âlim Ve Velîlerden. İsmi Ali Bin Abdülber Bin Ali, Künyesi Ebü'l-hasan El-hüseynî El-venâî’dir. 1756 (h.1170) Senesinde, Mısır’ın Saîd Limanı Köylerinden Venâ’da Doğdu. 1797 (h.1212) Senesinde Medîne-i Münevverede Vefât Etti.
ali Venâî, Kâhire’de Büyüdü. Zamânının İleri Gelen Âlimlerinden İlim Ve Edeb Öğrendi. Muhammed Bin Ali Eş-şirvânî’den İcâzet, Diploma Aldı. Henüz On Sekiz Yaşında Çeşitli İlimlerde Kitaplar Yazmaya Başladı. Bir Taraftan Da Büyük Hadîs Âlimi Seyyid Murtaza'nın Derslerine Devâm Edip Hadîs İlmi Mütehassısları Arasına Girdi. Mânevî İlimler Adı Verilen Tasavvuftan Da Nasîblendi. Halvetî Yolunun Büyüklerinden Ahmed Ed-derdî’nin Sohbetlerinde Kemâle Gelip Olgunlaştı.
ali El-venâî Çok İbâdet Eder, Nefsinin Terbiyesi İle Uğraşırdı. Bu Gayretleri Neticesinde Kendisinden Kerâmet, Hârikulâde Hâlleri Görüldü. Sık Sık Rüyâsında Peygamber Efendimizi Görür Ve Mânevî İltifatlarına Kavuşurdu. Yine Rüyâda, Peygamber Efendimiz Mübârek Parmağını Ali El-venâî’nin Ağzına Koyup Hareket Ettirdi Ve; “gece Sana “lâ İlâhe İllallah Vallahü Ekber Allahü Ekber” Demen Kâfidir” Buyurdu. Ali El-venâî İki Defa Da Resûlullah Efendimizi Uyanık Gördü. İlkinde Tâhâ Sûresini Okurken Görmüştü.
ali El-venâî’ye Rüyâsında İsm-i A’zâm Duâsı Öğretildi. Geceleri Çok Namaz Kılardı. Bir Ara Mekke-i Mükerremeye Gitti, Orada Üç Sene Kadar İlim Öğretti Ve İbâdetle Meşgûl Oldu. Peygamber Efendimizin Mübârek Kabr-i Şerîflerini Ziyâretten Sonra Mısır’a Döndü. Herkes Kendisini Sevgi Ve Hürmetle Karşıladı. Çok Geçmeden Mânevî Bir İşâretle Medîne-i Münevvereye Gitmesi Emredildi. Zîrâ Bu, Vefâtının Medîne’de Olacağına Dâir Bir Müjde İdi. Derhâl Yola Çıkıp Önce Mekke’ye Oradan Da Medîne-i Münevvereye Vardı. Çok Geçmeden Müjdelendiği Gibi Hakîkaten Medîne’de Vefât Etti.
ali El-venâî’nin Yazdığı Eserlerden Bâzıları Şunlardır: 1) Tuhfet-ül-efkâr, 2) Delîl-üs Sâlik İlâ Melik-il Memâlik, 3) Risâlet-üt-tevhîd, 4) Necât-ür-rûh, 5) Risâlet-ün Fil-akâid, 6) Şerhu Salevât Ed-derdîr, 7) Umdet-ül-ebrâr Fî Ahkâm-il-hac Vel İ’timâr.
kaynaklar
1) Câmi-u Kerâmât-il-evliyâ; C.2, S.200
2) Brockelman; Sup 2, S.424
3) El-a’lâm; C.4, S.298
4) Mu’cem-ül-matbûât; S.160
5) Esmâ-ül Müellifîn; C.1, S.770