evliyânın Meşhûrlarından. Künyesi Ebü'l-haccâc El-kuraşî El-mehdevî’dir. Doğum Târihi Bilinmemektedir. Mısır'ın Aksûr Bölgesinde Yerleşmiş Ve Orada 1244 (h.642) Senesinde Vefât Etmiştir. Kabri Aksûr’da Olup, Bilinmekte Ve Ziyâret Edilmektedir. Hocası Şeyh Abdürrezzâk’tır. Tasavvufta Yetişmiş, Sözleri Ve Hâlleri Meşhûr Bir Zât İdi. Çok Talebesi Vardı. Tasavvuf Yolunda İlerlemek İsteyenler İçin Şöyle Buyurmuştur: “bu Yola Girmek İsteyenleri Bize Gönderiniz. Eğer O Kimse Sâdık İse, Onu Maksada Kavuştururuz. Şâyet Gâfil İse, Onu Uzaklaştırırız. Böylece Sâdık Olanlara Da Zararlı Olmasın. Çünkü Böyleleri, Başka Şeyleri Kendine Perde Yapmıştır. Mahbûba, Allah’a Kavuşamaz.”

zamânında Mevki Ve Makam Sâhibi Emîrlerden Biri Onu Küçümseyip, Velî Olduğunu Kabûl Etmemişti. Bir Gün Karşılaştıklarında, O Emîre Şöyle Demişti: "evliyâya Îtirâz Eden Sen Misin? Hâlbuki Sen, Falan Kimsenin Yanında Bir Köçek Sayılırsın!” Aradan Bir Müddet Geçti, Evliyâya Karşı Edebsizlikte Bulunan O Emîr, Mevki Ve Makâmını Kaybetti. Sonunda Köçeklik Yapmak Durumunda Kaldı.

bir Gün Ebû Ci’rân Denilen Bir Böcekden Çok İbret Aldığını Söyledi. Bunu İşitenler, Nasıl Oldu? Dediler. Şöyle Anlattı: “bir Kış Gecesi Uyuyamamıştım, Uyanık Dolaşıyordum. Baktığımda Ebû Ci’rân Bir Kandil Üzerine Çıkmak İçin Uğraşıyordu. Kandil Çok Kaygandı. Tırmanıyor, Kayıyor, Bir Türlü Çıkamıyordu. Fakat Çok Azimli Ve Kararlı İdi. Tekrar Tekrar Tırmanmaktan Yılmıyordu.yedi Yüz Defâ Tırmandı Ve Kayıp Düştü, Çıkamadı. Çıkamayacak, Hâlâ Vaz Geçmiyor Dedim. Sonra Sabah Namazını Kılmak İçin Gittim. Namazdan Sonra Dönerken Bir De Baktım Ki, Tırmanmayı Başarmış, Kandilin Yanında Duruyordu. Bu Hâdiseden Çok İbret Aldım.” Böylece, Bir İşte Kararlı Olmanın Ve Sebâtın, Başarıya Ulaştıracağını Anlattı.

ebü’l-haccâc Aksûrî Hazretleri, Başından Geçen Bir Hâdiseyi Şöyle Anlatmıştır: “ilk Günlerimde Hep “lâ İlâhe İllallah” Derdim Ve Bundan Hiç Gâfil Olmazdım. Bir Gün Nefsim Bana Dedi Ki: “senin Rabbin Kim?” Ben De; “benim Rabbim Allahü Teâlâdır.” Dedim. Bunun Üzerine Nefsim Bana; “senin Rabbin Benim, Çünkü Sen, Bana Kulluk Yapıyorsun. Kimin Emrine Tâbi Oluyorsan, Ona Kulluk Yapıyorsun. Sana, Beni Doyur Diyorum, Yiyorsun. Uyu Diyorum, Uyuyorsun. Yürü Diyorum, Yürüyorsun. Benim Emrettiğimi Dinliyorsun. Al Dediğimi, Alıyorsun. Sen Benim Her Emrimi Yerine Getiriyorsun. Öyleyse Sen Bana Kulluk Ediyorsun, Benim Emirlerime Tâbi Oluyorsun.” Dedi. Bunun Üzerine Bir Müddet İyice Düşündüm. Sonra Basîretim Açıldı Ve Bana; “allahü Teâlânın Emirlerine Uy, Nefse Karşı Muhâlefet Et. Uyu Derse; Allahü Teâlâ, Sâlih Amel İşleyenler İçin Meâlen; “onlar, Geceden Pek Az (bir Zaman) Uyuyorlardı.” Buyurdu. (zâriyât Sûresi: 17). Ben De Böyle Yapan Sâlih Kullardan Olacağım De! Nefsin Sana Ye Derse, Allahü Teâlâ Meâlen; “yiyiniz, İçiniz, İsrâf Etmeyiniz” (a’râf Sûresi: 31) Buyurdu De! Sana Yürü Diyerek, Gurûr Ve Kibirle Yürümeni İsterse, Allahü Teâlâ Meâlen; “yer Yüzünde Kibirle Ve Böbürlenerek Yürüme...” (isrâ Sûresi: 37) Buyurdu De! Nefsin Bir Şeyi Almanı İsteyince De, Ona De Ki: Allahü Teâlâ Meâlen; “elini Boynuna Bağlı Kılma (cimri Olma) Ve Büsbütün De Onu Açıp İsrâf Etme...” Buyurdu. (isrâ Sûresi: 29). “bunları Yapınca Neye Kavuşurum?” Dedim. “müttekîlerden, Âriflerden Ve Sıddîklardan, Rabbine Kulluğunu Tam Yapanlardan Olursun.” Denildi.

ilim Ve Rivâyet Ehlinden Olup, Tevhîd İle İlgili Manzûmetün Fit-tevhîd Adlı Bir Manzûmesi Ve Selef-i Sâlihînin Yolundan, Ehl-i Sünnet Îtikâdından Uzaklaşan Bid'at Ehlinin Kötülüğünü Ve Onlara Yaklaşmamayı Anlatan Başka Bir Güzel Manzûmesi Daha Vardır.

kaynaklar

1) Tabakât-ül-evliyâ; S.480

2) Mu’cem-ül-müellifîn; C.13, S.309

3) Tabakât-ül-kübrâ; C.1, S.158

4) Câmiu Kerâmât-il-evliyâ; C.2, S.291

5) El-a’lâm; C.8, S.238

6) İslâm Âlimleri Ansiklopedisi; C.9, S.311