Sonra Baston Kayboldu. O Da, Böyle Söylediğine Pişmân Oldu. Yaralarını Sarıp, Abdest Aldı. Nehrî'ye Gitti. Seyyid Hazretlerinin Dergâhına Girince, Bastonu Duvarda Asılı Gördü. Gözleri Bastona Takılıp Kalınca, Seyyid Tâhâ Hazretleri; "herhâlde Bu Bastondan Dayak Yemişsiniz." Buyurdu. Molla Abdullah Yaptıklarına Pişmân Olup, Tövbe Etti, Talebelerinden Olmakla Şereflendi.

senin Aradığın Şey Bu Kapıdayoktur

musul Taraflarında Şeyhlik İddiâsında Bulunan Bir Kimse, Talebesinden Birini Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Yanına Gönderdi Ve; "seyyid Tâhâ'ya, Sünnete Uymayan Bir İş İşletmeden, Buraya Dönme!" Dedi. O Da Kalkıp Nehrî'ye Geldi. Bir İkindi Namazından Sonra, Seyyid Tâhâ Hazretlerinin Mescidin Kapısında Duran Ayakkabılarından Sol Ayağınınkini Uzağa Koydu. Bununla Mescidden Sağ Ayakla Çıkmasını Ve Sünnete Uygun Olmayan Bir İş Yapmasını Düşünmüştü. Fakat Seyyid Tâhâ Hazretleri, Kalabalık İçerisinde, O Kişiye Hitâb Edip; "aldığın Ayakkabıyı Yerine Koy! Senin Aradığın Şey, Bu Kapıda Yoktur." Buyurdu.

beyitler

seyyidleri Üzmek

bir Zamanlar ırak'ta, Berzencî Ve Hayderî,

nâmında İki Büyük, Kabîle Var İdi Ki,

bunların Arasına, Girerek Bir Husûmet,

ilerleyip Savaşa, Döndü Bu En Nihâyet.

ne Kadar Sözü Geçen, Îtibârlı Adamlar,

araya Girdiyse De, Mâni Olamadılar.

çâresizlik İçinde, Dedi Ki Bir Çokları;

"nehri'de Seyyid Tâhâ, Barıştırır Bunları."

bir Heyet Tertîb Edip, Yollandılar Nehri'ye,

ve Bunu Arz Ettiler, Tâhâ-i Hakkârî'ye.

dediler: "işte Böyle, Çok Müşkîldir Vaziyyet,

bunu Hâlletmek İçin, Buyursanız Bir Himmet.

şu An İki Kabîle, Savaşmak Üzeredir,

kalmadı Başka Çâre, Bütün Ümit Sizdedir."

hem Dînî, Hem İnsânî, Vazîfe Olduğundan,

kabûl Edip, Onlarla, ırak'a Oldu Revan.

hâdise Mahalline, Gelirken Yavaş Yavaş,

başlamak Üzereydi, Neredeyse Bir Savaş.

lâkin Teşrîf Edince, Oraya Bu Velî Zât,

ânında Sona Erdi, Bu Büyük Fitne Fesat.

zîrâ İki Taraf Da, Görüp Seyyid Tâhâ'yı,

ânında Bıraktılar, Bu Döğüş Ve Kavgayı.

ve Çok Büyük Hürmetle, Onu Karşıladılar,

sonra Birbirleriyle, Barışıp Anlaştılar.

bu Mahalden Nehri'ye, Dönerken Bu Büyük Zât,

bir Çeşmenin Başında, Eyledi İstirahat.

yanlarında Bin Kişi, Vardı Ki O Zamanlar,

buyurdu Herbirine Bir Teveccüh Ve Nazar.

bu, Öyle Bir Teveccüh Ve Öyle Nazardı Ki,

çok Az Vâki Olmuştu, Târihte Bunun Gibi.

zîrâ O Teveccühte, Vardı Ki Bir Bereket,

beşyüz Kişi Bir Anda, Oldu Ehl-i Kerâmet.

bir Gün De Seyyidlerden, İki Kişi, Bir Ara,

bir Hayli Hediyeler, Yükleyip Katırlara,

hediye Etmek İçin, Tâhâ-i Hakkârî'ye,

ırak'tan Yola Çıkıp, Gelirlerdi Nehri'ye.

lâkin Mûsâ Bey Diye, Bir Münâfık, Onları,

durdurup, Yükleriyle, Gasbetti Katırları.

o İki Seyyid İse, Üzülüp Bu Vak'aya,

gelip Haber Verdiler, Bunu Seyyid Tâhâ'ya.

o Da Bu Münâfığa, Gönderdi Ki Bir Haber:

"peygamber Evlâdıdır, Üzdüğün Bu Kimseler

bunun İçin Onlara, Gösterip Saygı Hürmet,

derhâl Katırlarını, Onlara İâde Et.

yükler Bana Âitti, Olsunlar Onlar Senin,

ve Lâkin Kalplerini, Kırma Bu Seyyidlerin."

mûsâ Bey, Bu Haberi, Aldı İse De, Fakat,

onun Bu Ricâsına, Etmedi Hiç İltifat.

onun Bu Tutumunu, Öğrenip Seyyid Tâhâ,

ona, Başka Biriyle, Saldı Bir Haber Daha.

yine Dinlemeyince, Çok Üzüldü Bu Hâle,

artık Hak Teâlâya, Etti Onu Havâle.

günlerden Cumâ İdi, Evinde O Münâfık,

gece Yatmak Üzere, Yapıyorken Hazırlık.

midesine Şiddetli, Bir Ağrı Saplanarak,

ölüp Gitti O Gece, Durmadan Bağırarak.

kapkara, Kömür Gibi, Olmuştu Cenâzesi,

seyyidleri Üzmenin, Bu Oldu Netîcesi.

kaynaklar

1) Tam İlmihâl Seâdet-i Ebediyye; (51. Baskı); S.1153

2) Eshâb-ı Kirâm; S.211, 212, 213

3) Mecd-i Tâlid

4) Şemsü'ş-şümûs; S.135

5) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.18, S.246

6) Osmanlı Târihi Ansiklopedisi; C.6, S.130

7) İslâm Meşhûrları Ansiklopedisi; C.3, S.1915-1939