evliyânın Büyüklerinden. İsmi, Yûnus Bin Yûsuf Bin Müsâid Eş-şeybânî El-buhârî’dir. Yûnus Eş-şeybânî; Âlim, Kâmil, Sâlih, Kerâmetler Sâhibi Bir Zât İdi. Devamlı Allahü Teâlâyı Zikrederdi. Doğum Târihi Bilinmemekte Ve Hayâtı Hakkında Fazla Bir Bilgi Yoktur. 1222 (h.619) Senesinde Mardin'de Vefât Etti.
şöyle Anlatılır: Yûnus Eş-şeybânî Bir Gün Bir Kâfileyle Yola Çıktı. Yolun En Tehlikeli Noktasına Geldiklerinde, Herkes Korkudan Titremeye Başladı. Kimsenin Gözüne Uyku Girmedi. Yûnus Eş-şeybânî, Bu Esnâda Büyük Bir Rahatlıkla İstirahate Çekildi. Korkmamasının Bu Kadar Rahat Olmasının Sebebi Sorulduğunda; “kâfileyi Korumak İçin, İbrâhim Aleyhisselâmın Oğlu İsmâil Aleyhisselâm Gelmişti. Onun Himâyesi İle Kâfile Zarardan Korundu. Bundan Sonra Kâfile Hiçbir Şeyden Zarar Görmez” Dedi. Hakîkaten Kâfile Emniyetle Yerine Vardı.
yine Şöyle Anlatılır: “sevdiklerinden Bâzıları, Bir Yere Gitmek İçin İzin İstediler. Yûnus Bin Yûsuf Eş-şeybânî Hazretleri, İçlerinden Birine; “gittiğin Yerden Hanımın İçin Bir Kefen Al, Geldiğin Zaman Ölür” Dedi. O Kişinin Hanımı, Sıhhat Ve Âfiyette İdi Ve Herhangi Bir Rahatsızlığı Yoktu. O Kişi; “efendim, Hanımım İçin Bir Kefen Almam Pek İyi Olmaz” Dedi. O Zaman Yûnus Eş-şeybânî; “zararı Olmaz, Alırsanız İyi Olur” Buyurdular. Nihâyet Kâfile Yola Çıktı. Günler Sonra Geri Döndüklerinde, O Kişiye Hanımının Az Önce Vefât Ettiği Haberini Verdiler. O Da Getirdiği Kefen İle Onu Defnetti.”
1) Tabakât-ül-evliyâ; S.490
2) Şezerât-üz-zeheb; C.5, S.87
3) Câmiu Kerâmât-il-evliyâ; C.2, S.296
4) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.9, S.311